ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေရႊနန္းေတာ္သမိုင္းအက်ဥ္း

��ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေရႊနန္းေတာ္သမိုင္းအက်ဥ္း��

အားတဲ့အခ်ိန္ဖတ္လို႔ရေအာင္Shareလုပ္ထားၾကပါ

+++++++++++++++++++++++++++++++++

ဓမၼရာဇ္ရာဇာမင္းလြန္လွ်င္ ထိုမင္၏ တူမေတာ္လင္ျဖစ္ေသာ လက္၀ဲျမန္သတိုးေအာင္ကို ျပည္သူအေပါင္းႏွင့္ မွဴးမတ္တို႔ ညီညြတ္ကာ နန္းအပ္ၾကေလသည္။ မိဖုရားေစာမယ္ပံုႏွင့္ ဘိသိက္ခံ၍ (၁၇၈၂) ခု (၁၄၄၄ ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁၄ ရက္)တြင္ ေ႐ႊနန္းတက္၏။ မဟာသမၼတဘြဲ႔ကို ခံယူ၍ တံဆိပ္ကို မဟာ သမၼတ မင္းတရားဟု ခတ္ႏွိပ္သည္။

လက္၀ဲျမန္ကုလားျဖဴ၊ လက္ယာျမန္ေမာင္ေထြးႏွင့္ မွဴးမတ္တို႔အား အေဆာင္အေယာင္ ထီးစလြယ္ သင္း က်ပ္တို႔ကို ေပးသနား၏။ ငါးဇင္႐ိုင္းေခ်ာင္းတြင္ ငသံေတြသည္ ေသာင္းက်န္းလာျပန္၍ မဟာသမၼတရာဇာ ခ်ီတက္ေလလွ်င္ ထြက္းေျပးရေလသည္။ ေနာက္တြင္ သစၥာ၀င္ခံလာ၍ ငသံေတြအား ကုလားတန္စား ေပး အပ္၏။ တစ္ဖန္ ကုလားတန္မွရေသာ ဘ႑ာတို႔ကို သိမ္းယူၿပီး ဘုရင္အား ေထာင္ထား၏။ ဓါးပိုင္ႀကီး ငသံေတြဟု နာမည္ႀကီးေလသည္။

ဓမၼရဇ္ရာဇာ၏သားေတာ္ လက္၀ဲျမန္ကုလားျဖဴသည္ သမၼတရာဇာမင္းတရားကို မခစားလိုေသာေၾကာင့္ ၿမိဳ႔ေတာ္မွထြက္သြားၿပီး ပိန္းနဲေခ်ာင္းမွ ပုန္ကန္ေနေသာ ေကာင္းညြန္႔ရန္တိုင္၊ ထြန္းေပၚေ၀တို႔ႏွင့္ သြားေပါင္း ကာ ရဲမက္ဗိုလ္ပါႏွင့္ခ်ီလာၿပီး တပ္ေမာ္အရပ္တြင္ ေလွတည္၍ေန၏။ သမၼတရာဇာမင္းႀကီး ခ်ီတက္၍ တိုက္ေလေသာ္ ပ်က္စီး၍ ေျပးၾကေလ၏။ လက္၀ဲျမန္ကုလားျဖဴ ေျပာင္းသီးမွန္၍ ေသေလ၏။

