Skip to main content

Featured

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

ရခိုင္ႏွင့္သီဟိုဠ္ သီဟိုဠ္ႏွင့္ရခိုင္

ရခိုင္ႏွင့္သီဟိုဠ္  သီဟိုဠ္ႏွင့္ရခိုင္တြင္ သာသနာေတာ္ ခရီကို မဟာဝံသပါဠိေတာ္၌ ေအာက္ပါအတိုင္း မိန္႔ဆိုထားသည္။
=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-===-=-=-=-=-=-=-=

( ပါဠိေတာ္ )
ဥပသမၸဒမိၸပိ ကာေရ စိေႏၲတြာ ဓရဏီပတိ ။ စီဝရဒိပရိကၡာေရ ပဥၥပဥၥသေတ သုေဘ ။ ဝိသုံ ဝိသုံ စ သေဇၨတြာ ပဏၰာကာရာဒိေကဟိ စ ။ ရာဇသေႏၵသမာဒီနိ သဗၺာနိ တာနိ ဒတြ ေသာ ။ ရကၡဂၤေဒသံ ေပေသတြာ အမေစၥ ဝိစကၡေဏ ။ ဘိကၡဳသံဃံ နိမေႏၲတြာ သႏၲာနေတၳရမာဒိကံ ။ ေတတိၱ ံသ ဘိကၡဴ အာေနတြာ သိရီဝၯနပုေရ သုေဘ ။ ဝသာေပတြာန သကၠစၥံ ပစၥေယဟိ စတူဟိ စ ။ ဥပ႒ာနံ ကေရာေႏၲာ ေသာ ဂဂၤ ါတိေတၳ ပုေရ ဝိယ ။ ဥဒကုေကၡပသီမာယံ ေဂဟံ ကြတြာန သာဓုကံ ။ ဘိကၡဳသံဃံ တဟိ ံ ေနတြာ ေတတိၱ ံသ ကုလပုတၱေက ။ ဥပသမၸာဒယိတြာန ေသာေဘတိ ဇိနသာသနံ ။ ဝီသတိ အဓိကေဥၥဝ ေတတိၱ ံသ ကုလပုတၱေက ။ သမႏုေဒၵသဘာဝမွိ ဌပါေပတြာန သဒၶယာ ။ ဥပ႒ဟေႏၲာ စတူဟိ ပစၥေယဟိ ဗဟူဟိ စ ။ သိကၡာေပတြာန သဒၶေမၼ ပုညရာသိ ံ စ သဥၥယိ ။
( သီဟိုဠ္သံဃာတို႔ ဆက္စာတြင္ ရွိသည္။ )

