Skip to main content

Featured

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

သွ်စ္ေသာင္း ပုထိုးေတာ္ႀကီး

သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ႀကီး
=== === === === ===

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နန္းရာကုန္းမွ ေျမာက္ဘက္မိုင္ဝက္မွ်အကြာတြင္တည္႐ွိပါသည္။ ဖိုးေခါင္ေတာင္၏အေနာက္ဘက္ျခမ္းကို ခါးလယ္မွ ေျမညိွထားေသာကုန္းေပၚတြင္ တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ထိုကုန္းအျမင့္အမွာ ေျမညီျပင္မွ ေပ (၄၀)မွ် ျမင့္ပါသည္။ 

ပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ အက်ယ္အဝန္းမွာ အလ်ား (၁၆၀)ေပ၊ အနံ (၁၂၄)ေပ၊ ဉာဏ္ေတာ္မွာ (၈၆)ေပ ျမင့္ပါသည္။ ေျမာက္မွေတာင္သို႔ ကာရံထားေသာ တံတိုင္းအ႐ွည္မွာ (၁၈၀)ေပ ျမင့္ပါသည္။ အေ႐ွ႕မွအေနာက္သို႔ (၂၂၀)ေပ ႐ွည္လ်ားေသာ တံတိုင္းျဖင့္ကာရံထားပါသည္။ ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္ ဝဲယာတစ္ဘက္တစ္ခ်က္စီ၌ ေစတီငယ္မ်ားကို အကြာအေဝးတူညီစြာ တည္ထားပါသည္။ ထိုေစတီမ်ားၾကား၌ အျမင့္ (၃)ေပခြဲေက်ာ္ ျဗက္ (၃)ေပ ခန္႔႐ွိ မ်က္ႏွာႏွစ္ဘက္တြင္ ေက်ာက္ဆစ္႐ုပ္ႂကြမ်ားပါေသာ ေက်ာက္ခ်ပ္မ်ား႐ွိသည္။ေတာင္​ဘက္​ပတ္​လမ္​း႐ွိ အရံ​ေစတီငယ္​မ်ားၾကား အတြင္​းဘက္​မွျမင္​ရ​ေသာ လက္​ရာမ်ားမွာ 
_နတ္​သၾကား ဧရာဝဏ္​ဆင္​စီး​ေနဟန္​
_မဟာပိႏၷဲနတ္​ ေကသရာဇာျခ​ေသၤ့ကိုစီး​ေနဟန္​
_မဟာပညာ​ေက်ာ္​အမတ္​
_မဟႋသကနတ္​ကြၽဲ
_​ေမ်ာက္​မင္​း
_အဠာဝကဘီလူး
_အႏုႆႏွင္​့သီဟရာဇာ (မႏုသီဟ)
_ဘီလူးပံု
_ကဋိကာရ မဟာျဗဟၼာ
_မယ္​​ေတာ္​မိနတ္​သား(ၾကာဖူးမ်ားျဖင္​့ပူ​ေဇာ္​​ေနဟန္​)
_စစ္​သူႀကီး
_မိန္​းမနိလိနိကာ ဣသိသိဂၤရ​ေသ့အားဖ်က္​ဆီး​ေနဟန္​
_ဆႏၵန္​ဆင္​မင္​း
_ျခ​ေသၤ့႐ုပ္​
_ဘူရိဒတ္​နဂါးမင္​း

​ေျမာက္​ဘက္​ပတ္​လမ္​း႐ွိ အရံ​ေစတီငယ္​မ်ားၾကား 
အတြင္​းဘက္​ျမင္​ရ​ေသာ လက္​႐ာမ်ားမွာ 
_ဆႏၵန္​ဆင္​မင္​း
_ဘူ႐ိဒတ္​နဂါးမင္​း
_မာ႐ယုမင္​း ႏွင္​့ဘီလူးမင္​းစစ္​ထိုးခန္​း
_မာရယုမင္​းႏွင္​႐ုစိတာ​မာလာ​ေတြ႔ခန္​း
_သူ႐ႆတီပံု အခ်ိဳ႕မွာ ပ်က္​စီးခဲ့ၿပီးျဖစ္​သည္​။