ရမ္းၿဗဲေက်ာက္ေခ်ာင္းသား ဗိုလ္မင္းသားေရ၀တ္ေက်ာ္ေထြးသည္ တႏၱစစ္ေအာင္ဘြဲ႔ခံကာ တန္းလႊဲၿမိဳ႔ေတာ္ တြင္ မင္းျပဳ၍ေန၏။ ေက်ာ္ေထြးသည္ ဓမၼရဇ္ရာဇာမင္း၏ ေယာက္ဖ ဆင္ကဲႀကီးေခ်းစု၊ ရမ္းၿဗဲအုပ္ေအာင္လွ တို႔၏ တပ္ကိုတိုက္ရာ ဆင္ကဲႀကီးႏွင့္ ေအာင္လွတို႔ လက္နက္မွန္၍ ေသသည္။ ေက်ာ္ေထြးသည္ ဇင္ေခ်ာင္း ထိေအာင္ သြားတိုက္လွ်င္ ဓမၼရဇ္မင္း၏သားေတာ္ သက္စံေ႐ႊ ထြက္ေျပးရသည္။ ေက်ာ္ေထြးသည္ သက္စံေ႐ႊ၏ နန္းကို မီးတိုက္ၿပီး တန္းလႊဲသို႔ျပန္ခ့ဲသည္။ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးသည္ ထမ္းစင္မစီး၊ နာရီ စည္ေမာင္းမတီး၊ ဒဂၤါးမခတ္ႏွိပ္။ သို႔ေသာ္ က်န္အျခင္းအရာမ်ားတြင္ကား သမၼတရာဇာမင္းက့ဲသို႔ ျပဳမူ၏။ မင္းႀကီးသည္ ေယာက္ဖေတာ္ ဓါးပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပံုအား ေစလႊတ္၍ ေက်ာ္ေထြးအားတိုက္သည္။ ေတာင္ မင္းေက်ာ္ေထြးသည္ အေ၀းသစၥာေတာ္ခံ၍ လက္ေဆာင္ဘ႑ာ ဆက္သလိုက္၏။

ထိုကာလ၌ အမရပူရၿမိဳ႔ကို တည္ေထာင္အုပ္စိုးေနေသာ ဘိုးေတာ္မင္းတရားသည္ ေျမာက္ဦး အေျခအေန ကို ေလ့လာစံုစမ္းရန္ ဗိုလ္ငခိုင္လွႏွင့္ ဗိုလ္ငခ်င္းခိုင္တုိ႔ကို ေစလႊတ္လိုက္၏။ သူတို႔သည္ ကုန္သည္ ဟန္ေဆာင္ကာ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးအား မိတ္ေဆြဖြဲ႔ၿပီး ယူခ့ဲေသာျမင္းကို ဆက္သ၏။ ငခိုင္လွႏွင့္ ငခ်င္းခိုင္တို႔သည္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းသို႔လာ၍ ျပည္႐ြာျခင္းရာကို စံုစမ္းၾကေလ၏။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္တြင္ အမရပူရမင္းသည္ ႐ွင္ေယာင္ႏွစ္ဦးကို ထပ္လႊတ္၏။ တစ္ဦးသည္ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးကို လွည့္ ပတ္ေျပာဆိုလ်က္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းသို႔ သြား၏။ ေနာက္တစ္ဦးသည္ ေျမာက္ဦး မဟာသမၼတမင္းထံ ၀င္ေရာက္ ဖူးျမင္၏။ ထို႔ေနာက္ မဟာမုနိသိမ္ေတာ္သို႔ သြားသည္။ ဘုရားေ႐ွ႔ေတာ္၌ ျပဳလုပ္ထားေသာ ၀သုႏၶေရတြင္း၌ အစီအမံျပဳ၏။

(၁၇၈၄)ခု (၁၁၄၆ နယုန္လ)တြင္ ဂစၦပနဒီၿမစ္ေရသည္ ခုနစ္ရက္တိုင္တိုင္ ထူးကဲစြာႀကီးသည္။ ျမစ္ နံေဘးျပည္သူမ်ား အတိဒုကၡႀကီးစြာ ေရာက္ရသည္။ အနီးအပါး ျပည္သူမ်ားသည္ မဟာမုနိသိမ္ေတာ္တြင္ လာေရာက္ေနထိုင္ရသည္။ ျမစ္ေရသည္ မဟာမုနိကုန္းေတာ္ေျခရင္းထိ ေရာက္ခ့ဲေလသည္။ လူမ်ားစြာ တို႔ ေသေၾကပ်က္စီးရေလသည္။

မဟာသမၼတမင္းသည္ ၀ါဆိုလဆန္းတြင္ မဟာမုနိဘုရားသို႔ ၾကြခ်ီကာ ဖူးေျမာ္ကန္ေတာ့၏။ ေ႐ွးမင္းတို႔၏ အစဥ္အလာအတိုင္း ၀သုႏၶေရတြင္း၌ ေရစက္သြန္းခ်ကာ ဒဂၤါးမ်ား ထည့္လွဴ၏။

