ရခိုင္လူမ်ိဳး နွင့္ ျမန္မာစာ

*ရခိုင္လူမ်ိဳးနွင့္ျမန္မာစာ*
******************

*ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ျမန္မာစာ* ဟူေသာ ေဆ
ာင္းပါးသည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ျမန္မာစာ မည္
သို႔မည္ပုံ ဆက္စပ္ေနသည္ကို သိရွိႏိုင္ၾကေ
စရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဤေဆာင္းပါးကို
ေရးသားရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ရခုိင္လ ူမ်ိဳးႏွ
င့္ ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာစာႏွင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳး"
ကို မည္သည့္အခါမွ် ခြဲျခား၍ ရလိမ့္မည္မ
ဟုတ္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ျမန္မာစာ
ကုိ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔က မိမိတို႔၏ " ကိုယ္ပိုင္စာ
ေပ " အေနျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳ ထားေသာ
ေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ " ျမန္မာ
စာ " ဟု သတ္မွတ္ခံထားရေသာ "အကၡရာ
စာေပ" ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔က မိမိတုိ႔၏ " ရခို
င္စာ" ဟူ၍သာ သိေနၾကပါသည္။ စာေပ
ကို ေရးသားသည့္အခါ၌ ရခုိင္စကားေျပာ
အသုံးအႏႈန္းျဖင့္ ေရးသားျခင္း၊ စာေပအ
သုံးအႏႈန္းျဖင့္ ေရးသားျခင္းဟူ၍သာ ခြဲျခ
ားထားသည္။ အကၡရာ စာေပအေနျဖင့္မူ
သည္အကၡရာသည္ စာေပျဖင့္သာ ေရးသာ
းေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အမွန္က " ျမေစတီ္ေက်ာက္စာ" ၌ ပါရွိေ
သာ " ျမန္မာစာ" သည္ " ေျပာင္းလဲလာေ
သာစာ" မဟုတ္ဘဲ " ေရာက္ရွိလာေသာစာ
" ဟုဆုိမွ သဘာဝယုတၱိ က်မည္ကုိ ျမန္မာပ
ညာရွိတို႔ သိရွိႏိုင္ၾကပါလ်က္ မသိခ်င္ေယာ
င္ ေဆာင္ေနခဲ့ၾကၿပီး အျဖစ္မွန္ကို ေရငုံႏ
ႈတ္ပိတ္ လုပ္ေနခဲ့ၾက သည္ကို ေတြ႔ရ၏။
ယင္းစာအမ်ိဳးအစားကို ရခိုင္တို႔က "ရခိုင္စ
ာ" (သို႔မဟုတ္) "ရကၡဝဏၰအကၡရာ" ဟု အ
မည္ေပးကာ ေခၚေဝၚသမႈ ျပဳေနၾကသည္ကုိ
လည္း ေတြ႔ရွိႏိုင္ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူမ်ိဳးေပါင္း (၁၃၅) မ်ိဳး ရွိ
ၾကသည့္အနက္ "ျမန္မာစာ အေရးအသား
" ကို မည္သည့္လူမ်ိဳးတို႔က "ေရွးဦးစြာ စတ
င္ေရးသား" ခဲ့ၾကသည္ကို ေလ့လာစူးစမ္းဖုိ႔
အခ်ိန္တန္ၿပီဟု စာေရးသူ ယူဆပါသည္။
အကယ္၍ အေျဖမွန္ ထြက္ရွိခဲ့ပါလွ်င္လည္း
အားလုံးက သေဘာထားႀကီးစြာျဖင့္ လက္
ခံ အတည္ျပဳ ေပးၾကဖို႔ကုိလည္း အႏူးအညြ
