ရကၡပူရတိုင္း ဓညဝတီၿမိဳ႕၌
ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေရာက္လာၿပီး ဗုဒၶကိုယ္ပြားေတာ္ သြန္းခ့ဲေၾကာင္း သက္ေသ သာဓကမ်ား ။
★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★
#၁။ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာ သက္ေသျပဳ
====================
ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာကို တတိယဓည၀တီေခတ္တြင္ သူရိယစကၠမင္းၾကီး (ဘီစီ ၃၁၅-၂ရ၁) က ေရးထိုးခဲ႔သည္ဟု သမိုင္းႏွင့္ေက်ာက္စာပညာရွင္မ်ားက သုေတသနျပဳမွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကပါသည္။
ဤေက်ာက္စာကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွ မဟာျမတ္မုနိ ဘုရားသို႕ သြားရာလမ္းရွိ ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်းရြာအနီး သဘာ၀ေက်ာက္ေတာင္ေပၚ၌ ေရးထိုးထားခဲ႔သျဖင့္ ေတာင္ေပါက္ႀကီး ေက်ာက္စာဟု ေခၚဆိုၾကသည္။
၁၉၃၂ - ၃၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္းက ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေက်ာက္စာ၀န္ ဦးစံေရႊဘု ႏွင့္ ရခိုင္-ျမန္မာ ပ႑ိတ္ ဦးဦးသာထြန္း တို႕က ေတြ႕ရွိ၍ ကူးယူမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာက္စာကို ကူးယူမွတ္တမ္းတင္စဥ္ကာလက စာေၾကာင္းေရ ၂၅ ေၾကာင္းေက်ာ္ေရးထိုးထားသည္ကို ေတြ႔ရွိရေသာ္လည္း၊ ၅ ေၾကာင္းကိုသာ ထင္ရွားစြာေပၚလြင္သျဖင့္ ကူးယူမွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ခဲ႔ျပီး၊ က်န္စာေၾကာင္းမ်ား၏ စာလုံးမ်ားမွာ ပ်က္စီးေနခ့ဲလည္ၿပီ
ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာတြင္ ေရးထိုးထားေသာ အကၡရာစာလံုးမ်ားသည္ ျဗဟၼီအကၡရာ ျဖစ္ျပီး၊ ဘာသာစကားမွာ ပါဠိ ျဖစ္သည္။
ဤေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာတြင္ ေရးထိုးထားေသာ အကၡရာ စာလံုးမ်ားသည္ ဘီစီ ၃၀၀ ေက်ာ္က အိႏၵိယျပည္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အသံုးျပဳသည့္ အေသာကမင္းႀကီး (ဘီစီ ၃၀၄-၂၃၂) ေရးထိုးခဲ့ေသာ ေက်ာက္စာတြင္ ပါရွိသည့္ ျဗဟၼီအကၡရာစာလံုးမ်ားႏွင့္ အတူတူျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ တစ္ေခတ္တည္းတြင္ ေရးထိုးခဲ့ေသာေက်ာက္စာျဖစ္ေၾကာင္း လက္ေရးလက္သားကို ေလ့လာေသာ ပညာရွင္မ်ားက သုေတသနျပဳမွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾကပါသည္။
ဤေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာသည္ ရခိုင္ျပည္သမိုင္းတြင္သာမက ျမန္မာျပည္သမိုင္းတြင္ပါ ေရွးအက်ဆုံးႏွင့္ အေစာဆုံးေရးထိုးခဲ႔ေသာ ေက်ာက္စာျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ဤေက်ာက္စာသည္ ဓည၀တီရခိုင္ျပည္သို႔ ဗုဒၶေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ၾကြခ်ီခဲ႔မႈ၊ ရခုိင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ေထရာ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာကို စတင္သက္ဝင္ ယုံၾကည္ကိုးကြယ္မႈ ႏွင့္ တတိယဓည၀တီေခတ္ ဘီစီ ၃၀၀ ေက်ာ္ကပင္ စာေပကိုစတင္ ေရးသားသင္ၾကားေလ့လာႏိုင္ခဲ႔မႈမ်ားကို သက္ေသထူႏိုင္သည့္ ထင္ရွားေသာ သမိုင္းရုပ္ၾကြင္း အေထာက္အထား တစ္ခုျဖစ္သည္။
:👇👇👇👇
★ ★
ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာ
====================
နေမာတႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ။
အထ ေခါ ဘဂ၀ါ ဘိကၡဴသံဃံ ပါသာဒံ အာရုဟာေပတြာ
ပဥၥပါသာဒ သတပရိဂုေတာ ဓည၀တီရ႒ံ အာကာသမေဂၢန စာရိကံ စာရမေနာ
ဓည၀တီမဟာနဂရႆ ပဆၥိမဒိသာဘာေဂ
ဂစၦပနဒိယာ ပူရတၳိမတိေရ ေသာလာဂီရိ ပဗၺတမုဒၶမိ ဩေရာဟိတြာ ပတိ႒ာတိ။
ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာျမန္မာျပန္
===========================
အရဟေတာ၊ ကိေလသာကင္းစင္၍ လူ နတ္ ျဗဟၼာ တို႕၏ ပူေဇာ္အထူးကို ခံေတာ္မူထိုက္ေပထေသာ။ သမၼာသမၺဳဒၶႆ၊ အလုံးစုံေသာ တရားေတာ္တုိ႔ကို ဆရာမကူ သယမၻဴဥာဏ္ျဖင့္ မိမိအလိုလို ကိုယ္ေတာ္တိုင္သာလွ်င္ ထုိးထြင္း၍ ေကာင္းမြန္မွန္ကန္စြာ သိေတာ္မူေပထေသာ။ တႆ ဘဂဝေတာ၊ ဘုန္းေတာ္ေျခာက္ပါးသခင္ ရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားအား နေမာ၊ ရိုေသျမတ္နိုး လက္စုံမုိး၍ ရွိခိုးကန္ေတာ့ပါ၏။
