ရခိုင္ နတ္သွွ်င္ေမ ၊ ရခိုင္ျပည္ျဖစ္ရပ္မွန္

ရခုိုင့္ ပထမဆံုး စြန္႔ဦးလုပ္ငန္းရွင္ အမ်ိဳးသမီး

​ေမာင္​ႏွင္​းခိုင္​(ပုဏၰားကြၽန္​း)

            ၁၉၅၆ ခုႏွစ္ မိုးကုန္ေလာက္မွာ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕က ဟာရီေတာာင္ေအာက္ေျခမွာ တပ္​မ​ေတာ္​စစ္​သား​ေတြ အလုပ္ရွဳပ္ေနၾကပါတယ္။ တူးရြင္း၊ ေကာ္ျပားေတြနဲ႔ ေျမတူးတဲ့သူက တူး။ ေျမသယ္တဲ့သူက သယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တပ္ရင္းအေျခခ် ေျမေနရာအတြက္ ေျမညိွတာေတြ၊ ေျမဖို႔တာေတြ လုပ္ေနၾကတာပါ။ အဲသည္​အခ်ိန္​ ေျမတူးေနတဲ့ စစ္သားေလးတေယာက္ရဲ႕ အမွတ္မထင္ လွမ္းေအာ္လုိက္သံက အရာရွိစစ္သည္ေတြ၊ ရိုးရိုးတပ္သား​​ေတြ အားလံုးကို အာရံုစိုက္ေစျပီး၊ သူ႕ဆီကုိ အကုန္လံုး အေျပးအလႊား ​ေရာက္​သြားၾကတယ္။ ေျမတူးရင္း၊ ေက်ာက္ေခါင္းတလားတစ္လံုးကို အမွတ္မထင္ေတြ႕လိုက္ရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။