တ္ ေမတၱရပ္ခံလုိပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း၌ ေရွးကရခုိင္လူမ်ိဳးတို
႔တြင္ "ရခိုင္စာ"၊ မြန္လူမ်ိဳးတို႔တြင္ "မြန္စာ
ႏွင့္ ပ်ဴစာ"၊ ျပဴ(ပ်ဴ)လူမ်ိဳးတို႔တြင္ "ျပဴ(ပ်ဴ)စာ"
ဟူ၍ ကိုယ္ပိုင္စာေပ အသီးသီး ရွိခဲ့ၾကသ
ည့္ အနက္ သည္ေဆာင္ပါးစာတမ္း၌ "မြန္
စာႏွင့္ ပ်ဴစာ" ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ မျပဳေတာ့
ဘဲ "ျမန္မာစာ"ဟု သတ္မွတ္ခံထားရေသာ
"ရခုိင္စာ"ကိုသာ ႏွစ္ဖက္ႏိႈင္းယွဥ္၍ ေ၀ဖ
န္ သံုးသပ္ တင္ျပသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။
ႏွစ္ဖက္ႏိႈင္းယွဥ္ရာ၌ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ ထင္
ရွားၿပီး ခိုင္မာေသာ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေခတ္ၿ
ပိဳင္ အေထာက္အထားတစ္ခုစီကိုသာ ထုတ္
ႏုတ္၍ ေရးသားတင္ျပသြားပါမည္။ အေထ
ာက္အထားရွိတိုင္း အက်ယ္တ၀င့္တင္ျပဖို
႔ဆိုသည္မွာ အေျခအေနမေပးေသးသျဖင့္
မျဖစ္ႏိုင္ေသးေခ်။
ရခိုင္ႏွင့္ျမန္မာ ေခတ္ၿပိဳင္မႈကို ရွာၾကည့္ျခ
င္း " ျမန္မာစာေပ " ကို ေရးသားေနၾက
သည့္ " ရခုိင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတုိ႔၏ ေ
ခတ္ၿပိဳင္ အခ်ိန္ကာလကို ရွာၾကည့္ေသာ္
ဤသို႔ေတြ႔ရ၏။ " ပု၊ ပင္း၊ အင္း၊ ေတာင္၊
ေညာင္ရမ္းေနာင္၊ ကုန္ေဘာင္ ခုႏွစ္ဆက္
" ဟူေသာ သေကၤတ သံေပါက္ ကဗ်ာအရ ျ
မန္မာလူမ်ိဳးတုိ႔တြင္ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခ
တ္၊ အင္းဝေခတ္၊ ေတာင္ငူေခတ္၊ ေညာင္
ရမ္းေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဟူ၍ ေခတ္
(၆)ေခတ္ ထြန္းကားခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရွိရပါ
သည္။
ရခိုင္လူမ်ိဳးတုိ႔တြင္လည္း ဒြါရာဝတီေခတ္၊
ေရွးေဝသာလီေခတ္၊ ဓညဝတီ (ပ၊ဒု၊တ)ေ
ခတ္၊ ေဝသာလီေက်ာက္ေလွကားေခတ္၊ ေ
လးၿမိဳ႕ ေခတ္၊ ေျမာက္ဦး (ပ၊ဒု၊တ)ေခတ္
ဟူ၍ ေခတ္ (၆)ေခတ္ ထြန္း ကားခဲ့သည္
ကို ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိန္ကာလ
ၾကာျမင့္ပုံျခင္းေတာ့ တူႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။
ယင္းတို႔အနက္ ျမန္မာတို႔၏ ပုဂံေခတ္ႏွင့္
ရခိုင္တို႔၏ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္မွာ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ၾ
က၏။ ျမန္မာတို႔ဘက္က ပုဂံေခတ္၏ ထင္
ရွားေသာ " ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ (ေခၚ)
ျမေစတီေက်ာက္စာ" ကို ခိုင္မာေသာ အေ
ထာက္အထားအျဖစ္ တင္ျပမွာ ျဖစ္ၿပီး၊ ရ