ေျမာက္ဘက္ ေတာင္ဘက္တံတိုင္းတို႔တြင္ မုဒ္ဝလိုဏ္ေပါက္ (၈)ခုစီ႐ွိ၍ အေနာက္ဘက္တြင္ (၄)ခု႐ွိပါသည္။ မုဒ္ဝတစ္ခုစီအျမင့္မွာ (၃)ေပ (၁၀)လက္မ႐ွိၿပီး မုဒ္ဝတစ္ခုစီတြင္ ဆင္းတုေတာ္ႏွစ္ဆူ ထား႐ွိ၍ တစ္ဆူမွာ အျပင္ဘက္မ်က္ႏွာမူၿပီး တစ္ဆူမွာ အတြင္းဘက္မ်က္ႏွာမူ ေက်ခ်င္းကပ္ တည္ထားပါသည္။ ထို႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားမွာ အျပင္ဘက္စၾကၤာႏွင့္ ပဥၥမလိုဏ္ပတ္လမ္းၾကားတြင္ တည္႐ွိျခင္းျဖစ္သည္။ 

စတုတၳလိုဏ္ပတ္လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ေတာင္ဘက္ အေနာက္ဘက္ ေျမာက္ဘက္ သံုးဘက္လံုးအ႐ွည္ေပမွာ (၃၁၂)ေပ ႐ွိၿပီး ေက်ာက္နံရံမ်ားတြင္ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာမ်ား႐ွိပါသည္။ ဗုဒၶဘုရားရွင္က်င္လည္ေတာင္မူခဲ့ရသည့္ နိပါတ္ေတာ္လာ လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ သတၱဝါတို႔၏ ႐ုပ္ပုံမ်ားကို နံရံတြင္ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာျဖစ္စဥ္ဘဝျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္အတူ ဒုတိယထပ္ လက်္ာဘက္ ေအာက္ဆုံးတန္းမွစတင္၍ ျဖစ္စဥ္တို႔ကို ဇာတ္ထုပ္ထုဆစ္ထားျခင္း၊ နရယံ၊ ဗိႆနိုးစသည့္ ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္၊ နိပါတ္ေတာ္လာ ဇာတ္႐ုပ္မ်ား၊ ေလာကီက်မ္းစာမွ ေဖာ္ၫႊန္းသည့္ ဇတ္႐ုပ္အမ်ားအျပားကို ထည့္သြင္းထုဆစ္ထားပါသည္။

ပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ ပံုသ႑ာန္မွာ ေဝသာလီေခတ္ ေက်ာက္စတူပါ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး အားလံုးနီးပါး သဲေက်ာက္ျဖင့္တည္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ဓာတုဂမၻ (ေခၚ) ဓာတ္ေတာ္တိုက္မွာ ကုဗပံုသ႑ာန္႐ွိပါသည္။ သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ ဂႏၵကုဋိတိုက္တည္႐ွိရာ ဂူဥမင္ကို ဝကၤပါသဖြယ္ လိုဏ္ပတ္လမ္း ငါးထပ္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားၿပီး ပတ္လမ္းအားလံုး (၄၃၈)ေပ ႐ွည္လ်ားသည္။ 

ပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ အလယ္ဗဟိုတြင္ အလ်ား (၁၉)ေပ အျမင့္ (၃၀)ေပ ႐ွိေသာ ဂႏၵကုဋိတိုက္႐ွိၿပီး ပထမမ႑ိဳင္ျဖစ္သည့္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္တည္႐ွိပါသည္။ လိုဏ္ပတ္လမ္းႏွင့္ ဂႏၶကုဋိတိုက္၏ အမိုးေလးေထာင့္ေပၚတြင္ ဉာဏ္ေတာ္ ေပ (၆၀)အျမင့္႐ွိသည့္ေစတီေတာ္တစိဆူႏွင့္ အရန္ေစတီ (၂၆)ဆူတည္႐ွိပါသည္။ ေစတီအားလံုး၏ ပံုစံမွာ ေခါင္းေလာင္းေမွာက္ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ပုထိုးေတာ္ႀကီး၏ အေနာက္ဘက္တြင္ ေျမာက္ဦးဘုရင္မင္းျမတ္တို႔ ဘိသိက္မခံယူမွီ မကိုဋ္ေတာ္ေဆာင္း၍ မဂၤလာတရားနာယူေသာ အေဆာင္ႏွင့္ ဥပုသ္ေဆာင္တစ္ခုတည္႐ွိသည္။ 