အားလံုးက အဆိုပါ ေက်ာက္​ေခါင္းကို စိတ္၀င္စားသြားၾကတယ္။ ေခါင္းတလားကို ဖြင့္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုမွ ဖြင့္မရပါ။ ​ေက်ာက္​ေခါင္းတလား နံေဘးနားမွာလည္​း စာေၾကာင္းေတြပါတယ္။ ေက်ာက္​ေခါင္း ကလည္း ေခါင္းနဲ႔ေတာင္ မတူပါဘူး။ ပန္းေျပာက္ ျခဴးႏြယ္ေတြနဲ႔ အလြန္​တရာ လက္​ရာ​ေျမာက္​၊ အလွဆင္ထားတယ္။ ဘယ္လို႔မွ ဖြင့္လို႔မရတာနဲ႔ မဥၥဴဆရာေတာ္ကို ပင့္ဖိတ္ျပီး၊ ေခၚျပတယ္။ ဆရာေတာ္က ေခါင္းတလားပါ စာကို ဖတ္ၾကည့္ျပီး၊ မဖြင့္သင့္ေၾကာင့္၊ ဖြင့္ရင္ အားလံုး အတိဒုကၡေရာက္မယ့္အ​ေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္ရင္းမႉးက မရဘူး။ အားဓမၼ ဖြင့္ခိုင္းတယ္။ ဆရာေတာ္က မတတ္သာတဲ့ အဆ​ံုး၊ ေခါင္းတလားပါ လမ္းညြန္စာအတိုင္း ဖြင့္လိုက္တယ္။ ေခါင္းတလားပြင့္လာေတာ့ ၀ုိင္းၾကည့္ေနတဲ့ သူေတြ အကုန္​လံုး ပါးစပ္ အ​ေဟာင္​သား ျဖစ္ကုန္ၾကတယ္။ အားလံုး မွင္သက္ျပီး၊ စကားမေျပာႏိုင္ၾကပါဘူး။ ငါးမိနစ္ေလာက္ ၾကက္ေသေသေနၾကတယ္။  အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေခါင္းတလားထဲမွာ နန္း၀တ္နန္းစားေတြ၊ လက္၀တ္ရတနာေတြနဲ႔ ဆင္ယင္ထံုးဖြဲ႔ထားျပီး၊ ပိုးသားလို ျဖဴေဖြးတဲ့ အသားအေရာင္နဲ႔ အလြန္တရာ လွပတင့္တယ္တဲ့ မိန္းမပ်ိဳတေယာက္ကို ရုတ္တရက္ ေတြ႔ျမင္လိုက္ရလို႔ပါ။ ဘယ္ေလာက္ထိ လွပသလဲဆိုရင္ ဘယ္သူမွ ခိုင္းႏႈိင္းမတတ္ေအာင္ မထိ လွပတယ္။ အားလံုးက ေခါင္းတလားထဲက မိန္းမပ်ိဳရဲ႕ အလွရမက္ထဲမွာ ခဏတာ နစ္မြန္းျပီး၊ အသက္ရွဳဖို႔ကုိေတာင္ ေမ့ေမ်ာေနၾကတယ္။ ပါးလြာတဲ့ ဇာပုဝါျခံဳလြာ​ေအာက္​က ပုရိႆတို႔ တက္​မက္​ဖြယ္ တင္​့တယ္​ ကိုယ္​ခႏၶာ။ မို႔​ေမာက္​ဖြံၿဖိဳး​ေနတဲ့ သားျမတ္​တစ္​စံု၊ ပ်ားဖ​ေယာင္​းလို႔ ျဖဴရြ၊ ႏုညံ့​ေပ်ာအိဖြယ္​ သြယ္​လ်ဝင္​့ဝါတဲ့ ​ေျခတံတစ္​စံု၊ စြံကား​ေနတဲ့ တင္​သား​ေတြဆီက​ေန မ်က္​လံုး မခြာႏိုင္​ၾကပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ အဲသလို ပါးစပ္ေဟာင္းေလာင္းနဲ႔ အံ့ၾသေနတုန္း၊ မိနစ္ပိုင္းအတြင္းမွာ အခိုးအေငြ႕ေတြပ်ံျပီး၊ ရုတ္တရက္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားကာ လက္၀တ္​လက္စား၊ သရဖူ၊ နန္း၀တ္တန္ဆာေတြသာ က်န္ခဲ့တယ္။ လူသူအားလံုး ဟင္းခနဲ႔ ျဖစ္သြားၾကတယ္။ ခဏတာေမ့ေမ်ာရာကေန ျပန္ျပီး သတိ​ေတြ ၀င္လာၾကတယ္။ ဘာလုပ္လို႔ ဘာကိုင္ရမွန္း မသိေတာ့။ ဆရာေတာ္က ျဖစ္ပ်က္သေဘာကို ရွဳမွတ္​ျပီး၊ တိတ္တိတ္ေလး ျပန္ထြက္သြားတယ္။ ေနာက္တစ္လ အတြင္းမွာ ဟာရီေတာင္ တပ္ရင္းမွာ တပ္မေတာ္သားေတြ အနာေရာဂါက်ျပီး၊ အသက္ေတြ ဆံုးရွံဳးၾကတယ္။ အခုေတာ့ အဲသည္ေက်ာက္ေခါင္းတလားက ဘယ္ဆီဘယ္၀ယ္ ေရာက္ေနသလဲ။ ေခါင္းတလားထဲက လက္၀တ္ရတနာေတြ၊ သရဖူနဲ႔ တျခား ခ်ပ္၀တ္တန္ဆာေတြ ဘယ္ေရာက္ေနလဲ တေယာက္မွ မသိၾကေတာ့ပါ။