ခိုင္တို႔ဘက္က စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ေခါင္းေလာင္းေ
က်ာင္းတုိက္ရွိ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ "ရခိုင္ဘုရင္
မင္းရင္ျဖဴ " သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ဘုရာ
း၏ " စမၼခဏ္ကမၸည္းစာ " ကို ခုိင္မာေသ
ာ အေထာက္အထား အေနျဖင့္ တင္ျပသြာ
းမွာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာတို႔၏ ပုဂံေခတ္ " ၾကာ၊ အိုး၊ အံ၊ ပု
ဂံတည္" ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္အရ ပ်ဥ္ျပား
မင္း (ေအဒီ ၈၄၆ မွ ၈၇၈ ထိ) သည္ ယခု
လက္ရွိ ပုဂံၿမိဳ႕ကို တည္ခ်ိန္မွာ ေကာဇာ
၂၁၁ ခု၊ ခရစ္ေအဒီ ၈၄၉ ခု ျဖစ္၏။ ပုဂံပ်
က္ခ်ိန္မွာကား " ေစာမြန္နစ္မင္း " (ေအဒီ
၁၃၂၅ မွ ၁၃၆၉ ) လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ေ
လ၏။ ပ်ဥ္ျပားမင္းသည္ ပုဂံၿမိဳ႕ကိုတည္ေဆ
ာက္ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ပုဂံ၌ " ေထရဝါဒ
ဗုဒၶသာသနာ" မေရာက္ရွိေသး။ အလားတူ
" ျမန္မာစာ" ဟူေသာ စာေပးေရးသားမႈ
အတတ္ပညာသည္လည္း လုံးဝမရွိေသး သ
ည္ကို ေတြ႔ရ၏။
ပုဂံၿမိဳ႕၌ ပ်ဥ္ျပားမင္းလြန္ၿပီးေနာက္ တန္န
က္မင္း (ေအဒီ ၈၇၈-၉၀၆)၊ ၎ေနာက္ စ
ေလငေခြးမင္း (ေအဒီ ၉၀၆-၉၁၅)၊ ၎ေ
နာက္ စေလငေခြးမင္း (ေအဒီ
၉၁၅-၉၃၁)၊ ၎ေနာက္ ေညာင္ဦးေစာရ
ဟန္းမင္း (ေတာင္သူႀကီးမင္း) (ေအဒီ
၉၃၁-၉၆၄)၊ ၎ေနာက္ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာ
င္ျဖဴမင္း (ေအဒီ ၉၆၄-၉၆၈)၊ ၎ေနာက္
က်ည္စုိးမင္း (ေအဒီ ၉၈၆-၉၉၂)၊ ၎ေနာ
က္ စုကၠေတးမင္း (ေအဒီ ၉၉၂-၁၀၁၇)၊
၎ေနာက္ အေနာ္ရထာမင္း (ေအဒီ
၁၀၄၄-၁၀၇၇) လက္ထက္တြင္မွ ေထရဝါ
ဒ ဗုဒၶသာသနာကို မြန္ရဟန္းေတာ္ ရွင္အ
ရဟံ၏ အကူအညီ ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ရ
၏။ ယင္းအခ်ိန္အထိ " ပုဂံ" ၌ " ျမန္မာစ
ာ " ဟူေသာ အေရးအသား မရွိေသးေခ်။
မြန္လူမ်ိဳးတို႔၏ စာေပကိုသာ မြန္ပညာရွိမ်ာ
း၏ အကူအညီျဖင့္ ေရးသားေနၾကရေလ
သည္။
အေနာ္ရထာမင္း လြန္ၿပီးေနာက္ ေစာလူး
မင္း (ေအဒီိိ ၁၀၇၇-၁၀၈၄)၊ ၎ေနာက္
က်န္စစ္သား မင္း (ေအဒီ ၁၀၈၄-၁၁၁၃)
လက္ထက္တြင္ " ေဇယ်ေခတၱရာ" အမည္
ရွိေသာ သားေတာ္ " ရာဇကုမာရ္" သည္
ပုဂံ၌ " ျမေစတီဘုရား" ကို တည္၏။ ျမေစ
တီဘုရား၌ သူ၏ ကုသိုလ္ေတာ္ မွတ္တမ္း
ကုိ " ပါဠိ၊ ျမန္မာ၊ မြန္၊ ပ်ဴ " ဟူ၍ ဘာသာ
ေလးမ်ိဳးျဖင့္ ကမၸည္းစာ ေရးထိုးေစခဲ့ပါသ
ည္။ ယင္းျမေစတီဘုရား ေက်ာက္စာကား
ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားအနက္ " ေရွးအ