ပုထိုးေတာ္ႀကီးကိုတည္ထားရာတြင္ ပန္းရံဆရာတစ္ေထာင္ျဖင့္ တစ္ႏွစ္ၾကာေအာင္တည္ခဲ့ၿပီး တစ္ရာ့႐ွစ္ခန္းေသာဌာပနာ ဓာတ္ေတာ္ေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ႏွင့္ ေ႐ႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး၊ သံ၊ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာတို႔ျဖင့္ ထုလုပ္ထားသည့္ ဆင္းတုေတာ္ေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ကို ဌာပနာ တို႔ကို ေျမေအာက္တြင္စီရင္ၿပီး မ႑ိဳင္ငါးရပ္ျဖင့္ တည္ခဲ့ပါသည္။ ထိုအဓိပတိ မ႑ိဳင္ငါးရပ္မွာ_

_ပထမ မ႑ိဳင္
(ျမတ္စြာဘုရားဆင္းတုေတာ္)

ပုထိုးေတာ္၏ အလယ္ဗဟိုရ္မ႑ိဳင္ခ်က္တြင္ ၃၁ ဘံုတြင္ အတုမ႐ွိ ျမတ္စြာဘုရားဆင္းတုေတာ္ျမတ္ကို ဂႏၵကုဋိတိုက္ေတာ္၌ အေ႐ွ႕ေလာကဓာတ္ကို ေ႐ွ႕႐ွလ်က္ ထပ္ဝယ္ဖြဲ႔ေခြ ထိုင္ေတာ္မူဟန္ကို ရည္မွန္း၍ တနလၤာၿဂိဳလ္မင္း တည္ရာအရပ္၌ တည္ထားေတာ္မူသည္။ 

_ဒုတိယ မ႑ိဳင္
(ျဗဟၼာမင္းမွ အေလာက္ေတာ္အား ၾကာသကၤန္းလွဴေနပံု႐ုပ္တု)

ဒုတိယမ႑ိဳင္၌ အရိယာျဗဟၼာ႐ုပ္ လက္ေျခာက္ဘက္ပါ႐ွိသည္ ခ႐ုသင္း သံကြင္း သားၿမီးယပ္ ပုဆိုး ေပါက္ဆိန္တို႔ကိုင္ေဆာင္ထားသည္ ၾကာဖူးၾကာပန္း ပန္းကလပ္ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ မိဖုရားခုႏွစ္ပါး ဝဲယာထက္ေအာက္ျခံရံထားသည္ ျဗဟၼာမင္းႏွင့္ယွဥ္ရပ္ေနေသာ ဝဲဘက္မိဖုရားသံုးပါးေအာက္တြင္ ေျမာက္ဦးေခတ္လက္ေရးျဖင့္ သုနႏၵာ သုစိတၱ သုပပါ သုမာလာ ဟုေရးထိုးထားသည္ကိုေတြ႔႐ွိ႐သည့္အတြက္ ဦးျမဝါ မင္းဗာႀကီးတို႔၏ ေ႐ွ႕ေနာက္တြက္ခ်က္အေျမာ္ျမင္ႀကီးမူ႔ကိုေလးစားမိသည္
ျဗဟၼာမင္း႐ုပ္တုကို အဂၤါေထာင့္ ဂနဲသန႐ုပ္တုေပၚတြင္တည္ထားခဲ့သည္။ကမၻာတြင္ပြင့္ေတာ္မူေသာ အေလာင္းေတာ္ျမတ္တို႔ေတာထြက္ေတာ္မူရန္ ဆံေတာ္ကိုပယ္ျဖတ္ေတာ္မူၿပီးလွ်င္ သုဒၶါဝါသ ငါးဘံုတို႔၌ ျဖစ္႐ွိၾကကုန္ေသာ အရိယာျဗဟၼာႀကီးတို႔ အေလာင္းေတာ္ျမတ္ကိုၾကာသကၤန္းကပ္လွဴေတာ္မူရာ ျဗဟၼာမင္း၏႐ုပ္ပံုေတာ္ျဖစ္သည္။အဂၤါျဂိဳလ္မင္းသည္ ေလာက၌ ေတာသံုးေထာင္ကို အစိုးရေတာ္မူေသာ ေကသရာဇာ ျခေသၤ့မင္း ရတနာေရႊဂူ၌ ကိန္းေအာင္းလွ်က္ တိရစၧာန္အေပါင္းတို႔ကို တန္ခိုးဣဒြိပါတ္ျဖင့္ စိုးပိုင္ေတာ္မူေသာၿဂိဳလ္ေနရာ၌ အရိယာျဗဟၼာ႐ုပ္တုကိုတည္ထားခဲ့သည္။
ဘုရားေလာင္း သိဒိၶတကို အရိယာျဗဟၼာႀကီးမွ အေနာ္မာျမစ္ကမ္းေဘးတြင္ ၾကာသကၤန္းဆက္ကပ္သည္ကို ဗုဒၶဝင္တြင္ေတြ႔႐ွိရသည္။

