Skip to main content

Featured

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

ရခိုင္သမိုင္းထဲက ေရေအာက္ျမိဳ႕ေတာ္

ရခိုင္သမိုင္းထဲက ေရေအာက္ျမိဳ႕ေတာ္

--------------------------------------

         ကမၻာသမိုင္းထဲ႔၌ေရေအာက္ျမို့ေတာ္ အေတာ္မ်ားမ်ားရွိသည္။၂၀၁၅ ခုနွစ္ တြင္လည္း အင္ဒိုနီးရွာနိုင္ငံ၌ ေရေအာက္ျမို့ေတာ္ တစ္ခု ုသဖြယ္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားျဖင့္ ျပည့္နက္ေနေသာ ေနရာတစ္ခုရွာေတြ႔ေႀကာင္းသတင္းpost တစ္ခု ဖတ္ရသည္။ 

         ရခိုင္သမိုင္းတြင္လည္း ေရေအာက္၌ နစ္ျမုပ္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေသာ ေကာတံုကရာဇ္တိုင္းဟူ၍ ျမိဳ႕ေတာ္တစ္ခု ရွိေႀကာင္းသိရသည္။

သကၠရာဇ္ အခိုင္အမာ မရွိေသာ္လည္း သမိုင္းစာ

ေပ အခ်ိဳ႔တြင္ေဖာ္ျပပါရွီပါသည္။

      ေကာတံုကရာဇ္တိုင္း၏ အက်ယ္အဝန္းမွာ အေရွ႕ဖက္သို႔ ေမာ္တင္စြန္းအထိနွင့္ အေနာက္ ဖက္တြင္ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္တို႔ တည္ရွိ ေနသည္။အဆိုပါတိုင္ျပည္ႀကီးတြင္ မဒၵရာဇ္မင္းႀကီး စိုးစံခ့ဲေလသည္။ဘုရင္ႀကီးနတ္ရြာ

စံေလေသာအခါ သားေတာ္ ၃ေယာက္က ဆက္ခံၾကေလသည္။သားေတာ္၃ ေယာက္မွာ ေနာင္ေတာ္ႀကီး ေနာင္ေတာ္ေလး နွင့္ အာဝ တို႔ျဖစ္ႀကျပီး ဖခင္နတ္ရြာစံေသာအခါ အႀကီးဆံုး သားေတာ္ ေနာင္ေတာ္ႀကီး ကဘုရင္ျဖစ္လာသည္။ ညီေတာ္လတ္က အိမ္ေရွ႕မင္းအရာယူျပီး ညီေတာ္ငယ္ အာဝ မင္းသားအား စစ္သူႀကီးရာ ထူးကိုခြဲယူေစကာ အုပ္ခ်ဳပ္ၾကေလသည္။

       ထိုသို႔အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္ အတြင္း ျပည့္ရွင္မင္း ျဖစ္ေသာ ေနာင္ေတာ္ႀကီးမွာ ဥပုသ္ေဆာင္ ဝင္လိုလွေသာ အာသီတစိတ္ ျပင္းထန္လာသျဖင့္

ညီေတာ္လတ္ျဖစ္သည့္ ေနာင္ေတာ္ေလး အိမ္ေရွ႕

မင္းသားအား နန္းအပ္ထားခဲ႔ကာ ေတာအရပ္သို့ ထြက္ခြာသြားေတာ္မူေလ၏။

        ထို႔ေနာက္နွစ္လမ်ားစြာ ႀကာလတ္ေသာ

အခါေနာင္ေတာ္ေလး သည္လည္း အစ္ကို ေနာင္ေတာ္ႀကီး နည္းတူပင္ ေတာအရပ္သို႔မွီ ေလေတာ့သည္။ ထီးနန္းအားညီေတာ္အငယ္ဆံုး

က အုပ္ခ်ဳပ္ေလေတာ့သည္။သို့နွင့္ေနာင္ေတာ္ႀကီး

လာရာအရပ္သို႔မွန္း၍ ေနာင္ေတာ္ေလး လိုက္ေလေသာ္ တိုင္းျပည္နွင့္အလြန္ ေဝးေသာ ေတာင္တန္းတစ္ခုတြင္ ဆံုေတြ႔ၾကေလသည္။