                ဒါေပမယ့္---။ ဒါေပမယ့္ အႏွီေက်ာက္ေခါင္းတလားထဲက အလြန္တရာ လွပေခ်ာေမာတဲ့ မိန္းမပ်ိဳက ဘယ္သူလဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ အဲသည္ေက်ာက္ေခါင္းတလားမွာ ေရာက္ေနရတာလဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ အဲသလို ခ်ပ္၀န္တန္ဆာအျပည့္အစံုနဲ႔ နန္း၀တ္နန္းစားေတြနဲ႔ ရွိေနရတာလဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ ခ်က္ခ်င္း အခိုးအေငြ႕ပ်ံျပီး၊ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရတာလဲ။ အားလံုးက ပေဟဠိ ျဖစ္က်န္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုး တြက္ဆ၊ မွန္းဆၾကတာက အဲသည္ ေက်ာက္ေခါင္းတလားထဲက အလြန္တရာ ေခ်ာေမာလွပျပီး၊ ၀င့္၀ါစိုျပည္ေနတဲ့ နန္းထုိက္ေတာ္၀င္ မိန္းမပ်ိဳက ၀ါလွျဖဴ ဆိုတာပါပဲ။

             ရခိုင္ရာဇ၀င္အေၾကာင္းကို ၾကားဖူးနား၀ ရွိရင္ေတာ ၀ါလွျဖဴ နာမည္ကို ၾကားဖူးမယ္ထင္ပါတယ္။ ၀ါလွျဖဴကို စျပီးၾကားဖူးတာက ရွစ္တန္း၊ ကိုးတန္းေက်ာင္းသားဘ၀တုန္းက။ အဲသည္တုန္းက က်ေနာ္တို႔ကို သမိုင္းသင္ျပတဲ့ ဆရာေမာင္ေက်ာ္သာ(ကြယ္လြန္) က ‘၀ါလွျဖဴ လုပ္လုိ႔ ျပည္ပ်က္တာ။ ၀ါလွျဖဴကို ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုဖို႔အတြက္ ဘုရင္​က ငကုသလအမတ္ကို လႊတ္လိုက္တယ္။ ငကုသလ ခန္းေဆာင္ထဲ၀င္လာေတာ့ ၀ါလွျဖဴက သူရဲ႕ ေပါင္တံကို လွစ္ခနဲ႔ျပလိုက္ေတာ့ ငကုသလက ၀ါလွျဖဴ ရင္ခြင္ထဲ တံုးတံုးပက္လက္ က်ေလသတည္း။’ အစခ်ီတဲ့ ၀ါလွျဖဴအေၾကာင္းကို စျပီးသိခြင့္ရတယ္။ ဒါနဲ႔ ၀ါလွျဖဴဟာ မေကာင္းတဲ့ မိန္းမ၊ ျပည္ဖ်က္မ၊ ရခို္င္ျပည္ ပ်က္တာ သူ႔ေၾကာင့္ စသည္ျဖင့္ မ​ေကာင္​းတဲ့ဟာ​ေတြက အသိစိတ္ထဲ စြဲေနခဲ့တယ္။ တကၠသိုလ္ေတြ ဘာေတြတက္၊ ေက်ာင္းေတြဘာေတြျပီးလို႔ ရခိုင္သမုိင္းစာမ်က္ႏွာေတြကို ဖတ္ရွဳခြင့္ရေတာ့ ၀ါလွျဖဴဟာ ဘယ္သူလဲ။ သူ ဘာလုပ္ခဲ့လဲ စတာေတြကို စူးစမ္းခဲ့တယ္။ ၀ါလွျဖဴ နာမည္ဟာ ရခုိင္သမိုင္းမွာ အမည္းစက္ပဲ က်န္ရစ္ခဲ့တာလား။ ဒါေပမယ့္ သူမမွာ ေကာင္းတဲ့ အရာေတြ မရွိေတာ့ဘူးလား။ တကယ္ပဲ ဆိုးခဲ့၊ မိုက္ခဲ့ပါသလား။