အထ၊ ထုိအခါ၌။ ေခါ၊ စင္စစ္။ ဘဂ၀ါ၊ သုံးလူ႔ထြတ္ထား သဗၺညဳျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္။ ဘိကၡဴသံဃံ၊ ဘိကၡဴသံဃာေတာ္အေပါင္းကို။ ပါသာဒံ၊ နတ္ျပႆာဒ္ယာဥ္ျဖင္႔(ေပၚ)။ အာရုဟာေပတြာ၊ ျခံရံလိုက္ပါၾကြခ်ီ(တက္) ေစလွ်က္။ ပဥၥပါသာဒ သတပရိဂုေတာ၊ နတ္ျပႆာဒ္ယာဥ္ငါးရာျဖင္႔ (ဝန္းရံလွ်က္ရွိေသာ)။ ဓည၀တီရ႒ံ၊ ဓည၀တီ တိုင္းေနျပည္သို႔။ အာကာသမေဂၢန၊ ေကာင္းကင္အာကာသခရီးျဖင္႔ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မူျပီး။ ဓည၀တီမဟာနဂရႆ၊ ဓည၀တီေနျပည္ေတာ္ၾကီး၏။ ပစၦိမဒိသာဘာေဂ၊ အေနာက္အရပ္အဖုိ႕၌ျဖစ္ေသာ။ ဂစၦပနဒိယာ၊ ဂစၦပနဒီ္ျမစ္ႀကီး၏။ ပူရတၳိမတီေရ၊ အေရွ႕ဘက္ကမ္းပါး၌။ ေသာလာဂီရိပဗၺတမုဒၶမိ(နိ)၊ ေက်ာက္အတိၿပီးေသာ ေတာင္ထိပ္ထက္၀ယ္။ ဩေရာဟိတြာ၊ သက္ဆင္းေတာ္မူ၍။ ပတိ႒ာတိ၊ ရပ္တန္႕ေတာ္မူခဲ႔ပါေပသတည္း။
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
#၂။အာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ သက္ေသျပဳ
ဂါထာ ၄၈ မွာ
မုနိျႏၵသ် < မုနိအေပါင္းတို႔၏ အႀကီးအမွဴးျဖစ္ေသာ မဟာမုနိ ၊ ဗိမၺာနိ < ဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ၊ ရီတိ < ေၾကးဝါ ျဖင့္ ၊ ကာသၤ < ေၾကးျဖဴ ျဖင့္ ၊ တျမ < ေၾကးနီ ျဖင့္လည္းေကာင္း ၊ မယာနိ < သြန္းလုပ္ေစေလသည္ ၊ သံခ်ာ < အရည္အတြက္ေျမာက္မ်ားစြာကို ၊ ဘာရ < အတိုင္းအတာ အေလးခ်ိန္ကိုလည္း ၊ ျပမာဏ < တူညီေအာင္ ၊ ကာရိတာနိ < ျပဳလုပ္ေစသည္ ။
မုနိျႏၵသ် < မုနိအေပါင္းတို႔၏ အႀကီးအမွဴး ျဖစ္ေသာ ဆိုတာ ဗုဒၶကိုယ္ပြားေတာ္ မဟာမုနိ ပဲေပါ့ ။
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••°
#၃။ဗ်ည္း ၃၃ လံုး ဟန္စြေလ ေလွေတာ္သံ သက္ေသျပဳ
--------------------------------------
ေဝသာလီျပည္ စူဠစျႏၵမင္းလက္ထက္
သကၠရာဇ္(၃၁၇) ခုႏွစ္ ေလာက္တြင္
အမတ္ႀကီးဓမၼေဇယ်သည္ ဗ်ည္း(၃၃) လုံး ေလွေတာ္သံကုိ စပ္ဆုိခဲ့ေပသည္။ေ႐ွးရခုိင္ေရတပ္မေတာ္တြင္ စစ္ခ်ီေသာအခါ သန္မာထြားက်ိဳင္းသူ က်င္သန္ႀကီးမ်ားစြာက ေလွကုိေလွာ္ခတ္ရသည္။ထုိအခါ စည္ကုိတီး၍ ေလွကုိျပဳိင္တူေလွာ္ရင္းတက္ညီလက္ညီျဖင့္ ဆုိေသာ ကဗ်ာျဖစ္သည္။စူဠစျႏၵမင္းႀကီးသည္ သကၠဒါန္ကရဝိတ္ေဖာင္ေတာ္ကုိ စီး၍ အေသာင္းမကေသာ ေလွေတာ္တုိ္႔ျဖင့္ ျခံရံလွ်က္
``တေကာင္းသင္းတဲြျပည္´´သုိ႔ ပင္လယ္ေၾကာင္းျဖင့္ ခ်ီေသာအခါ
အမတ္ႀကီးဓမၼေဇယ်သည္ ဤေလွေတာ္သံကုိ
စပ္ဆုိသီဆုိေစခဲ့သည္။
၎ ဗ်ည္း ၃၃ လံုး စပ္ဆိုခ့ဲတာမွာ မဟာမုနိနဲ႔ ပတ္သတ္တ့ဲ
စာပိုဒ္က ( စ ) လံုး အကၡရာ အပိုဒ္ပါပဲ..👇👇👇
★ ★
(စ)စ ကုိမူကား၊ စႏၵသူရိယ ၊မင္းလွျပည္သွ်င္၊
ေတာင္းပန္လွ်င္ေက၊ သွ်င္ပင့္ကုိယ္စား၊