     ေနာင္ေတာ္ေလးအား ေနာင္ေတာ္ႀကီးက တရားအားထုပ္လိုေသာ္ ဟိုဘက္ေတာင္တန္းမွာ ေနေလေတာ့ဟု ညြန္ႀကား လိုက္ ္ေလ၏။ ေနာင္အခါ ေနာင္ေတာ္ႀကီးေနခဲ႔ေသာေတာင္အား ေနာင္ေတာ္ႀကီး ေနာင္ေတာ္ေလးေနခဲ႔ေသာ ေတာင္အား ေနာင္ေတာ္ေလး ဟုတြင္ေလသည္။

     ထိုစဥ္ တိုင္းျပည္၌ ဘုရင္ အျဖစ္က်န္ရွိေနခ့ဲ ဲ႔ေသာ အာဝမင္းသားသည္ မင္းက်င့္တရားနွင့္ညီ

ညြတ္စြာမအုပ္ခ်ဳပ္ တိုင္ျပည္လည္း ခိုးသားဓါးျပ ေရာျပြန္းလာ၍ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးေသာ ကပ္ဆိုးေဘး ႀကီးဆိုက္ေလေတာ့သည္။

      ျပည္သူ မ်ားလည္း အက်င့္သီလပ်က္ျပား ႀကေလကုန္၏။ထိုတိုငး္ျပည္တြင္ တိုင္းသူျပည္သား တို႔ကိုးကြယ္ေသာ တန္းခိုးႀကီး ရုပ္ပြားေတာ္ တစ္ဆူ(အခ်ိဳ႕ ၂ဆူ)ရွိေလသည္။ထို

တန္းခိုးႀကီး ရုပ္ပြားေတာ္ႀကီးအား မရိုမေသ မကိုင္း

မရိႈင္းၾကပဲ မသင့္မေလ်ာ္ျပဳၾကေလကုန္၏။သို႕ေသာ္ သီလသမာဓိျမဲေသာ ငပု အမည္ရွိ အဘိုးအိုလင္

မယားနွစ္ဦး က ထိုသို့မျပဳက်င့္ ရန္ေျပာဆိုႀကပါ

ေသာ္လည္း မရေပ။ငပုလင္မယားမွလြဲ၍ သားသမီး မ်ားသည္ပင္ မေကာင္းေသာအမူ ျဖင့္ ဘုရား၌ ျပဳက်င့္ႀကကုန္၏။  

     တညေသာအခါ ငပု လင္မယား အိပ္ေပ်ာ္ေန

စဥ္ နတ္မ်ားကလာျပီး ဤေကာတံုကရာဇ္တိုင္း အားနဂါးတို႔ ေရနွစ္ကစားေတာ္မည္ ထို႕ေႀကာင္း ဘုရားအားပင့္ေဆာင္၍ ယူကာ မည္သူမ်ွ အသိ မေပးပဲ ေျပးၾကေလကုန္ဟု အိမ္မက္လာေပး

ေလ၏။အဘြား အိုက သားသမီးမ်ားကိုေျပာမိ၍ ပထမေန႕တြင္ ဘုရားအားပင့္မရဘဲ ဒုတိယေန႔တြင္ မည္သူမ်ွ မေျပာေတာ့ဘဲ ဘုရားအား ပင့္ေလမွ ရရွိ၍ ထြက္ေျပးလာၾကေလ၏။ထိုသို႔ထြက္လာ ယင္းပင္ ယခုလိပ္ခေမာ္ ရြာေဟာင္းအနီး ေတာင္ငယ္ တစ္ခုသို႔ေရာက္ရွိ၍ အပန္းေျဖရပ္နား ႀကေလ၏။၄င္းေတာင္ကို ယခုတိုင္ ငပုေတာင္ေမာ္ ဟု ေခၚတြင္ႀကေလ၏။ 

        အဘိုအိုလင္မယား သည္ မိမိတို႕လာရာ လမ္းအား ျပန္လွည့္ႀကည့္လိုက္ေသာအခါ ေကာတံုကရာဇ္တိုင္းေနရာတြင္ ေရျပင္အတိ သာ ျမင္ေတြ႔ႀကရေတာ့၏။