            တကယ္ေတာ့ ၀ါလွျဖဴဟာ အရပ္အေခၚ နာမည္ပါ။ သူမ ဘြဲ႔ခံနာမည္​က နတ္သွ်င္ေမပါ။ တကယ္ေတာ့ သူမဟာ ၁၆၂၂ ခုႏွစ္၊ ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို စိုးပိုင္ခဲ့တဲ့ သီရီသုဓၶရာဇ ဘုရင္ရဲ႕ မိဖုရားေခါင္ၾကီး။ သူမနဲ႔ သီရီသုဓၶရာဇာဘုရင္နဲ႔က ေမာင္ႏွမ တစ္​၀မ္းကြဲေတာ္စပ္​ပါတယ္။ ၁၆၀၀ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၆၁၀ ခုနွစ္ ၀န္က်င္းေလာက္မွာ ေမြးဖြားခဲ့လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ရတယ္။ ဘုရင္မင္းခေမာင္းနဲ႔ ရွင္ေထြးတို႔ရဲ႕ သမီးေတာ္။ သူ႔လင္ေတာ္ေမာင္ ဘုရင္နဲ႔ အသက္ အတူတူေလာက္ ရွိမယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ေခါင္းတလား အေနအထားအရ အရပ္ ၅ ေပ၊ ေျခာက္လက္မေလာက္ရွိတာမို႔ သာမန္​ ရခိုင္​အမ်ိဳးသမီး​ေတြထက္​ ပို႐ွည္​တယ္​လို႔ ဆိုရပါမယ္​။ အသားအေရာင္က ေရႊအဆင္းနဲ႔ ျဖဴေဖြးဝင္​့ဝါ၊ သြယ္​လ်တဲ့ ေျခတံ၊ စြံကားတဲ့ တင္​ပါး၊ ျမင္​့ျမတ္​တဲ့ သားျမတ္​​ေတြ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူမရဲ႕ အလွထဲမွာ ခံႏိုင္ရိုးမရွိဘဲ ယစ္မႈးရစ္ႏြယ္ခံရသူခ်ည္းလို႔ ဆိုပါတယ္။ သူက အိႏိၵယႏုိင္ငံက ကာမအားေဆးေတြမွာယူျပီး၊ သင္းကြတ္ထားတဲ့ မိန္းမစိုးေတြနဲ႔ ေဖါက္ျပန္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူ႔ခ်စ္သူ ငကုသလကို နန္းတင္လိုတဲ့အတြက္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ မိမိရဲ႕ သားရင္​း မင္းစေနကို သတ္တယ္လို႔ ဖတ္​ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕မွတ္တမ္းမွတ္ရာအရ မင္းစေနက ေက်ာက္ေပါက္လို႔ ေသတယ္လို႔ ဆိုျပန္တယ္။
ငကုသလကို နန္းတင္ခ်င္လို႔ သူ႔ေမာင္ေတာ္ မင္းတရားကို အဆိပ္ခတ္လို႔သတ္၊ သားအရင္​းကို သတ္​၊ သူ႔ကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ၀န္ၾကီး၀န္မင္းေတြကို တေယာက္ျပီးတေယာက္သတ္နဲ႔ ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို ေသြးေခ်ာင္းစီျပီး၊ အႏုိင္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ နတ္သွ်င္ေမ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ငကုသလက ​ေျမာက္​ဦး ထီးနန္းကို အုပ္​စီုးခြင့္ရေပမယ့္ သူကိုယ္တုိင္ ဘုရင္ျဖစ္လာေတာ့ နတ္သွ်င္ေမကို ေၾကာက္ရြံ႕တုန္လႈပ္ျပီး၊ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ ေျမာက္ဖက္မွာ ​ေလးဖက္​​ေလးတံ တံတိုင္​းကာထားတဲ့ နန္းတစ္​ေဆာင္မွာ ေနခိုင္​းတယ္​လို႔ ဆိုတယ္​။ ေနအိမ္အေျခခ်ဳပ္နဲ႔ ထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူ ဘာေၾကာင့္ ေသဆံုးရတယ္ဆိုတာ မသိ​ေပမယ္​့ ေသဆံုးခ်ိန္ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ေလာက္႐ွိမယ္​ ထင္​ရပါတယ္​။ စိတ္က်ေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြနဲ႔ ေသဆံုးခဲ့လိမ့္မယ္လို႔ ထင္မွတ္ရတယ္။