_တတိယ မ႑ိဳင္
(သိၾကားမင္း ဧရာဝဏ္ဆင္ေတာ္စီးေနပံု႐ုပ္တု)

တတိယမ႑ိဳင္တြင္ သုဂတိေျခာက္ဘံုကိုအစိုးရေတာ္မူေသာ သိၾကားမင္းသည္ ဧရာဝဏ္ဆင္ေတာ္ကိုစီးေတာ္မူ၍ မိဖု႐ား သုစိတၱ သုနႏၵာ သုဗဗၺာ သုမာလာတို႔ျခံရံလွ်က္ တနဂၤေႏြၿဂိဳလ္မင္းတည္ရာ အေ႐ွ႕ေျမာက္ေထာင့္တြင္ထား႐ွိသည္။သိၾကားမင္းသည္ ကာယသိဒၶိ တန္ခိုးဣဒိပါတ္ျဖင့္ ေလာကကို မေကာင္းသူပယ္ေကာင္းသူကယ္ႏိုင္စြမ္း႐ွိေသာေၾကာင့္ တနဂၤေႏြၿဂိဳလ္မင္း၏ အလင္းေရာင္ဝါေတာ္ ေနမင္း၏အစြမ္းျဖင့္ သတၱဝါတို႔အား စိတ္ေအးခ်မ္းသာယာျခင္းကိုျဖစ္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ တနဂၤေႏြၿဂိဳလ္မင္းတည္ရာအရပ္တြင္ထား႐ွိသည္။

_စတုတၳ မ႑ိဳင္
(စတုေလာက ပါလနတ္မင္း႐ုပ္တု)

စတုတၳ မ႑ိဳင္မွာ ရာဟုေထာင့္႐ွိ စတုေလာကပါလနတ္မင္းႀကီး႐ုပ္တုျဖစ္သည္။ စႏၵိပရမီေသာ္ မဟာပိႏၷဲတည္းဟူေသာ စတုေလာကပါလ နတ္မင္းႀကီးေလးပါးတို႔သည္ ဤဘဒၵကမၻာျဖစ္ေပၚလာစဥ္မွစ၍ လူသတၱဝါအေပါင္းတို႔အား ေမတၱာတရားျဖင့္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ခဲ့ၾကေလသည္။ ကမၻာမီးမေလာင္မွီ အႏွစ္႐ွစ္ေသာင္းမွပင္ သတၱဝါတို႔ကို တရားရေစျခင္းငွါ ေႂကြးေၾကာ္သည္။ ဤသို႔ လူသတၱဝါအေပါင္းတို႔အား ကမၻာတည္စမွပင္ ကမၻာပ်က္သည္အထိ ေမတၱာျဖင့္ေစာင့္ေ႐ွာက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရာဟုၿဂိဳလ္မင္း ကိန္းဝပ္ရာ အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္အရပ္၌ ထိုမဟာေစတီေတာ္တြင္ ထုလုပ္လ်က္ အေဆာက္ေတာ္ႏွင့္တကြ တည္ထားခဲ့ေလသည္။ ရခိုင္အမ်ိဳးေလးပါးတို႔သည္ ရာဟုၿဂိဳလ္မင္းကို အမွီျပဳ၍ ကမၻာတြင္ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ထို႔ေၾကာင့္ ထိုၿဂိဳလ္ရက္ေန႔ နံ အခ်ိန္တြင္ အမဂၤလာမျပဳရေခ်၊ ရခိုင္တို႔၏ မဂၤလာအခါရက္အျဖစ္ ဗုဒၶဟူးၿဂိဳလ္ေခၚ ရာဟုၿဂိဳလ္ကို ေလးျမတ္သမူျပဳလာခဲ့ၾကေလသည္။ ဤကား စတုတၳ မ႑ိဳင္တစ္ခ်က္တည္း။