        ထိုကမ္းစပ္တြင္ ယခု ေဂၚတူေခၚ ရြာငယ္တစ္ရြာ ရွိေလသည္။တခါတရံ အလြန္ျဖားစစ္ခ်ိန္(ဒီေရက်ခ်ိန္)တြင္ ပင္လယ္ သမုဒၵရာထဲရွိ နန္းေခါင္တိုင္အား ျမင္ႀကရေႀကာင္း ႀကားဖူးခဲ႔ရေလသည္။ 

          ရခိုင္ေဒသသည္ မီးေတာင္းရပ္ဝန္းေဒသ ျဖစ္ျပီး ေကာတုံကရာဇ္တိုင္း အမွန္ရွိခ့ဲပါက မီးေတာင္းေပါက္ကြဲမူ ေႀကာင္းနစ္ျမဳပ္သြားျခင္း လည္းျဖစ္နိုင္ေပသည္။၁၇၆၂ ခုနွစ္ ဧျပီလ ၂ရက္ေန့တြင္ ရခိုင္ျပည္၌ ေျမငလ်င္ လူပ္ခဲ႔ဖူးသည္။ဘဂၤလားေဒရွ္ ႏွင့္ ရခိုင္ရိုးမ တစ္ခုလံုး

တုန္ခါသြားသည္ ရခိုင္ကမ္းေျခ၏ အစိပ္ပိုင္းအခ်ိဳ႔ ေရထဲနစ္ျမဳပ္သြားျပီး အခ်ိဳ႕ေနရာတြင္ ေျမျပင္ျမင္းတက္လာသည္။ဆက္လက္၍ မီးေတာင္ေပါက္ ကြဲမူလည္း ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟု ျမန္မာ့ ငလ်င္သမိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

        "ရမၼာဝတီ၏ ေျမာက္ဖက္တြင္ ေကာတံုကရာဇ္ တိုင္း(ကတံုကရာဇ္) ျပည္ရွိခဲ႔သည္။ ေတာင္ဖက္တြင္ ဒြါရာဝတြီျပည္ရွိ ခဲ႔သည္။ကတံုကရာဇ္မွ ဘုရင္သည္ ကလိဂၤသ်ွင္ရေသ့ကို ျပစ္မွားမိသျဖင့္ ရေသ့၏ တပည့္မ်ားျဖစ္ ႀကေသာ နဂါးညီေနာင္တို့က ေကာတံုကရာဇ္တိုင္းအား ေရနွစ္ဖ်က္ဆီးခဲ႔ေႀကာင္း 

 ထိုနဂါးတို႕က ဖ်က္ဆီးသျဖင့္ ေရျပင္ပင္လယ္က်ယ္ႀကီးျဖစ္ခဲ႔ရာမွ ေနာင္တြင္နံုးေျမ ပိုလာျပီး ႏြံေတာႀကီး ျဖစ္သြားေၾကာင္း ဆိုႀကေလသည္။

       ေကာတုံကရာဇ္တိုင္းသည္ အမွန္ ရွိခဲ႕ပါက ရုပ္ပြားေတာ္ ကိုကြယ္ေနျပီးျဖစ္သည့္အတြက္ တတိယ ဓညဝတီ နွင့္ေခတ္ျပိဳင္ သို႕မဟုတ္ ေဝသာလီေခတ္ အေစာပိုင္းနွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ျဖစ္ခဲ႔ေပလိမ့္မည္။

 ကိုးကားခ်က္။ ။

၁။ အ့ံဖြယ္သာေမာ ကံ႔ေကာ္ေတာ ဘုရားသမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္။ေရႊျဖဴ ခင္ျမတ္လွ ရွာေဖြျပုစု့သည့္ နဝမအႀကိမ္ 

၂။ ရမၼာဝတီမဂၢဇင္း အမွတ္(၃)။ ၁၉၉၈ ခုနွစ္

                -အတက္ေသ်ွ-

ပံုနဲ႔မသက္ဆိုင္ တရုတ္ျပည္၌ ျမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕​

Comments