အမရပူရမင္းသည္ ရခိုင္ျပည္သို႔ သူလွ်ဳိအႀကိမ္ႀကိမ္ေစလႊတ္ၿပီးေနာက္ အေၾကာင္းစံုသိလွ်င္ အေ႐ွ႔ျပည္ ေတာင္စဥ္ခုနစ္ခ႐ိုင္မွ ၿမိဳ႔စား၊ ႐ြာစားတို႔ထံမွ ဆန္၊ ရိကၡာ ေတာင္း၏။ ေတာင္ကုပ္ႏွင့္ ဖိုးေခါင္ေတာင္႐ိုးမသို႔ ၀င္၀စခန္းတြင္ ဆန္က်ီတည္၍ ထားေလသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးၾကားလွ်င္ ကင္းအတန္တန္ ေစာင့္၍ေနေလသည္။

အမရပူရ ေ႐ႊနန္း႐ွင္ ဘုိးေတာ္မင္းတရားသည္ သားေတာ္အိမ္ေ႐ွ႔စံ ေမာင္ေပၚ၊ စကုၿမိဳ႔စားႏွင့္ ကာမၿမိဳ႔စား သံုးေယာက္တို႔ကိုေခၚ၍ ဓည၀တီရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ဦးကို တိုက္ေစဟု အမိန္႔ခ်သည္။ လက္နက္ကိုင္ လူသူရဲမက္ ကိုးေသာင္းပါသည္။

အိမ္ေ႐ွ႔မင္းသည္ ေ႐ႊေလွျပႆဒ္စီးလ်က္ ေတာ္သလင္းလဆန္းတြင္ ေရေၾကာင္းခ်ီလာသည္။ သမၼတ ရာဇာမင္းသည္ ဤသတင္းကိုၾကားသိရ၍ သိုက္တက္ေခါင္းျဖဴေတာင္ဆရာေတာ္ အစ႐ွိေသာ ရဟန္း ပညာ႐ွိ၊ လူပညာ႐ွိတို႔ႏွင့္ တုိင္ပင္၏။ မဟာသမၼတရာဇာဟူေသာ အမည္သည္ ကမာၻတည္စက သမုတ္ ၾကေသာ မင္းအမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သမၼတဘြဲ႔အမည္ကို မခံအပ္ဟု မိန္႔ၾကားေလွ်ာက္ထားၾကသည္။ မင္းႀကီးသည္ မွဴးမတ္အေပါင္းၿခံရံလ်က္ ၀ါကၽြတ္လဆန္းတြင္ ႏွစ္ႀကိမ္ေျမာက္ ေဇယ်ဘိသိက္သြန္း၍ အေဂၢါပုညေစာရာဇာဘြဲ႔ကို ခံယူသည္။ တံဆိပ္ခတ္ႏွိပ္ ထုတ္ျပန္သည္။

အမရပူရမင္း၏သားေတာ္ အိမ္ေ႐ွ႔မင္းသည္ ေရေၾကာင္းစုန္လာ၍ ရန္ကုန္သို႔ေရာက္လွ်င္ တလိုင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ အမတ္ဒိန္၊ ဇင္းမယ္ဗိုလ္၊ ပုသိမ္ဗိုလ္တို႔ကို နဂါးရစ္ေမာ္တင္ေၾကာင္း ေစလိုက္သည္။ ေတာင္ေၾကာင္း ၊ ေရေၾကာင္းခ်ီလာသည္မ်ားကို ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးသိလွ်င္ ေနာင္ေတာ္ ဓားပိုင္ႀကီးစံပိုင္ေရႊကို တန္းလႊဲၿမိဳ့တြင္္ ႀကီးမွဴးထားခဲ့သည္။ သားမယားမိသားစုတို႔ကို ရမ္းၿဗဲကၽြန္း သင္းပန္းကိုင္းအရပ္သို႔ပို႔သည္။ မာန္ေအာင္စားထြန္းေအာင္၊ အိမ္ေရွ႕မင္းသက္စံေရႊႏွင့္ ေျမာက္ဦးမင္း သမၼတရာဇာထံ တမန္ေစလႊတ္ စာပို႔ေလသည္။