_ပဥၥမ မ႑ိဳင္
(ဒါယာကာ မင္းဗာဘုရင္႐ုပ္တု)

ဘုရင္​မင္​းဗာႀကီးသည္​ သွ်စ္​​ေသာင္​းပုထိုး​ေတာ္​ႀကီးကို ဦးျမဝါ၏အကူညီရယူ၍ တည္​ထား​ေဆာက္​လုပ္​ခဲ့ျခင္​းျဖစ္​သည္။
ဦးျမဝါသည္ေလာကီေလာကုတၱရာပညာအျဖာျဖာကို ဘက္​စံုတတ္​ကြၽမ္​း​ေသာ ပညာ႐ွင္​ႀကီးျဖစ္​ရကား
မ႑ိဳင္​ႀကီး ငါး႐ပ္​အပါအဝင္​ ႐ုပ္​တုမ်ားကို သူ႔အဓိပၸါယ္​ႏွင္​့သူ သူ႔​ေန႐ာႏွင္​့သူ အစီစဥ္​တက်ထုလုပ္​ထား႐ွိခဲ့သည္​ကို ပညာ႐ွိအမတ္​ႀကီး ဝိမလကိုယ္​တိုင္​ မဟာရာဇဝင္​​ေတာ္​ႀကီးတြင္​ ​ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါသည္​။သွ်စ္​​ေသာင္​းပုထိုး​ေတာ္​၏ အ​ေနာက္​​ေတာင္​​ေထာင္​့ စ​ေနေထာင္​့တြင္​ မင္​းဗာႀကီးအား 
(၁)တစ္​​ေခ်ာင္​း​ေသာလက္​ကို ႐င္​ဘက္​​ေပၚတင္​ထားပါသည္​ မဟာဂု႐ုထာမုျဒာ အဓိပၸါယ္​ကို​ေဆာင္​ပါသည္​၊(၂)တစ္​​ေခ်ာင္​း​ေသာလက္​တြင္​ ပန္​းပြင္​့ငယ္​သ႑န္​အလယ္​တြင္​ မ်က္​လံုးဝတ္​ဆံပါ​ေသာ ယမမင္​းႀကီး၏ မ်က္​စိလက္​နက္​ကို ကိုင္​ထားပါသည္​၊
(၃)တစ္ေခ်ာင္းေသာလက္တြင္ စုလ်ားပုဆိုး အာဠာဝကနတ္​မင္​း အဝတ္​တန္​ဆာလက္​နက္​ကို ကိုင္​ထားပါသည္​၊(၄)တစ္​​ေခ်ာင္​း​ေသာလက္​တြင္​ သိၾကားမင္​း၏ ဝရဇိန္​လက္​နက္​ကိုကိုင္​ထားပါသည္​၊
(၅)တစ္​​ေခ်ာင္​း​ေသာလက္​တြင္​ ဝိႆဝန နတ္​မင္​းႀကီး၏ ဂါဒါ (တင္​းပုတ္​) လက္​နက္​ကို ကိုင္​ထားပါသည္​၊(၆)တစ္​​ေခ်ာင္​း​ေသာလက္​တြင္​ ျဗမၼာႀကီး၏ ခ႐ုသင္​းကို ကိုင္​ထားပါသည္​။မင္​းဗာႀကီး႐ုပ္​တုကို မူလ လက္​ ၂ ​ေခ်ာင္​း နတ္​မင္​းႀကီး​ေလးပါး၏ လက္​ရံုးတစ္​​ေခ်ာင္း​စီ ​၄ ​ေခ်ာင္​း စုစု​ေပါင္​း ၆ ​ေခ်ာင္​းျဖင္​့ ဖန္​တီးထုဆစ္​ထားခဲ့ျခင္​းမွာ ဘုရားဆုကိုပန္​​ေသာ ဘုရား​ေလာင္​းဟုခံယူ​ေသာ မင္​းဗာႀကီးသည္​ သွ်စ္​​ေသာင္​းပုထိုး​ေတာ္​အပါအဝင္​ ​အေထာင္​မက​ေသာ ဘုရားပုထိုး​ေစတီ မင္​းတကာတို႔ မစြမ္​း​ေဆာင္​ႏိုင္​ေသာ က်ံဳး ​ေျမာင္​း ျပအိုး ၿမိဳ႕႐ို႔ ထီးနန္​းတို႔ကို တည္​​ေဆာက္​ႏိုင္​ခဲ့​ေသာ​ေၾကာင္​့ နတ္​မင္​းႀကီး​ေလးပါးတို႔၏ တန္​းခိုးဣဒိၶပတ္​ႏွင္​့ျပည္​့စံုသည္​ဟု သ႐ုပ္​​ေဖာ္​ထားျခင္​းျဖစ္​သည္​။မင္​းဗာႀကီးရုပ္တု​၏ လက္​ယာဘက္​တြင္​ ဘိသိပ္​ခံမိဖုရားႀကီး ဖြားမင္​း​ေစာကို ​ေျမာက္​ဦး​ေခတ္​ဝတ္​စားဆင္​ယင္​ထံုးဖြဲ႔မႈျဖင္​့ထုလုပ္​ထားသည္​ လက္​ဝဲဘက္​တြင္​ ပုထိုး​ေတာ္​ႀကီးတည္​​ေဆာက္​ဖို႔ အ​ေၾကာင္​းဖန္​လာသည္​့ ဘဂၤါမင္​းသမီး ပဲသီတာကို အိႏၵိယဝတ္​ဆင္​ယင္​မႈျဖင္​့ထုလုပ္​ထားသည္​ သူ၏ဆရာ ဦးျမဝါႏွင္​့အမတ္​ႀကီးမ်ားကိုပါ သူ႔အနားတြင္​ ထြင္​းထုထားခဲ့ပါသည္​။မင္​းဗာႀကီး႐ုပ္​တု၏ ​ေအာက္​တြင္​ ဂနဲသွ်႐ုပ္​တု တစ္​တန္​းတည္​းတြင္​ ယကၡ ဂုမၻာန္​ ဗ်ာလ က်ား ဆင္​ ဧရာဝဏ္​ ႐ုပ္​တုမ်ားျဖင္​့ ဗိသုကာပညာ အလကၤာတန္​ဆာဆင္​ထားပါသည္​။လိႈဏ္​ဂူ​ေတာ္​​ေအာက္​​ေျခေထာင္​့စြန္​းဖိနပ္​အျဖစ္​ ဖင္​ႏွစ္​ခြႏွင္​့ျခ​ေသၤ့႐ုပ္​တု (မႏုသီဟ)ကို ထုဆစ္​ထားပါသည္​ ဝသုႏၶ​ေရ/ဝသုႏၶ​႐ာ ႐ုပ္​တုမ်ားကို သီးျခား​ေက်ာက္​တိုင္​အျဖစ္​ ​ေထာင္​့မ်ား၌ စိုက္​ထူထားျခင္​းမွာ သိမ္​သမုတ္​တိုင္​သ​ေဘာ သက္​​ေရာက္​ပါသည္​။ဤမ႑ိဳင္​တြင္​ စ​ေနသား မင္​းဗာႀကီးကို စ​ေန​ေထာင္​့တြင္​ထား႐ွိၿပီး ပါဝင္​ရမည္​့အ​ေၾကာင္​းရာ အခ်က္​လက္​မ်ားႏွင္​့ ထုဆစ္​ရမည္​့အ​ေနထားကို လက္​ရာ​ေျမာက္​စြာျဖင္​့ပံု​ေဖာ္​ထားသည္​့အႏုပညာ သမိုင္​းဆိုင္​႐ာတန္​ဖိုးႀကီးမားမႈ ​ေခတ္​တစ္​​ေခတ္​၏ ပံုရိပ္​ကို​ေဖာ္​ျပႏိုင္​သည္​့ ဦးျမဝါႏွင္​့မင္​းဗာႀကီးတို႔၏ ​ေ႐ွ႕​ေနာက္​ အ​ေျမာ္​ျမင္​ႀကီးမားမႈမွာ အင္​မတန္​ခ်ီးက်ဴးထိုက္​လွပါသည္​။

သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ သမိုင္းကား မင္​းဗာဘု႐င္​ႀကီးသည္​ သက္​​ေတာ္​ ၃၉ ႏွစ္​ သကၠရာဇ္​ ၈၉၄ ခု နန္​ယုန္​လဆန္​းတစ္​႐က္​ စ​ေန​ေန႔တြင္​ မိဖု႐ားဖြား​ေစာမင္​း​ေဒဝီႏွင္​့ သီ႐ိသူ႐ိယစႏၵမဟာဓမၼ႐ာဇာဘြဲ႔ခံယူကာ ႐ာဇဘိ​ေသကခံယူ​ေတာ္​မႈၿပီး ဒုတိယ​ေျမာက္​ဦး​ေခတ္​မင္​းဆက္​ကိုတည္​​ေထာင္​​ေသာမင္​းတစ္​ပါးျဖစ္​သည္​။ထီးနန္​း႐ၿပီးတစ္​ႏွစ္​အၾကာတြင္​ အ႐ွင္​ျမဝါႏွင္​့မဟာပညာ​ေက်ာ္​တို႔မွအၾကံ​ေပးသည့္​အတိုင္​း သူ႐တန္​ကုလားတို႔ထံ ျပန္​​ေပးအပ္​ထားခဲ့႐​ေသာ ဘဂၤါ ၁၂ ၿမိဳ႕ ( ​ေမာက္​သူဇာ၊ ဒကၠာ၊ ဂန္​ဘီလာ၊ သီလတ္​၊ ပဋိကၠ႐ား၊ စစ္​တ​ေကာင္​း၊ ​ေဂၚတပၸလင္​၊ ကံသာ၊ တိလဂၤါ၊ အဂၤါသာ႐၊ ဘ႐႐ီဆာရ္​၊ ​ေ႐ာင္​ပုရ္​) ကိုသြား​ေ႐ာက္​တိုက္​ခိုက္​သိမ္​းပိုက္​ခဲ့သည္​ စစ္​​ေအာင္​ၿပီး​ေနာက္​ဘု႐င္​ႀကီးသည္​ ဗုဒၶဂါယာသို႔သြား​ေ႐ာက္​ ​ေကာင္​းမႈကုသိုလ္​ျပဳလုပ္​ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶ သီ႐ိပါဒ​ေျခ​ေတာ္​႐ာႏွင္​့ဌာပနာဓာတ္​​ေတာ္​တို႔ကို ပင္​့​ေဆာင္​လာၿပီး သကၠရာဇ္​ ၈၉၇ လဆန္​းတစ္​႐က္​​ေန႔ ​ေအဒီ ၁၅၃၅တြင္​ ႐ွင္​ငယ္​ဆ႐ာဦးျမဝါ ပႏၷက္​ခ်​ေပး၍ ဓာတ္​​ေတာ္​တို႔ကိုဌာပနာကာ သွ်စ္​​ေသာင္​းပုထိုး​ေတာ္ကိုတည္​​ေတာ္​မူသည္​ ဘဂၤါ ၁၂ ၿမိဳ႕ကို စစ္​​ေအာင္​၍ ကုလား႐န္​ကုိ​ေအာင္​ျမင္​​ေၾကာင္​း ႐န္​​ေအာင္​​ေဇယ်ဟုလည္​း​ေခၚတြင္​သည္​။ 

သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးဆိုသည္မွာ ဓာတ္ေတာ္ေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ႏွင့္ ေ႐ႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး၊ သံ၊ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာတို႔ျဖင့္ ထုလုပ္ထားသည့္ ဆင္းတုေတာ္ေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ကို ဌာပနာ ထည့္ကိုးကြယ္ထားျခင္းတို႔ေၾကာင့္ေခၚဆိုသည္ဟု သိရေပသည္။ သိမ္သမုတ္တိုင္မ်ား ပါ႐ွိ၍လည္း သွ်စ္ေသာင္းသိမ္ေတာ္ဟုလည္းေခၚဆိုၾကပါသည္။

ျပည္​ထူးစံ

ကိုးကား_ 
_သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္
_မ႑ိဳင္​ငါး႐ပ္​
တက္​ထြန္​းနီ_သွ်စ္​​ေသာင္​းမွ မ႑ိဳင္​မ်ားႏွင္​့ အဓိပၸါယ္​ဖြင္​့ဆိုခ်က္​မ်ား

ျပည္​ထူးစံ 
​ေျမာက္​ဦး ​ေ႐ွး​ေဟာင္​းယဥ္​​ေက်းမႈနယ္​​ေျမ
Photo_Credit