က်ဆုံးေက်ာက္စာ" ျဖစ္၏။ ျမေစတီေက်ာ
က္စာကို သာသနာေတာ္ သကၠရာဇ္ ၁၆၅၇
ခု၊ ေကာဇာ ၄၇၅ ခု (ခရစ္ေအဒီ ၁၁၁၃
ခု)တြင္ ေရးထုိးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရ
သည္။ ယင္းအခ်ိန္ထိ ပုဂံ၌ " ပ်ဴလူမ်ိဳး" တို႔
ရွိေနေသးသည္ကို ေတြ႔ရ၏။
ရခုိင္တို႔၏ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ ရခုိင္တု႔ိ၏ ေလးၿ
မိဳ႕ေခတ္သည္ ေအဒီ ၈၁၈ မွ ၁၄၃၀ ထိ ၾက
ာျမင့္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရ၏။ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ ဆို
သည္မွာ အဥၥနနဒီျမစ္၏ ဝဲယာ၌ ပဥၥာၿမိဳ႕၊
ပုရိန္ၿမိဳ႕၊ ေနရဥၥရာေတာင္ငူၿမိဳ႕၊ ေလာင္းၾက
က္ၿမိဳ႕ဟူ၍ ၿမိဳ႕ေလးၿမိဳ႕ တည္ရွိခဲ့သည္ကို အေၾ
ကာင္းျပဳ၍ " ေလးၿမိဳ႕ေခတ္" ဟု ေခၚတြင္ခဲ့ျ
ခင္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာတုိ႔၏ " ပ်ဥ္ျပားမင္း" သည္ ယခုလ
က္ရွိ " ပုဂံၿမိဳ႕"ကို မတည္ေဆာက္ရေသးမီ
(၃၁)ႏွစ္အလုိက ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ ရခိုင္ဘုရင္
" ေခတၱသင္မင္း" သည္ " ပဥၥာၿမိဳ႕" ကို သာ
သနာ ၁၃၆၂ ခု၊ ေကာဇာ ၁၈၀ ခု၊ (ေအဒီ
၈၁၈) တြင္ တည္ေဆာက္ထားၿပီး ျဖစ္ေန
ပါသည္။
ရခုိင္တို႔၏ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ " ေခတၱ သင္မင္း
" လက္ထက္တြင္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶသာသနာ
ထြန္းကားေနမႈကို မဆိုထားဘိ။ ေလးၿမိဳ႕ေ
ခတ္၏ အထက္က ေဝသာလီ ေက်ာက္ေလွ
ကားေခတ္ (ေအဒီ ၃၂၇ မွ ၈၁၈ ထိ) တြင္
လည္းေကာင္း၊ တတိယ ဓညဝတီေခတ္
( ဘီစီ ၅၆၉ မွ ေအဒီ ၃၂၆ ထိ ) တြင္လည္
းေကာင္း၊ ေထရဝါဒ ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ပအ
တူ စာေပယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာမ်ား ထြန္း
ကားလွ်က္ ရွိေနၿပီျဖစ္ ေၾကာင္း ယုံမွားသံ
သယ မရွိ ခိုင္မာေသာ အေထာက္အထား
မ်ားက သက္ေသျပလွ်က္ ရွိေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါ
သည္။
ယင္းတုိ႔အနက္ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ (ေအဒီ ၈၁၈
မွ ၁၄၃၀ ထိ ) ပဥၥာၿမိဳ႕တည္ " ေခတၱ သင္
မင္း" မွ (၃) ဆက္ေျမာက္ " ဘုရင္မင္းရ
င္ျဖဴ" လက္ထက္ (ေအဒီ ၈၄၃-၈၇၃ ထိ) ေ
အဒီ ၈၄၇ တြင္ သြန္းလုပ္ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ဗု
ဒၶဆင္းတုေတာ္ ( ဥာဏ္ေတာ္အျမင့္ ၁ ေပ
၂.၃ လက္မ၊ ယခုအခါ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ေခါင္း