သြန္း၍ထားသည္၊ ဖူးမ်ားလြယ္ကာ ၊
လြယ္ကာေသာ္လည္း၊ ဟန္စိေလ ဟန္စြေလ ။
(( ရမ္းၿဗဲ ကြၽန္း ကန္ဒိုင္းနယ္ သရက္ေခ်ာင္း ရြာက ေပမူ အရ))
•••••••••••••••••••••••••••
#၄။ရခိုင္မင္းသမီး ဧခ်င္း- ဖဒူမင္းညဳိ
-----------------------------
ဖဒူမင္းညဳိသည္ သကၠရာဇ္ ၈၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္ျပည္ ယခုၿမိဳ႕ေဟာင္းေခၚ ေျမာက္ဦး၌ နန္းတက္ေသာ ဘေစာျဖဴမင္းလက္ထက္တြင္ အမတ္ႀကီးအျဖစ္ခ်ီးေျမာက္ျခင္းခံရသူျဖစ္သည္။ ဖဒူမင္းညိဳသည္ ဘေစာျဖဴ၏ သမီးေတာ္အတြက္ ဧခ်င္းစပ္ဆုိခဲ့သည္။ ျမန္မာစာေပသမုိင္းအတြင္ အေစာဆံုး ဧခ်င္းအျဖစ္ ရပ္တည္ေနသည္ ။ ထုိဧခ်င္းကုိ ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္း ဟုေခၚဆုိသည္။ ဖဒူမင္းညိဳသည္ အဗၺဒူမင္းညိဳဘြဲ႕ကုိ ခ်ီးျမင့္ျခင္းခံခဲ့ရသည္ကုိသာ သိ႐ွိရပါသည္။ ၄င္း ဧခ်င္းမွာ ဗုဒၶဘုရား ရခိုင္ျပည္ႂကြခ့ဲေၾကာင္းႏွင့္ ကိုယ္ပြားေတာ္ မဟာမုနိ အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သတ္တ့ဲ စာပိုဒ္ ၉ ၊ ၁၇ ၊ ၁၉ တို႔ ျဖစ္သည္ ၎မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္
(ရခိုင္မင္းသမီး ဧခ်င္း ဖဒူမင္းညိဳ ေရးသားခဲ့ေသာ ကဗ်ာလကၤာ အပုိဒ္-၉ မွာကား)
★ ★
ဓညဝတီ၊ သိဂႌေရႊျပည္၊ ဘုန္းတိစည္းသား
အမည္သူရိယ၊ စႏၵရာဇာ၊ မင္းသဒၶါလ်ွင္
ထိုခါစိုးစိုက္၊ ႐ွင္ေတာ္ႀကိဳက္၍၊ ႐ိုက္႐ိုက္လဖိတ္
အူသိမ္ထက္ဝွန္၊ ပီတိမႊန္းမ်ွ၊ ေတာင္ပန္ေသာအခါ
မဟာမုနိ၊ ႐ွိသည္ယခု၊ ဆင္း႐ုပ္တုကို
ဝိသုကမၼ၊ သိၾကားမ၍၊ ပဥၥေလာဟာ
ရတနာျဖင့္၊ သြန္းကာမျဖစ္၊ ခုႏွစ္လက္ေခြ
ကိုယ္ေငြ႔ေတာ္ယူ၊ တည္ေတာ္မူမွ
ဘုန္းတူဘုန္း႐ွည္၊ ညီနည္းဘုရား၊ ကိုယ္ေတာ္စားဟု
ထားခဲ့ေသာအား၊ သံုးပါးနတ္လူ၊ ကိုးရာမူသည္
အယူ႐ိုၫြတ္ႏူးတည့္ေလ . . . ။
ရခိုင္မင္းသမီး ဧခ်င္း အပိုဒ္(၁၇)
_____________________________
တလိုင္းႏွင့္ျပဴ၊ ႏွစ္ျပည္သူတို႕၊
သံုးလူထြတ္ခ်ာ ၊ မဟာမုနိ၊
ၾတီနာေထာ္ ၊ ႐ုပ္႐ွင္ေက်ာ္ကို ၊
ေပါင္ေတာ္ေက်ာ့သား ၊ ယူေသာအားျဖင့္၊
နဂါးလည္းႏွစ္၊ ျပန္ရစ္ေသာခါ ၊
ျပည္ရြာလည္းပ်က္၊ ခုထက္တိုင္ပင္၊
ႏူဝဲဖ်င္လ်က္၊ ႐ွင္ပင္ျပစ္ေၾကာင့္ ၊
ျဖစ္သတည္းဟု ၊ ...... ... အစရွိသျဖင့္
°°°°°°°
ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္း ၁၉ အပိုဒ္..