( အနက္ )
ေသာ ဓရဏီပတိl ထိုေျမ၏အရွင္ျဖစ္ေသာ ဝိမလဓမၼသူရိယမင္းသည္။ ဥပသမၸဒံl ရဟန္ခံမွဳကို ။ ကာေရတုံl ျပဳျခင္းငွါ။ စိေႏၲတြာ l ၾကံစည္၍။ ပဥၥပဥၥသေတl ငါးရာငါးရာကုန္ေသာ။ သုေဘl တင့္တယ္ကုန္ေသာ။ စီဝရာဒိပရကၡာေရ စlသကၤန္းစေသာပရိကၡရာတို႔ကိုလည္းေကာင္း။ ပဏၰာကာရာဒိ ေကဟိlလက္ေဆာင္ပဏၰာအစရွိသည္တို႔ႏွင့္။( သဟl တကြ )။ ရာဇသေႏၵသမာဒီနိ စl မင္း၏သတင္းအစရွိသည္တို႔ကိုလည္းေကာင္း။ ဝိသုံ ဝိသုံl အသီ အသီ။ သေဇၨတြာl စီရင္၍။ တာနိ သဗၺာနိl ထိုအလုံးစုံတို႔ကို။ ဒတြာl ေပး၍။ ဝိစကၡေဏl ပညာရွိကုန္ေသာ။ အမေစၥပိl အမတ္တို႔ကိုလည္း။ ရကၡဂၤေဒသံl ရခိုင္ျပည္အရပ္သို႔။ ေပေသတြာl ေစလႊတ္၍။ သႏၲာနေတၳရမာဒိကံl သႏၴာနေထရ္အစရွိေသာ။ ဘိကၡဳသံဃံl ရဟန္းသံဃာကို။ နိမေႏၲတြာl ပင့္ဖိတ္ေစ၍။ ေတတိၱ ံသ ဘိကၡဴ l ၃၃-ပါးေသာရဟန္းတို႔ကို။ အာေနတြာl ေဆာင္ေစ၍။ သုေဘl တင့္တယ္ေသာ။ သိရီဝၯနပုေရl ကႏၵီၿမိဳ႕၌။ ဝသာေပတြာနl ေနေစ၍။ သကၠစၥံl ရိုေသြာ။ စတူဟိl ေလးပါးကုန္ေသာ။ ပစၥေယဟိ စl ပစၥည္းတို႕ျဖင့္လည္း။ ဥပ႒ာနံl ဆည္းကပ္ျခင္းကို။ ကေရာေႏၲာl ျပဳလ်က္။ ဂဂၤ ါတိေတၳl ဂဂၤ ါျမစ္ဆိပ္၌။ ပုေရ ဝိယl ေရွးကာလ၌ကဲ႔သို႔။ ဥဒကုေကၡပသီမာယံl ဥဒကုေကၡပသိမ္၌။ ေဂဟံl သိမ္ေက်ာင္းေဆာင္ကို။ သာဓုကံl ေကာင္းမြန္စြာ။ ကတြာနl ျပဳ၌။ ဘိကၡဳသံဃံl ရဟန္းသံဃာကို။ တဟိ ံl ထိုသိမ္ေက်ာင္းေဆာင္သို႔။ ေနတြာl ပင့္ေဆာင္၍။ ဝီသတိl အသက္ႏွစ္ဆယ္ျပည္သည္ကိုလည္းေကာင္း။ အဓိကေဥၥဝl အသက္ႏွစ္ဆယ္ထက္ပိုလြန္သည္ကိုလည္းေကာင္း။ ( ဝိစိနိတြာl စိစစ္၍ )။ ေတတိၱ ံသ ကုလပုတၱေကl ၃၃-ေယာက္ေသာအမ်ိဳးေကာင္းသားတို႔ကို။ ဥပသမၸာဒယိတြာနl ရဟန္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေစ၍လည္းေကာင္း။ ေတတိၱ ံသ ကုလပုတၱေကl ၃၃-ေယာက္ေသာအမ်ိဳးေကာင္းသားတို႔ကို။ သမႏုေဒၵသဘာဝမွိl ရွင္သာမေဏအျဖစ္၌။ ဌပါေပတြာနl တည္ေစ၍လည္းေကာင္း။ ဇိနသာသနံl ဘုရားရွင္၏သာသနာေတာ္ကို။ ေသာေဘတိl တင့္တယ္ေစေတာ္မူ၏။ ေသာl ထိုမင္းသည္။ သဒၶယာl သဒၶါျခင္းျဖင့္။ ဗဟူဟိl မ်ားစြာကုန္ေသာ။ စတူဟိ ပစၥေယဟိ စl ပစၥည္းေလးပါးတို႔ျဖင့္လည္း။ ဥပ႒ဟေႏၲာl လုပ္ေက်းလ်က္။ သဒၶေမၼ စl သူေတာ္ေကာင္းတရာတို႔ကိုလည္း။ သိကၡါေပတြာနl သင္ယူေစလ်က္။ ပုညရာသိ ံ စl ေကာင္းမွဳအစုကိုလည္း။ သဥၥယိl ဆည္းပူးေတာ္မူၿပီး။

မွတ္ခ်က္
-----------
ရခိုင္ဘုရင္ မာရုပၸိယမင္း ေျမာက္ဦးေခတ္ တတိယမင္းဆက္ နရပတိမင္းမွ ၉-ဆက္ေျမာက္ မာရုပၸိယမင္းလက္ထက္တြင္ လကၤာဒီပ သီဟိုဠ္ကြ်န္း၌ ဘုရားသာသနာေတာ္ ညွဳိးႏြမ္းပ်က္စီးေနသျဖင့္ သာသနာျပဳရန္ ရဟန္းသံဃာေနာ္မ်ားအား ေစလႊတ္ျခင္း , အဝဆယ္လံရွိေသာ သေဘၤာႏွစ္စင္းႏွင့္l အပင့္ေလွ်ာံ ေရာက္လာေလလွ်င္ မာရုပၸိယမင္းလည္း မွဴမတ္ပညာရွိတို႔ႏွင့္တိုင္ပင္ေတာ္မူ၍ သကၠရာဇ္ ၁၀၅၈-ခု ျပာသိုလဆန္း( ၆ )ရက္ တနဂၤေႏြေန႔ သတၱဌာနဆရာေတာ္ ဣႏၵမဥၨဴ နွင့္ေလာင္းၾကက္ဆရာေတာ္ ႏွစ္ဂိုဏ္းကို သံဃာေတာ္ ေလးက်ိပ္ႏွင့္ သီဟိုဠ္ကြ်န္းသို႔ သာသနာျပဳေတာ္မူရန္ ေတာင္းပန္၍ ေစလႊတ္ေတာ္မူသည္။

ဤသို႔ အတိတ္ကာလ၌ ရခိုင္ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသည္ သီဟိုဠ္နိုင္ငံ၌ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ အရွည္ခံ႔၍ တည္တံ႔ေအာင္ သာသနာျပဳခဲ႔ေသာ မွတ္တမ္းမ်ား ရွိပါသည္။

                                    ဘယ္က်ရစ္ ေဝဂူဆန္

Comments