ေလာင္း ေက်ာင္းတုိက္ တြင္ ကိန္းဝပ္လွ်က္
ရွိသည္။) ၏ " စမၼခဏ္ ကမၸည္းစာ" ကို တ
င္ျပလိုပါသည္။ က်န္စာေပ အေထာက္အ
ထား မ်ားစြာ ရွိၾကေသာ္လည္း စာေရးသူ
အေနျဖင့္ ယင္းဘုရား၌ ပါရွိေသာ " စမၼခ
ဏ္ ကမၸည္းစာ" ကိုသာ ရခုိင္စာေပ ဘက္
က ခုိင္မာေသာ အေထာက္အထားတစ္ခု
အေနျဖင့္ တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဘုရားဆင္းတုေတာ္ စမၼခဏ္ကမၸည္းစာ
အဆိုပါဘုရား၏ စမၼခဏ္ကမၸည္းစာမွာ ယ
ခုေခတ္ "ျမန္မာစာ" ဟု သတ္မွတ္ခံထားရ
ေသာ " ရခုိင္စာ" အေရးအသားျဖင့္ ေရး
ထုိးမွတ္တမ္းတင္ထားသည္ကို ေအာက္ပါ
အတုိင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ "သကၠရာဇ္ ၉၊ က
ဆုန္လဆန္း ၆ ရက္၊ တနလၤာ ၅ နာရီေက်
ာ္..... ေရာက္.......... ႀကီးသြန္းအဲသည္။
ငမၤရၤျဖဴေကာင္းမႈ ဘုရားပဥၥေလာဟာၿပီးျ
ပည့္စုံသည္၊ ဘုရားျပဳေသွာ အက်ိဳဝ္အားျဖ
င့္ ဘုရားမခြ်တ္ျဖစ္ေစေသွာ .........။ "
ဟူ၍ ေရးထိုးထားပါသည္။
အထက္ေဖာ္ျပပါဘုရား၏ "စမၼခဏ္ကမၸည္
းစာ" ကုိ ျပည့္စုံေအာင္ ျဖည့္စြက္ဖတ္ရႈေ
သာ္ ေအာက္ပါအ တိုင္း ျဖစ္ပါသည္။
"သကၠရာဇ္ ၂၀၉၊ ကဆုန္လဆန္း ၆ ရက္၊
တနလၤာေန႔ ၅ နာရီေက်ာ္ေသာ (အခ်ိန္) ေ
ရာက္ (ေသာအခါ) ေၾကးသြန္းအပ္သည္။
ငါမင္းရင္ျဖဴ ေကာင္းမႈဘုရားကို ပဥၥေလာ
ဟာျဖင့္ (သြန္းလုပ္) ၿပီးျပည့္စုံ သည္။ ဘု
ရားျပဳေသာ အက်ိဳးအားျဖင့္ ဘုရားမခြ်တ္ ျ
ဖစ္ေစေသာ္။" ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ ရခုိင္ဘုရင္ မင္းရင္ျဖဴသည္
အထက္ေဖာ္ျပပါ ဘုရား၏ " စမၼခဏ္ ကမ
ၸည္းစာ" ကို " ရကၡဝဏၰ အကၡရာ- ရခုိင္စာ
" ျဖင့္ ေရးထုိးခဲ့ေသာႏွစ္မွာ ေကာဇာ
၂၀၉ ခု၊ ခရစ္ေအဒီ ၈၄၇ ခုျဖစ္ရာ ျမန္မာ
တို႔ ယခုလက္ရွိ ပုဂံၿမိဳ႕ကို မတည္ေဆာက္ရ
ေသးမီ (၂)ႏွစ္အလုိက ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ျဖစ္ပါ၍ " ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ (ေခၚ
) ျမေစတီ ေက်ာက္စာ" သည္ ယင္းအခ်ိန္
၌ ရွိဖို႔မဆုိထားႏွင့္ "ပုဂံၿမိဳ႕" ပင္မရွိေသးေ
သာေၾကာင့္ "ျမန္မာစာေပ" အေရးအသာ
းမွာလည္း ျမန္မာတို႔အေနျဖင့္ " အိမ္မက္
ေတာင္မက္ဖို႔" မလြယ္ကူေသးေခ်။
ျမန္မာလူမ်ိဳးႏွင့္ ျမန္မာစာ ျမန္မာသမိုင္း
ဆရာမ်ားက ျမန္မာသည္ "ပ်ဴလူမ်ိဳး" က ဆ
င္းသက္လာသူမ်ားဟု ခံယူထားၾက၏။ ယင္း
သို႔ဆုိလွ်င္ အဘယ္ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႔သည္
" ပ်ဴစာ"ကို မိခင္စာေပအျဖစ္ ရပ္တည္ေ
အာင္ မေဆာင္ ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသနည္း ?