ေကာလိယမင္း ၊ အရင္းသည္ခ်ာ ၊ ဒႆရာလွ်င္ ၊ မဟာမုနိ ၊ ရိွသည္အေၾကာင္း ၊ ေပါင္းေလာင္းၿမိဳ႕ထီး ၊ သင္းႀကီးၫြန္ျပ အစရွိသျဖင့္
ဟု ဆိုခဲ့လည္သည္
...........
၅။ ( သမၸဒါနပကာရဏက်မ္း )<<ဘုရား႐ွင္ ဓညဝတီၿမိဳ႕သို႔ ႂကြလာေၾကာင္း ၫႊန္႔ဆိုထားသည့္ အေထာက္အထားက်မ္း ျဖစ္သည္ ။
၆။ ( သတၱဳဗိမၺသုတၱန္ ) << ဗုဒၶကိုယ္ပြား ဆင္းတုေတာ္ျမတ္ သြန္းလုပ္ကိုးကြယ္ရျခင္း၏ အက်ိဳးကို ဘုရား႐ွင္ေဟာေတာ္မူသည့္တရား
၇။ ႐ုပ္ဝတၳဳသက္ေသျပဳ
ေသလာဂီရိေတာင္ (ေက်ာက္ေတာ္ေတာင္)ေျခမွ ရရိွေသာ ျမတ္စြာဘုရားက စႏၵသူရိယမင္းၾကီးအား တရားျပေနသည့္ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ တစ္ပင္ျဖစ္သည္ ။
ေနာက္သက္ေသအေျမာက္အမ်ားလည့္ ရိွေနေသးသည္ ။ ရခိုင္ျပည္တြင္ ဗုဒၶေျခေတာ္ရာမ်ား.. မအီၿမိဳ႕ ေျခေတာ္ရာ အစံု ၊ ရခိုင္ျပည္ ဖရံုကာကြၽန္းရိွ ဗုဒၶေျခေတာ္ရာ ၊ ရခိုင္ျပည္အတြင္း ဗုဒၶ ဓာတ္ေတာ္မ်ား၏ ဌာပနာ ျဖင့္တည္ထားေသာ ေစတီ ပုထိုး အေျမာက္အမ်ား ရကၡိဳင္ျပည္ ဗုဒၶဘုရားသမိုင္းက်မ္းအရ ႁမြက္ၾကားခံရေသာ ဗ်ာဒိတ္၀င္ဓာတ္ေတာ္ေစတီမ်ား
( ၂၄၈ ) ဆူ ကိန္းဝပ္ေတာ္မူလ်က္ရိွသည္၊
၎အတိုင္း ကြင္းဆင္းေလ့လာႏိုင္သည္ ။
1.30 MB ရိွေသာ pdf စာအုပ္ လုပ္ထားသည္ စာအုပ္တြင္ေဒါင္း၍ ဖတ္ႏိုင္သည္ 👉👉
https://m.facebook.com/groups/270233910156290?view=permalink&id=409807546198925
၊ မဟာမုနိသြန္းၿပီး က်န္ခဲ့ေသာ မဟာက်န္ ဘုရားမ်ား ၊ သွ်င္ေက်ာ္ဘုရား ၊
ဤ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ရကၡပူရတိုင္း ဓညဝတီၿမိဳ႕၌ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေရာက္လာၿပီး ဗုဒၶကိုယ္ပြားေတာ္ သြန္းခ့ဲေၾကာင္း သက္ေသ သာဓကမ်ားပင္ျဖစ္ေပသည္ ။
••••••••••••••••••••••••••••••••
စကားခ်ပ္။ ....။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မုနိအစ ရခိုင္က မုနိပါရင္ ရခိုင္မွတ္ သို႔မဟုတ္ မုနိ ဆိုေသာ စကားလံုးသည္ ရခိုင္က ဆင္းသက္သြားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္ ။ အျခား ျပည္နယ္ ေတြမွာ ဘုရားအမည္မွာ မုနိ တပ္ျခင္းသည္ ရခိုင္မွ အသံုးအႏႈန္းကို ယူထားျခင္းဟု မွတ္ၾကေလာ။
♥ ♥ ♥💪💪💪💪💪
Credit
Zaw KoKo (မဟႎသကတိုင္း)