ဒါေတြက သမိုင္းစာမ်က္ႏွာေပၚက ၀ါလွျဖဴရဲ႕ အမည္းစက္ေတြ။ ဒါေပမယ့္ သူမမွာ ေကာင္းကြက္ေတြ မရွိဘူးလား ေမးရင္ က်​ေနာ္​က​ေတာ့ ရွိတယ္လုိ႔ ေျဖရ ပါလိမ့္မယ္​။ နရပတီးႀကီးဘြဲ႕ခံ ငကုသလက တိုင္းျပည္ စီးပြားေရးကို ႏိုင္ႏွင္းဟန္​ မတူပါ။ သူ႔လက္ထက္မွာ ရခိုင္ျပည္​ရဲ႕ ပညာရွိ အမတ္ေတြ အသက္ခံရတယ္။ တိုင္းျပည္စီးပြားေရ အၾကံေပးနဲ႔ စစ္ေရးစစ္ရာေတြမွာ ထိန္းကြပ္မဲ့လူ မရွိေတာ့ဘူး။ သည္လို အေျခအ​ေနမ်ိဳးမွာ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး၊ စစ္ေရး ဆုတ္ယုတ္တာ အဆန္းမွ မဟုတ္ပဲ။ ဒါကို ၀ါလွျဖဴက သိေနလို႔ သူမ ကို္ယ္တိုင္ စီးပြားေရးကို ဦးေဆာင္လုပ္ခဲ့ဟန္ တူပါတယ္။ သူမကိုယ္တိုင္ ပင္လယ္ကူးသေဘၤာေတြ တည္ေဆာက္ျပီး၊ အိႏိၵယအေရွ႕ဖက္ကမ္းေျခ ကိုရိုမန္ဒတ္ကို ကုန္ကူးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သေဘၤာအစီး ၆၀ ပါ၀င္တဲ့ ဘုရင္မ ၀ါလွျဖဴရဲ႕ ကုန္သြယ္မႈက ရခုိင္ျပည္စီးပြားေရးရဲ႕ အဓိက ေမာင္းႏွင္အားျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဆင္ကို အဓိက တင္ပိုျပီး၊ သံ၊ သံမဏီ၊ အထည္အလိ္ပ္နဲ႔ အျခားကုန္ပစၥည္းေတြကို တင္သြင္းတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ရခိုင္မွာ ဆင္တေကာင္ကို ဒဂၤါး ၁၃၀၀ ကေန ၁၄၀၀ ေပး၀ယ္ရျပီး၊ အိႏိၵယမွာ ၇၀၀၀ ေထာင္နီးပါး ရတာေၾကာင့္ ငါးဆေလာက္ျမတ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အာယုပၸခ်စ္တီး၊ ဗတ္ကတၱခ်စ္တီး စတဲ့ ႏိုင္ငံတကာကုန္သည္ေတြနဲ႔ အျပိဳင္ႏြဲတာလုိ႔ ဆိုပါတယ္။ အဲသည္က ရလာတဲ့ ပိုက္ဆံေတြနဲ႔ ေျမာက္ဦးနန္း အေရွ႕ဖက္ မင္းေခါင္ေရႊတူ ေစတီကို ေဆာက္လုပ္လႈဒါန္းတယ္လို႔ မွတ္တမ္း၀င္ပါတယ္။ အဲသည္တုန္းက စီးပြားေရးကို ေယာကၤ်ားအမ်ားစုက လုပ္ကိုင္ၾကေပမယ့္ မိန္းမသားတေယာက္ျဖစ္တဲ့ နတ္သွ်င္ေမက သူကိုယ္တိုင္ ဦးစီျပီး စြန္႔စားလုပ္ေဆာင္ခဲ့တာေၾကာင့္ က်​ေနာ္​့အတြက္​​ေတာ့ ရခုိင့္ပထမအဆံုး အမ်ိဳးသမီးစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္လို႔ ဂုဏ္ျပဳသမုတ္မိပါတယ္​။ ၁၇ ရာစုမွာ မိန္းမတေယာက္က စီပြားေရးလုပ္တယ္ဆိုတာ ေခတ္ေရွ႕ေရာက္လြန္းလွပါတယ္။ ရခိုင္မွ မဟုတ္၊ ျမန္မာျပည္မွာေတာင္ အေစာဆံုး စြန္႔ဦး စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ အမ်ိဳးသမီးလို႔ ဆိုထိုက္မယ္လို႔ ယံုၾကည္​ပါတယ္။

