အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာႏွင္႔ ရခုိင္ေ၀သာလီေခတ္
သဂၤါယနာ
*************************************
===================================
ေမာင္ျဖဴ(ႀကြီတဲကၽြန္း)
✏ ✏ ✏ ✏ ✏ ✏
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာကုိ အဓိပၸာယ္အျပည့္စုံဆုံး ေဖာ္ႏုိင္ဖတ္ႏုိင္ခဲ႔သူမွာ ေအာက္စဖုိ႔စ္ တကၠသိုလ္ ေဘလီေယာေကာလိ္ပ္မွ ပါေမာကၡ E.H Johnston ျဖစ္သည္။ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္သည္ ရန္ ကုန္ၿမိ႕မွပုိ႔ေပးေသာ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ မင္ကူးဓာတ္ပုံမ်ားကုိ ေလ႔လာၾကည့္ရႈျပီး အဂၤလန္မွ ေန ၍ ဖတ္ခဲ႔သည္ဟုဆုိသည္။ သူ၏ Some Sanskrit Inscriptions of Arakan စာတမ္းကုိ ႏိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးအျမင္ျဖင္႔ ေရးသားတင္ျပခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ ရခုိင္ေဒသအတြင္း သကၠရာဇ္ျဖစ္စဥ္၊ သဂၤါယနာျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာႏွင္႔ ဆက္စပ္ေတြးေခၚ မႈမရွိခဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵမင္း၏ကုသုိလ္ ေကာင္းမႈမ်ားကုိ ကမၺည္းေရး ထုိးေၾကညာထားေသာ ၾသဘာစာ ဟု ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ျခင္းျဖစ္ သည္ ဟုယူဆရသည္။
ဂၽြန္စတင္ စာတမ္းထြက္လာၿပီး ေနာက္ပုိင္း ထုတ္ေ၀ေရးသား ၾကေသာစာအုပ္စာတမ္းမ်ား၌ အာနႏၵစျႏၵမင္း ေက်ာက္စာသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္း၏ အလွဴဒါနျပဳျခင္းကုိ ေၾကညာေသာ ၾသဘာစာသာ
ျဖစ္သည္ဟု ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္၏ မူအတုိင္း ေရးသားေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္း အဘယ္ေၾကာင္႔ အလွဴဒါန ျပဳလုပ္ရသနည္းဟူေသာ အေၾကာင္းတရားကုိ ထည့္၍ စဥ္စားသင္႔ေပသည္။ အာနႏၵစျႏၵမင္းေ က်ာက္စာကုိ အလွဴဒါနျပဳလုပ္ေသာၾသဘာစာဟု ေရးၾက ျခင္းမွာ မမွားေသာ္လည္း မွန္ကန္မႈမရွိေပ။ လူသားတုိ႔ အကုသုိလ္အမႈျဖစ္ေစ၊ ကုသုိလ္မႈျဖစ္ေစလုပ္ငန္း တစ္ခုကုိ ေဆာင္ရြက္ၾကရာ၌ ယင္းေရွ႕တြင္ အေၾကာင္းရင္းခံတစ္ခုေၾကာင္႔ ျပဳလုပ္ၾကရျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိနည္းတူ အာနႏၵစျႏၵမင္းျပဳလုပ္ေသာ ဒါနကုသုိလ္၏ ေရွ႕၌ အေၾကာင္းရင္းခံ တစ္ခုရွိေနသည္္္။
ယင္းအေၾကာင္းရင္းမွာ ရခုိင္ေ၀သာလီတြင္ သဂၤါယနာ တင္ပြဲျပဳလုပ္ရန္ မ်ားစြာေသာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ၾကရသည့္အခါ ထုိထုိေသာ အလွဴဒါနျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ပါ၀င္သြားျခင္းသာျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းရင္းခံမရွိဘဲ ေရႊဘုရားမ်ား၊ ေငြဘုရားး၊ေၾကးျဖဴ၊ ေၾကးနီ၊ေၾကး၀ါဘုရားဆင္းတုမ်ား သြန္းလုပ္ျခင္း၊ေက်ာက္ဆင္းတု၊ သစ္သား ဆင္းတု၊ ရႊံ႕မီးဖုတ္ဆင္းတုမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း ၊ေစတီမ်ားတည္ ထားျခင္း၊ အာနေႏၵာဒယေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမ်ား ေဆာက္ လုပ္ျခင္း၊ ဓမၼသဘင္ ခန္းမႀကီးမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ သကၤန္းမ်ား၊ ေၾကး သပိတ္မ်ား၊ ပိဋကတ္ေတာ္ အစုံမ်ားစြာေရးကူးျခင္း၊ ပိဋကတ္တုိက္မ်ားေ ဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ေရႊၾကာပန္းမ်ား၊ ေငြၾကာပန္း