ဟု ေမးစရာ ရွိေနပါ သည္။ ယခုအခါ ပ်ဴလူ
မ်ိဳးႏွင့္ ပ်ဴစာေပမွာ ျမန္မာ့ေျမမ်က္ႏွာေပၚ
က လုံးဝ ဆိတ္သုဥ္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကၿ
ပီ ျဖစ္၏။
အခ်ိဳ႕သမိုင္းဆရာမ်ားက ျမန္မာစာသည္ "
မြန္စာ"က ဆင္းသက္လာေသာစာဟု ႀကံ
ဆျပန္၏။ ထုိသုိ႔ဆုိလွ်င္လည္း အဘယ္ေၾက
ာင့္ ျမန္မာတုိ႔သည္ "မြန္စာ" ကို ႏိုင္ငံသုံးစ
ာေပအျဖစ္ ရပ္တည္ေအာင္ မေဆာင္ ရြ
က္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါသနည္း? ဟု ေမးစရာေတြ
အမ်ားႀကီး ရွိေနပါသည္။
အမွန္က "ပ်ဴစာ" သည္ ပ်ဴလူမ်ိဳးတို႔ႏွင့္သာ
တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္ေနၿပီး၊ "မြန္စာ" သည္
လည္း မြန္လူမ်ိဳးတို႔ႏွင့္သာ တိုက္ရိုက္ သက္
ဆိုင္ေနေသာ စာေပ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေ
လ့လာေတြ႔ရွိရေပသည္။
ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ " ျမန္မာစာ" ဟု
သတ္မွတ္ခံထားရေသာ " ရခို္င္စာ"သည္
လည္း ရခုိင္လူမ်ိဳးတို႔ႏွင့္သာ တုိက္ရိုက္ သ
က္ဆိုင္ခဲ့ၾကသျဖင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတုိ႔သည္ ကို
ယ့္စာေပကို ေခတ္အဆက္ဆက္ တည္တံ့ေ
အာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္လာခဲ့ၾကသ
ည္မွာ ေခတ္တိုင္းေခတ္တုိင္းတြင္ ေပၚထြန္
းခဲ့ေသာ "ရခုိင္ စာေပ အေထာက္အထား
မ်ား" က သက္ေသျပဳလ်က္ ရွိေနေပေတာ့
သည္။
ျမေစတီေက်ာက္စာ၌ ပါရွိေသာ " ျမန္မာစ
ာ" ကို ျမန္မာသမိုင္းဆရာမ်ားက " ပ်ဴစာက
ဆင္းသက္လာ ေသာစာ" ဟု ထင္ျမင္ခ်က္
ေပးၾက၏။ အလားတူ အခ်ိဳ႕သမုိုင္းဆရာမ်ား
က " မြန္စာက ဆင္းသက္လာေသာစာ" ဟူ
၍လည္း ထင္ျမင္ခ်က္ေပးၾကျပန္၏။ အမွန္
က ယင္း " ပ်ဴစာႏွင့္ မြန္စာ" ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးသ
ည္ပင္လွ်င္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ၌ ပါရွိေနၿ
ပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ယင္းစာႏွစ္မ်ိဳးက ဆ
င္းသက္ လာေသာစာဟု သတ္မွတ္ေနၾကျခ
င္း သည္ လုံးဝယုတၱိမရွိေခ်။ အဘယ္ေၾကာ
င့္ဆုိေသာ္ စာေပတို႔မည္သည္ အခ်ိန္ကာလ
တစ္ခုတည္း၌ ေန႔ခ်င္းည ခ်င္း ေျပာင္းလဲ
ရုိး ထုံးစံ မရွိေသာေၾကာင့္တည္း။ ေျပာင္း
လဲဖို႔ဆုိသည္မွာလည္း ေခတ္ကာလ အေတ
ာ္ၾကာျမင့္ေအာင္ ေစာင့္ဆုိင္း ရေပလိမ့္မ
ည္။ ျမေစတီေက်ာက္စာ (ျမန္မာ)သည္ ပ်ဴ
စာႏွင့္ မြန္စာက ဆင္းသက္လာေသာ စာမ
ဟုတ္ေၾကာင္းကို " ျမေစတီေက်ာက္စာ"
ကပင္လွ်င္ အခိုင္လုံဆုံး သက္ေသျပဳလွ်က္
ရွိေနေပေတာ့သည္။
အမွန္က " ျမေစတီ္ေက်ာက္စာ" ၌ ပါရွိေ
သာ " ျမန္မာစာ" သည္ " ေျပာင္းလဲလာေ
သာစာ" မဟုတ္ဘဲ " ေရာက္ရွိလာေသာစာ