ၾကည္းေၾကာင္းခ်ီ ဗမာစစ္တပ္တို႔သည္ နတ္ေတာ္လဆန္းတြင္ ေတာင္ကုပ္သို႔ ေရာက္၏။ ေတာင္ မင္းေက်ာ္ေထြး၏ ရခိုင္တပ္သည္ အိမ္ေရွ႕၀န္ငခၽြန္းႏွင့္ မင္းတုန္း၀န္ေက်ာ္ထင္တရဖ်ားတို႔၏ ဗမာတပ္တို႔ ကို တန္းလႊဲတြင္ ဆီးႀကိဳတိုက္ေလေသာ္ ဗမာကင္းတပ္ဗိုလ္ႏွင့္ မ်ားစြာေသာ စစ္သည္တို႔ ေသေၾက ပ်က္စီးၾက၏။ ေက်ာ္ေထြးသည္ ေနာင္ေတာ္ ဓားပိုင္ႀကီးစံပိုင္ေရႊ၊ ရမ္းၿဗဲစား ေပါလံုး၊ လမူးစား ငလွခိုင္၊ ရမ္းၿဗဲငယ္စား ထြန္းေအာင္တို႔ႏွင့္ စည္းရုံးကာ သူရဲတစ္ေသာင္းေက်ာ္ရလွ်င္ တန္းလႊဲၿမိဳ႕ေတာင္သို႔ ခ်ီ၍ ေရႊတံုးျပင္တြင္ တပ္စြဲထားေသာ ဗမာစစ္သည္တို႔ကို တိုက္သည္။ ေရႊတံုးျပင္တြင္ အေရးနိမ့္ ၍ဗမာတို႔ သဲေတာင္သို႔ ဆုတ္ကာ ခံတိုက္သည္။ ငါးရက္အၾကာတြင္ အိမ္ေရွ႕မင္း ေမာင္ေပၚတို႔ ၾကည္းေရအင္အား ဖိစီးကာ သံတြဲျမစ္၀တြင္ ေရာက္ရွိလာသည္။ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးသည္ တန္းလႊဲစစ္ အရန္တပ္ကို ျဖဳတ္ကာ ရမ္းၿဗဲသို႔႔ ျပန္လာသည္။ သားမယားလူသူတို႔ကို ကုလားဖုန္းအရပ္သို႔ ေရႊ႕

ၿပီးမွ ျမန္​မက်ည္းအရပ္ရွိျမန္မာတလိုင္းတပ္တို႔ကို တိုက္ရာ အေရးနိမ့္၍ ဆုတ္္လာခဲ့ရသည္။

ရမ္းၿဗဲကၽြန္းတံုးေက်ာက္ဆိပ္တြင္ ဗမာဗိုလ္မင္း နရသမိုင္းေက်ာ္ တပ္ဆြဲလာသည္။ ေတာင္ကုပ္တြင္ ဆီးစားဗိုလ္မင္း တပ္ဆဲြထားသည္။ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးသည္ သူရဲလက္နက္ စုေဆာင္းကာ အင္အား သံုးေသာင္းႏွင့့္ တံုးေက်ာက္ဆိပ္မွ ဗမာဗိုလ္မင္းတပ္ကို ၀င္တိုက္သည္။ အစတြင္ ဗမာကင္းေစာင့္တို႔ ပ်က္ဆီးေသေၾက၏။ ဗိုလ္မင္းနရသမိုင္းေက်ာ္ အင္အားစုကာ ဖိစီးတိုက္ေသာ္ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြး စစ္ေရးမသာေသာေၾကာင့္ ဆုတ္ခြာေျပးရကာ ကုလားဖုန္းကၽြန္းသို႔ ေရာက္လာ၏။

ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးက ဤရခိုင္ျပည္တြင္ ငါတစ္ေယာက္တည္း မင္းျပဳသည္မဟုတ္။ မ်ားစြာေသာ မင္းတို႔လည္း ႐ွိေလသည္ဟု စဥ္းစားေတြးေတာၿပီးလွ်င္ မယားသားတို႔ကို ေခၚယူ၍ ပိန္းနဲေခ်ာင္းကၽြန္းတြင္ တပ္ခ်ာထားေသာ ေကာင္းညြန္႔ရန္တိုင္ႏွင့္ ထြန္းေပၚေ၀တို႔ထံ သြား၏။ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြး၌ ေျမာက္နန္း မိဖုရားအလ်ာထားေသာ ေစာမ်ဳိးျဖဴကို ဗိုလ္မင္းဓါးပိုင္ႀကီး ငခၽြန္း ခုိးယူသြားေလသည္။ ေက်ာ္ေထြးလည္း ဤမတရားသူတို႔ႏွင့္ ေပါင္းေဖာ္ေခ်ေသာ္ အျပစ္သာသင့္အံ့ဟုေတြးကာ မယူျမစ္ညာျဖစ္ေသာ ကုလား ပန္ဇင္းအရပ္သို႔ ေ႐ႊ႔ေျပာင္းေနထိုင္ေလသည္။

ဓမၼရဇ္ရာဇာမင္း၏ သားေတာ္ သက္စံေ႐ႊသည္ ေယာက္ဖေတာ္ ငေခ်းစြယ္ကုိ စစ္ကြပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခန္႔၍ ရမ္းၿဗဲေျမာဖက္ေလး႐ြာသားတို႔ႏွင့္ ခ်ီလာၿပီး ရမ္းေပါက္၀ျမစ္ လက္၀ဲကမ္းဘက္တြင္ တပ္တည္ကာ ဗမာ တပ္တုိ႔ကို ေျပာင္းႏွင့္ပစ္၏။ ဗမာတို႔ လက္နက္ထိမွန္ေသၾက၍ တပ္ဆုတ္ကာ သေျပကၽြန္း၌ ေနသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ငေခ်းစြယ္သည္ သေျပကၽြန္းကို တိုက္ရာ ေသနပ္ထိမွန္၍ က်ေလ၏။ မင္းသားသက္စံေ႐ႊလည္း ဇင္ေခ်ာင္းေဒသမွ ထြက္ေျပးရေလသည္။ ေမဃ၀တီ မာန္ေအာင္ကၽြန္းသည္ ၿမိဳ႔ငယ္ျဖစ္၍ ဗမာတပ္တို႔ မတိုက္ဘဲ ခ်န္ထား၏။

ေတာင္ခြင္ႀကိမ္သလီ၊ သံတြဲခ႐ိုင္ေတာင္စဥ္ႏွင့္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းရပ္႐ြာေနသူ လူအေပါင္းတို႔ ဓည၀တီဘက္ သို႔ ေျပးလာၾက၏။

ရခိုင္ျပည့္႐ွင္ သမၼတရာဇာသည္ မွဴးေတာ္မတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္သည္။ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြး တမန္လႊတ္စစ္ကူေတာင္းစဥ္ ဖိုးေခါင္ေတာင္သားတို႔ႏွင့္ ေက်ာ္ေထြးတို႔ အခင္းျဖစ္သည္ထင္မွတ္၍ စစ္ကူမေပးမိ။ ယခုကား ခုနစ္ခ႐ိုင္ေတာင္စဥ္၊ ရမ္းၿဗဲ၊ သံတြဲကို ေအာက္သားျမန္မာတို႔ ရေလၿပီဟု ဆို၏။ ေျမာက္ဦး၌ ညႊံက်ဳံး၊ ေရက်ဳံး က်ဳံးေျခာက္၊ က်ဳံးပင္လယ္၊ တံခါးႀကီး၊ တံခါးငယ္၊ သူရဲခို၊ သူရဲကပ္ ၊ ျပအိုး၊ ပဥၥင္ရင္တားတို႔ကို ခိုင္ခန္႔စြာ လုပ္ေစသည္။ ရင္တားပတ္လည္တြင္ ေျပာင္းလက္နက္ႀကီးမ်ား တင္ထားသည္။ အေ႐ွ႔ေပါင္း၀တြင္ ခံတပ္လုပ္ေစၿပီး သူရဲအေပါင္းတို႔ ေစာင့္သည္။