မ်ားျပဳ လုပ္လွဴ ဒါန္း ျခင္း၊ ေရတြင္း ေရကန္မ်ားတူးေဖာ္ျခင္း၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ သာယာလွပေရးအတြက္ လမ္း၊ တံတားမ်ားကုိ ဆန္းၾကယ္ စြာ ျပဳလုပ္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားအတြက္ လယ္ထြန္၊ ဆြမ္းခ်က္၊ လုိအပ္ေသာ ေ၀ယ်ာ ၀စၥကိစၥရပ္မ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္ လယ္၊ ေျမ၊ ကၽြဲ၊ ႏြား၊ကၽြန္ေယာက္်ား၊ ကြ်န္မိန္းမ မ်ားကုိ တစ္ခါတည္း ထည့္သြင္း လွဴဒါန္းျခင္း၊ တီးမႈတ္ ကခုန္သူမ်ား၊တူရိယာမ်ား စေသာ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ျပဳလုပ္ရျခင္းသည္ သဂၤါယနာတင္ရန္ အေၾကာင္းရင္းခံရွိေနေသာေၾကာင္႔ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရျခင္းသာျဖစ္သည္။ တစ္နည္း အေၾကာင္း တရားေၾကာင္႔ အက်ိဳးတရားမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာျခင္း သာျဖစ္သည္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္ေသာ ႏုိင္ငံျခားသားတစ္ဦးသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ အသုံးအႏႈန္းကုိ မသိေသာေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵမင္းေ က်ာက္စာပါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔ႏွင္႔ ပက္သက္ေသာ ေ၀ါဟာရအသုံးအ နႈန္းမ်ားသည္ မႈန္၀ါးသြားရေလသည္။ ဥပမာ-ႏုိင္ငံျခားသားတစ္ဦးသည္ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္တစ္ပါးအား အသံမစဲပ႒ာန္းပြဲတစ္ခုတြင္ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္မ်ား ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ေနသည္ကုိ ႏုိင္ငံျခားတစ္ဦး၏ အျမင္ျဖင္႔ မွတ္တမ္းေရးမည္ဆုိလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရဟန္းတစ္ဦး စာဖတ္ေနသည္ဟုသာ သူ၏ပကတိ အျမင္ကုိ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ မည္ျဖစ္သည္္။ ထုိသုိ႔ေရးလုိက္ေသာေၾကာင္႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ ေ၀ါဟာရ အသုံးအနႈန္းျဖစ္ေသာ အဘိဓမၼာေ၀ါဟာရသည္ မႈန္၀ါးသြားေလသည္။ သူ၏အျမင္ကုိေရးသည္မွာ မမွားေသာ္လည္း အဓိက အေၾကာင္းရင္းခံျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔ သုံးႏႈန္းေသာ ဘာသာေရး ေ၀ါဟာရမ်ား၊ မူရင္းအဓိပၸာယ္ မ်ား ေပ်ာက္ကြယ္ သြားရေလသည္။
ထုိနည္းတူ အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္သူတုိ႔ ဘာသာျပန္ ဆုိသည့္အခါ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္တုိ႔ အသုံးအႏႈန္း စကားလုံးမ်ားျဖစ္ေသာ “သဒၶမပူဇံာ ဒိိေနဒိေန = ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာတရားေတာ္္ မ်ားကုိ ေနတုိ္င္းေန႔တုိင္း ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္သည္(၀ါ)သဂၤါယနာတင္သည္။” စကားရပ္၌ (သူေတာ္ေကာင္းတရား ကုိပူေဇာ္သည္။) ဟု အျမြက္မွ်သာ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔မႈေၾကာင္႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ ေ၀ါဟာရျဖစ္ေသာ(ျမတ္ဗုဒၶ ေဒသနာတရားေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္သည္/ သဂၤါယနာတင္သည္) ဟူေသာ စကားရပ္မွာ မႈန္၀ါးေပ်ာက္ ကြယ္သြားၾကသည္။