" ဟုဆုိမွ သဘာဝယုတၱိ က်မည္ကုိ ျမန္မာပ
ညာရွိတို႔ သိရွိႏိုင္ၾကပါလ်က္ မသိခ်င္ေယာ
င္ ေဆာင္ေနခဲ့ၾကၿပီး အျဖစ္မွန္ကို ေရငုံႏ
ႈတ္ပိတ္ လုပ္ေနခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႔ရ၏။
အျဖစ္မွန္ကုိ သိရွိလိုပါက ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၊ ပ
ဥၥာၿမိဳ႕(၁၂)ဆက္ေျမာက္ မင္းဘီလူးကို ေအ
ဒီ ၁၀၆၈ တြင္ " ဝေရာင္းငွက္ အသခၤယာ
" အမတ္က လုပ္ႀကံသျဖင့္ ကြယ္လြန္သည္
။ မင္းဘီလူး၏ သားျဖစ္သူ အိမ္ေရွ႕မင္း သ
ား " မင္းရဲဘယ" သည္ မိဖုရား " ေစာေပါ
က္ညိဳ" (ေပါက္ညိဳျမ) ႏွင့္အတူ ရခိုင္ပညာ
ရွိအမတ္ အခ်ိဳ႕လိုက္ပါလ်က္ " ဘူးရြက္ မညိဳ
းလမ္း" က အေရွ႕ပုဂံျပည္သို႔ ထြက္ေျပးက
ာ " အေနာ္ရထာမင္း" ထံ ခိုလႈံခဲ့ရသည္။
အဆို ပါ မင္းရဲဘယမိသားစုတို႔သည္ ပုဂံျပ
ည္၌ ႏွစ္ေပါင္း (၃၅)ႏွစ္ခန္႔ ၾကာျမင့္ေအာ
င္ အမႈေတာ္ ထမ္းရြက္ကာ ေန ထိုင္ခဲ့ၾကရ
ေသာ သမုိင္းေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း။
ပုဂံမင္းအေနာ္ရထာအား " ရခိုင္ေဝသာ
လီ" က " ပဥၥကလ်ာဏီ မင္းသမီး" ကို ဆ
က္သရာတြင္ " က်န္ စစ္သား" ကို ရသည္
ဟူေသာ သမုိင္းေၾကာင္းကို လည္းေကာင္း
။ က်န္စစ္သားသည္ ေျမးေတာ္အေလာင္း
စည္သူကို ပုဂံထီးနန္းကို ေပးအပ္ၿပီး " ေဇ
ယ်ေခတၱရာ" အမည္ ျဖင့္ သားေတာ္ ရာဇ
ကုမာရ္မင္းသားကို " ဓညဝတီႏွင့္ ေတာင္
စဥ္ခုႏွစ္ခရိုင္" ( ျမန္မာ ရာဇဝင္အလို)ကို
စဥ္းစား ေစခဲ့ေသာ သမုိင္းေၾကာင္းကို လ
ည္းေကာင္း။ ပုံဂံမင္းတို႔အထံ၌ ရခိုင္သား
မ်ား အမႈေတာ္ထမ္းရြက္ခဲ့ၾကၿပီး အခ်ိဳ႕က
ဘုရားအလွဴ႕ဒကာမ်ားအျဖစ္ ခံယူကာ ျမန္
မာတုိ႔၏ နယ္ေျမ၌ ရွိေနခဲ့ၾကသည္ဟူေသာ
သမုိင္းေၾကာင္းကို လည္းေကာင္း။ ျမန္မာ
လူမ်ိဳးတို႔ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔က " ေအာက္သား
" ဟု နာမည္ေပးကာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေ
ခၚေဝၚလာခဲ့ ၾကသည့္ သမုိင္းေၾကာင္းကို
လည္းေကာင္း။ " ရဟႏၱာေထြး (ေခၚ ) အ
သွ်င္ဒိဗၺစကၡဳ" အမည္ရွိေသာ ရခုိင္တို႔ ေဝ
သာလီက ရဟႏၱာအသွ်င္သူျမတ္ သည္ ဥပ
ဇၥ်ာယ္ဆရာ " မဟိႏၵပါလ မေထရ္ျမတ္" ၏
ေစလႊတ္ခ်က္အရ ပင္းယၿမိဳ႕သို႔ ၾကြေရာက္
၍ သာသနာ ျပဳခဲ့ရေသာ သမုိင္းေၾကာင္း
ကိုလည္းေကာင္း ခ်န္လွပ္၍ ထားၾကမည္ဆို
ပါက မည္သည့္အခါမွ် အေျဖမွန္ေပၚ ေပါ
က္ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။
ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ား၌ ပါရွိေနေသာ
အခ်ိဳ႕စကားလုံးမ်ာသည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ေန
႔စဥ္သုံး ေဝါဟာ ရမ်ား ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေ
အာက္ပါစကားလုံးမ်ားကုိ ၾကည့္ျခင္းအားျ
ဖင့္ သိရွိႏိုင္ပါသည္။
(၁) ၾကာသပတိယ္နိယ္၊ (၂) သုႀက္ာနိယ္၊
(၃) လွိယ္၊ (၄) ရိယ္မႈတ္၊ (၅) အတုမဟိေ
သာ၊ (၆) ျခဳယ္မ၊ (၇) ျခဳပ္မ၊ (၈) အစ္ကို၊
(၉) အစ္မ၊ (၁၀) ပန္စင္၊ (၁၁) ကၿခီယ္
သည္၊ (၁၂) ပညာမဟိယ္ေသာ၊ (၁၃) သ
စၥာ မဟိယ္ေသာ၊ (၁၄) အလွဴပိယ္လိုဝ္ေသ
ာ၊ (၁၅) သဃၤာတိုဝ္၊ (၁၆) ဤယ္သူ၊ (၁၇)
ပတၱျမားစာတီတိုဝ္၊ (၁၈) လွဴခ၏၊ (၁၉) ၿခီ
ယ္လက္၊ (၂၀) ၿခိယ္ဆိယ္ရိယ္၊ (၂၁) လက္
ဆိယ္ရိယ္၊ (၂၂) မပႅဳရေၾကာင္ဆိုဖိလတ္၊
(၂၃) နိယ္ရလိယ္၏၊ (၂၄) အသရိယ္ဟိေ
သာ၊ (၂၅) ခရုိန္ စေသာ ေဝါဟာရမ်ားကို
ယေန႔ေခတ္ ျမန္မာတို႔ ေျပာဆို ေနၾကပါေ
သးသလား ? ဟု ေမးလွ်င္ ေျပာဖုိ႔မဆုိထား
ႏွင့္ အဓိပၸါယ္ကို သိရွိေအာင္ မနည္းႀကိဳးစ
ားၾကရမည္ဟု ထင္ပါသည္။
အဓိပၸါယ္ကို သိသည့္တုိင္ေအာင္ အသံထြ
က္ကို ပီပီသသ ထြက္ရွိႏိုင္ဖို႔က ပို၍ခက္ေပ
လိမ့္မည္။ အလားတူ ရခိုင္ေဝါဟာရ အသုံး
အႏႈန္း မ်ားသည္ ပုဂံေခတ္ေက်ာက္စာမ်ား
၌ မ်ားစြာ က်န္ရွိေနေသးသည္ကို ေတြ႔ရ
၏။
ခရစ္ေအဒီ ၁၁၁၃ ခုတြင္ ေရးထုိးခဲ့ေသာ ျ
မန္မာတို႔၏ ေရွးအက်ဆုံးျဖစ္သည့္ ျမေစ
တီေက်ာက္စာထက္ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၊ ေအဒီ
၈၄၇ ခုတြင္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းရင္ျဖဴ သြန္း
လုပ္ပူေဇာ္ခဲ့ေသာ ေကာင္းမႈေတာ္ဘုရား
၏ စမၼခဏ္း ကမၸည္းစာက ႏွစ္ေပါင္း
(၂၆၆) ႏွစ္ေစာ၍ ေရွးက်ေန ေၾကာင္း သိ
ရွိရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ " ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္
ျမန္မာစာ အေရးအသားကို မည္သည့္လူမ်ိဳ
းတို႔က ေရွးဦးစြာ စတင္ေရးသား ခဲ့ၾကပါ
သနည္း။ " ဟူေသာ အေမးျဖစ္ေပၚခဲ့လွ်င္
ဤေဆာင္းပါးစာတမ္းက အထုိက္အေလ်ာ
က္ အေျဖေပး ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆပါသ
ည္။
နိဂုံးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ဆိုရေသာ္ " ရခုိင္လူမ်ိဳး
ႏွင့္ ျမန္မာစာ" မွာ မည္သည့္အခါမွ် ခြဲျခာ
း၍ ရလိမ့္မည္ မဟုတ္။ စကားေျပာဟန္ ေ
ရးနည္းႏွင့္ စာအသုံးေရးနည္းသာ ျခားနာ
းခ်က္ရွိေနသည္။ စာေပအကၡရာမွာ အတူ
တူပင္တည္း။ သို႔ျဖစ္၍ ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေ
ခတ္ "ျမန္မာစာ" ဟု သတ္မွတ္ခံထားရေ
သာ " ရခိုင္စာ" ကို အၾကြင္းမဲ့ ခံယူထားၾ
ကသည္ကို သုေတသနျပဳကာ ေရးသားတင္
ျပလိုက္ရေပသည္။
" ရခိုင္စာေပ" အျဖစ္မွန္ ေပၚေပါက္ပါေစ..။

အခုလက္ဟိအသံုးျပဳနီကတ္ေတ ျမန္မာစာဆိုေစာ္ ရခိုင္စာကနီလို႕ ဆင္းသက္လာေရဆိုေစာ္ကို ရခိုင္သူ ရခိုင္သားနွင့္ အတူ ေနာက္ရခိုင္မ်ိဳးသ်ွစ္လူငယ္ေသ်ွတိသိစီခ်င္လို႕ ျပန္တင္ပီးလိုက္ပါေရ