အိမ္ေ႐ွ႔မင္း ေမာင္ေပၚသည္ ငါးဇင္႐ိုင္းေခ်ာင္းမွ စစ္ပန္သူ ဓါးပိုင္ႀကီး ငသံေတြ၊ ေလးခက္ေတာင္စား ငထြန္းစံတို႔ကို ေခၚကာ ျပာသိုလတြင္ ေလာင္းၾကက္ၿမိဳ႔ေဟာင္း၌ တပ္တည္သည္။ ၾကည္းေၾကာင္းခ်ီ ႐ွမ္းတပ္တို႔သည္ ၿပိဳင္းတပ္ေတာင္ေျခရင္းသို႔ ေရာက္လာကာ ပိုးျခည္ကၽြန္း၌ တပ္တည္၏။ နဂါးရစ္ေမာ္တင္စြန္းေၾကာင္း ခ်ီလာေသာ တလိုင္းအမတ္ဒိန္တို႔ ရတနာျပင္တြင္ တပ္တည္၏။

မဟာသမၼတမင္းသည္ ညီေတာ္ အိမ္ေ႐ွ႔မင္းခ်စ္လွေ႐ႊ၊ ေယာက္ဖေတာ္ ဓါးပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပံု၊ လက္၀ဲျမန္၊ လက္ယာျမန္၊ မွဴးမတ္အေပါင္း၊ ရဟန္းပညာ႐ွိ၊ လူပညာ႐ွိတို႔ႏွင့္ ဗမာတို႔အား တုိက္မည့္အေၾကာင္း တုိင္ပင္ေလသည္။

ေယာက္ဖေတာ္ ဓါးပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပံုက အမရပူရမင္း ေစလႊတ္ခ်ီလာေသာ စစ္ေရးသည္ အားအင္ႀကီးက်ယ္ လွသည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သမီးကညာႏွင့္ လက္ေဆာင္ပ႑ာဆက္သၿပီး ၾကည္ျဖဴသာယာစြာ ေျပဆို၍ မဟာမိတ္ျဖစ္ေတာ္မူၾကမွ ျပည္ထဲအေရး ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာပါမည္ဟု ေလွ်ာက္ထား၏။

ေ႐ွးေဘးေလာင္းေတာ္ ဘိုးေလာင္းေတာင္တို႔လက္ထက္ ဤရခိုင္ျပည္သို႔ တစ္တိုင္းတစ္ႏိုင္ငံမွ စစ္ၿပိဳင္ လာေသာ မင္းတို႔ကို လက္ေဆာင္ပ႑ာႏွင့္ သမီးကညာဆက္သဖူးသည္ မ႐ွိေလ။ ငါတို႔ရခိုင္ျပည္သို႔သာ ထိုသို႔ေသာ ဆက္သဖူးေၾကာင္း သမိုင္းရာဇ၀င္တုိ႔တြင္ ေရးတင္ပါ႐ွိသည္။ ယခု ငါ့လက္ထက္တြင္မွ ဆက္သရေခ်ေသာ္ ေနာင္လာမင္းတို႔သည္ ကမာၻေၾကေသာ္လည္း ဥဒါန္းစကား မေၾက႐ွိလိမ့္မည္ဟု မဟာသမၼတရာဇာ မိန္႔ေလသည္။ ညီေတာ္ခ်စ္လွေ႐ႊကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခန္႔၍ လက္၀ဲျမန္၊ လက္ယာျမန္၊ အေ႐ွ႔၀င္းမွဴး၊ အေနာက္၀င္းမွဴး တို႔ကို ေျပာင္းလက္နက္တင္ ေလွ (၈၀)ႏွင့္ ေရေၾကာင္းခ်ီေစသည္။ ကိုယ္ရံႀကီး၊ ဆင္ကဲႀကီး၊ ေရဇံုႏာၱတ္တို႔သည္ ေျမာက္စည္တိုက္တီးကာ အေ႐ွ႔ဘက္ ကြမ္းေခ်းေပါင္း၀မွ ၾကည္းေၾကာင္းခ်ီသည္။