            လူဆိုတာ အမွားနဲ႔ မကင္​းၾကပါ။ လူတိုင္​း မွားၾကပါတယ္​။ နတ္​သွ်င္​​ေမလည္​း လူ႔သဘာဝအတိုင္​း မွားခဲ့တာ​ေတြ ႐ွိပါလိမ္​့မယ္​။ သို႔အတြက္​လည္​း သူမရဲ႕ အမွားအတြက္​ ​ေနာက္​ပိုင္း အထီးက်န္​ခံရ၊ ဘဝကို အခ်ဳပ္​အ​ေႏွာင္​​ေအာက္​မွာ ျဖတ္​သန္းခံခဲ့ရတယ္​။ ဘုရင္​မဘဝ နန္​းစည္​း ဇိမ္​က​ေန ​ေလ်ာ့က်ၿပီး သာမန္​အဆင္​့မွာ ျဖတ္​သန္​းခဲ့ရတယ္​။ ဒါ​​ေပမယ္​့ သူမရဲ႕ အမွားတစ္​ကြက္​က ရခိုင္​သမိုင္​းမွာ အမည္​း စက္​ က်န္​ရစ္​ခဲ့တယ္​။ ဖ်က္​ပစ္​လို႔ မရတဲ့ အမွားမ်ိဳး။ တခ်ိန္​တည္​းမွာပဲ သူမဟာ ရခိုင္​ျပည္​ရဲ႕ ပထမဆံုး ရခိုင့္ စြန္​႔ဦးလုပ္​ငန္း႐ွင္​ အမ်ိဳးသမီးတ​ေယာက္​အျဖစ္​ တင္​က်န္​ရစ္​ခဲ့တယ္​။ အဆိုး​ေတြ၊ ​အ​ေကာင္​း​ေတြနဲ႔ ​ေရာ​ေထြး​ေနတဲ့ ဝါလွျဖဴရဲ႕ တခဏတာ ဘဝက သံ​ေဝက ယူစရာပါ။ ဘာပဲျဖစ္​ျဖစ္​ သမိုင္းတေကြ႕မွာ မ​ေကာင္​းမႈ​ေရာ ေကာင္းမႈေရာ၊ ေရာလံုးယွက္တင္ေနတဲ့ အေရွ႕တိုင္းက ကာလီယိုပတ္ထရာ ဘုရင္မနတ္သွ်င္ေမ ေခၚ ၀ါလွျဖဴကေတာ့ ရခုိင္သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမွာ ကမၻာတည္သေရြ႕ ရွိေနဦးမွာ မလြဲဟုပင္​ ဆိုခ်င္​မိပါတယ္​။

​ေမာင္​ႏွင္​းခိုင္​(ပုဏၰားကြၽန္​း)

ပစၦိမရပ္၀န္း မဂၢဇင္း၊ ၂၀၁၂ ပါ Dr U Saw Min ရဲ႕ The First Woman Entrepreneur of Arakan ကို မိွျငမ္​း ပါတယ္​။

Photo န​ဲ့ မဆိုင္​ပါ။