ယင္းအျပင္ “သဒၶမပုသၱဂၥါပိေလခိတာဗဟုဂးသတာ = ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာတရားေတာ္ျဖစ္ေသာ က်မ္းဂန္တုိ႔ကုိ အေျမာက္အမ်ားေရးကူးသည္။ ”ဟူေသာ စကားရပ္၌လည္း (သူေတာ္ေကာင္းတရား က်မ္းဂန္ တုိ႔ကုိ ေရးကူးသည္) ဟုသာ ေရးသားခဲ႔ၾကေသာေၾကာင္႔ သဂၤါယနာတင္ရာ၌ ဘုရားေဟာ ပိဋကတ္ ေတာ္မ်ား ေရးကူးျခင္း ကိစၥရပ္သည္ စာဖတ္သူ မ်ားကုိ သုိ႔ေလာသုိ႔ေလာျဖစ္ကာ မႈန္၀ါးသြားေလသည္။
ယင္းအျပင္“မုနိျႏၵသ် = မုနိအေပါင္းတုိ႔၏ အဓိပတိ ဦးေသ်ာင္ မဟာမုနိ” ဟူေသာစကားရပ္ကုိလည္း “ဘုရားဆင္းတု” ဟု သာမန္မွ်သာ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ ရခုိင္းသမုိင္းတြင္ အလြန္ထင္ရွားေသာေက်ာ္ ၾကားေသာ “မဟာမုနိ” ၏ပုံရိပ္သည္ တိမ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္ရေလသည္။ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္းႀကီးျပဳလုပ္ေသာ အလွဴဒါနမ်ားကုိ ေၾကျငာထားေသာ ၾသဘာစာမဟုတ္ဘဲ ရခုိင္ေ၀သာလီတြင္ ဟိနာယာန သဂၤါယနာတင္သည့္အခါ ၾကိဳတင္
ျပင္ဆင္ျပဳလုပ္ေဆာင္ ရြက္ခဲ႔သည္မ်ားကုိ အေသးစိတ္ေရးထုိး မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ သဂၤါယနာ တင္ေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာသာ ျဖစ္ေလသည္။
ယခင္အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာကုိဖတ္ခဲ႔ေသာ ေရွးကသုေတသီ ပညာရွင္မ်ား အဘယ္ေၾကာင္႔သဂၤါယနာအေၾကာင္းကုိ မေရးခဲ႔ၾက သနည္းဟု ေမးစရာရွိသည္။ ဤေမးခြန္းကုိ ေျဖရပါလွ်င္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေ က်ာက္စာတြင္ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ား ႏွင္႔ သဂၤါယနာ တင္ရန္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ခဲ႔ရသည္မ်ားကုိ ဂါထာအလုိက္ ေရးသားေဖာ္ျပ ထားပါသည္။ ထုိသဂၤါယနာတင္သည့္ အေၾကာင္းကုိ ေရးထုိးထားေ သာဂါ ထာပုိဒ္မ်ားသည္ ေရွ႕၊ ေနာက္၊ ထက္၊ ေအာက္၊ေနရာအစဥ္တက် မရွိျခင္းေ ၾကာင္႔လည္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ ေက်ာက္စာမွာေရးထားသည့္ ဂါထာပုိဒ္မ်ား အတုိင္း အေပၚယံသေဘာသာ ဖတ္ၾကမည္ဆုိလွ်င္ ပါေမာကၡဂၽြန္စတင္ မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ႔သည့္အတုိင္း မည္သူမဆုိ ဘုရား၊ေက်ာင္းကန္၊ ေစတီပုထုိး၊ ဆင္းတု၊ေျမ၊ ကၽြဲ၊ႏြား အျခားအျခားေသာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈဆုိင္ရာ ျပဳလုပ္ခဲ႔သည္မ်ား ကုိဖတ္မိၾက မည္မွာ အ မွန္ျဖစ္ေလသည္။ ထုိသုိ႔ ဘာသာေရးႏွင္႔ ဆုိင္ေသာ ကိစၥရပ္ေျမာက္ျမားစြာ ျပဳလုပ္သည္ကုိေရးထုိးထား ေသာေၾကာင္႔ ဤေက်ာက္စာသည္ အာနႏၵစျႏၵမင္း အလွဴျပဳလုပ္ျခင္းကုိ ေၾကညာေသာ ၾသဘာစာဟု ထင္ျမင္ယူဆေရး သားၾကျခင္းျဖစ္ေ လသည္။
ဤသုိ႔ အဘယ္ေၾကာင္႔အလွဴျပဳလုပ္ရသနည္း ဆုိသည့္အေၾကာင္းရင္းကုိ ေ၀သာလီေခတ္ကပင္ လက္ဆင္႔ကမ္းသယ္ယူလာေသာ “ပညာေမဓာသဂၤါယနာတင္ေမာ္ကြန္းလကၤာ” ၌ ေရးသားသည့္ အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင္႔ ဆက္စပ္ေတြးေခၚမႈ မရွိျခင္းေၾကာင္႔လည္း ျဖစ္သည္ဟုယူဆရသည္။
ထုိ႔ေၾကာင္႔ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ၌ ဗုဒၶသာသနာသမုိင္း အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သဂၤါယနာသမုိင္းအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း အလြန္အေရးပါေသာ သဂၤါယနာတင္ျခင္းႏွင္႔ သက္ဆုိင္ေသာ ဂါထာ(၂)ပုိဒ္ ကုိ အကုိးအကားျပကာ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)
အယနာစာပီအဖြဲ႔ 24.10.2019