ျပာသိုလဆုတ္ ၆ ရက္တြင္ ေလာင္းၾကက္ၿမိဳ႔ေဟာင္း၌ တိုက္ပြဲႀကီးစြာျဖစ္သည္။ စစ္ေရးအင္အား မတူေသာေၾကာင့္ ၾကည္းအား၊ ေရအား ႏွစ္ခုစလံုး ၿမိဳ႔ေတာ္သို႔ ဆုတ္ခြာလာခ့ဲရသည္။ မင္းႀကီးသည္ မွဴးမတ္ သူရဲတို႔အား ဆုလာဘ္ေပးကာ ေ႐ႊ၀င္းေတာ္အထဲမွ ဆီးခံ၍ တိုက္ရန္ႀကံစည္သည္။ ဓါးပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပံုက ဤတစ္ျပည္သားစစ္ကို တိုက္၍ ႏိုင္မည္ထင္သေလာဟုဆိုကာ မိမိေနအိမ္ကို မီး႐ွိဳ႔၊ တုိက္ေရယာဥ္ငါးစီးႏွင့္ သားမယားတို႔ကို ေခၚယူကာ ၿမိဳ႔ေတာ္မွ စြန္႔ခြာေလသည္။

မဟာသမၼတမင္းသည္ မိမိအႀကံအစည္ မေျမာက္ေသာေၾကာင့္ ညီေတာ္ အိမ္ေ႐ွ႔မင္း ခ်စ္လွေ႐ႊ၊ အေ႐ွ႔၀င္း မွဴး၊ အေနာက္၀င္းမွဴး၊ ပါႏိုင္စြမ္းသမွ် လူသူအေပါင္းတို႔စုကာ သန္းေခါင္အခ်ိန္တြင္ ေ႐ႊၿမိဳ႔ေတာ္မွထြက္ၿပီး တိုက္ေလွသံုးဆယ္ႏွင့္ ေျမာက္ဦးကို စြန္႔ေျပးေလသည္။

အမရပူရျပည့္႐ွင္ ဘုိးေတာ္မင္း၏ သားေတာ္ အိမ္ေ႐ွ႔မင္း ေမာင္ေပၚသည္ (၁၁၄၆)ခု ျပာသုိလဆုတ္ ၇ ရက္၊ စေနေန႔တြင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔ကို ေအာင္ႏိုင္ခ့ဲေလသည္။

မဟာသမၼတရာဇာသည္ မိမိခ်က္ျမွဳပ္ ရမ္းၿဗဲသို႔သြားရာတြင္ ရန္သူတို႔ ထူထပ္၍ ခရီးမေရာက္ဘဲ ကၽြန္းသာ ယာတြင္ ၀င္ခုိေနရ၏။ ထိုသတင္းကို ကာမၿမိဳ႔စားႏွင့္ တပ္မွဴးတို႔ရေသာေၾကာင့္ လိုက္ေလေသာ္ ဖမ္းမိ၏။ နန္းစံ ၂ ႏွစ္၊ သက္ေတာ္ (၄၂) ျဖစ္သည္။ ဗမာတပ္မွဴးသည္ ရခိုင္ဘုရင္အား အိမ္ေ႐ွ႔မင္းေမာင္ေပၚထံ ပို႔ဆက္သည္။ သံေျခက်င္းခတ္၏။ ဓည၀တီဘုရင္သည္ စစ္႐ွံဳးသံု႔ပန္း ျဖစ္ရေလေတာ့သည္။

ဗမာတပ္မ်ားသည္ ၿမိဳ႔႐ြာမ်ား၌ ပုန္ကန္သူမ်ားကို ႐ွာ၏။ ဓမၼရဇ္ရာဇာ လက္ထက္ကတည္းက ေျမာက္ဦးကို ပုန္ကန္လာခ့ဲေသာ ေကာင္းညြန္႔ရန္တိုင္ႏွင့္ ထြန္းေပၚေ၀တို႔ ျမန္မာဗိုလ္ထံ အ၀င္ခံေသာ္လည္း သူေကာင္းျပဳ မခံရဘဲ အသတ္ခံခ့ဲရေလသည္။ ဗမာတို႔သည္ နန္းစံ ၃ လတြင္ ေက်ာက္ေပါက္၍လြန္ခ့ဲေသာ သီရိသု ရာဇာမင္း၏ သားေတာ္ကို နန္းတင္မည့္ဟန္ျပဳကာ ျပည္သူတို႔မထိတ္လန္႔ေအာင္ အရပ္ရပ္ၿမိဳ႔႐ြာ ဇနပုဒ္တို႔၌ လက္နက္ကိုင္သူရဲတို႔ကို အေစာင့္ထားေလသည္။ ႐ြာလူႀကီးတို႔အား စာခၽြန္ေပးအပ္ၿပီး လူႀကီး၊ လူငယ္၊ မိန္းမ၊ ေယာက်္ား၊ အားလံုးကို ေပထန္း႐ြက္တြင္၊ ၀ါးစိတ္ျခမ္းတြင္ "ေနထြက္ဘုရင္ ကၽြန္ေတာ္မ်ဳိး"ဟု စာေရး ၿပီး လည္ပင္းတြင္ ဆြဲထားေစသည္။ ထိုသူတို႔ကိုသာလွ်င္ဗမာဘက္သား ျဖစ္သည္ဟု သတ္မွတ္၏။ ထိုသို႔မဆြဲေသာသူတို႔သည္ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြး၏ သစၥာခံလူျဖစ္သည္ဆိုကာ ေၾကးေငြေတာင္း၏။ ႏွိပ္ စက္၏။ ႐ြာသူ႐ြာသားတို႔သည္ အသက္႐ွင္သန္ေရးအတြက္ ေခ်ာင္းနားျမစ္နား၊ ေတာစပ္ေတာင္စပ္တို႔ တြင္ ေနရေလသည္။

အိမ္ေ႐ွ႔မင္းေမာင္ေပၚသည္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔ေတာ္တြင္ နႏၵပက်န္ကို ၿမိဳ႔ေတာ္၀န္ခန္႔သည္။ စစ္ပန္ေခၚလာသူ ငထြန္းခံကို ၿမိဳ႔သူႀကီးခန္႔သည္။ ကိုးၿမိဳ႔သခင္ႏွင့္ လမိုင္း၀န္တို႔ကို သူရဲတစ္ေထာင္ႏွင့္ ၿမိဳ႔ေစာင့္ထားခ့ဲသည္။ ရခိုင္သားတို႔ စစ္ျပန္လွ်င္ ခရီးလမ္းေထာက္ေစရန္ မီးေခ်ာင္း၀၌ စစ္တပ္တည္၍ ေသြးေသာက္လူႀကီးတို႔ကို အေစာင့္အေ႐ွာက္ထားခ့ဲသည္။ အရပ္ရပ္ ေက်းလက္ၿမိဳ႔႐ြာတို႔၌ အသီးသီး အေစာင့္အေ႐ွာက္ထားခ့ဲသည္။

မဟာသမၼတဘုရင္ႏွင့္ မိဖုရားမ်ား၊ မင္းညီမင္းသား၊ မွဴးမတ္မ်ား၊ ပိဋကတ္ေစာင္ေရ (၆၄)က်မ္း၊ ယိုးဒယား ဘုရင္ ျဗသာအဓိပတိရာဇာ အ႐ုပ္၊ အေတာင္ႏွစ္ဆယ္ေျပာင္းႀကီးႏွင့္ ေျပာင္းငယ္ သံုးေထာင္၊ ပုဏၰား မိသားစုမ်ား၊ အတတ္ပညာသည္မ်ား၊ ျမစ္ကမ္းေျခေနသူမ်ား၊ ဆင္ျမင္းေ႐ႊေငြတို႔ကို ယူေဆာင္ကာ အိမ္ေ႐ွ႔ မင္းသည္ ေတာင္ကုပ္မွတစ္ဆင့္ ျပန္ခ့ဲသည္။

မဟာမုနိဘုရားႀကီးကို အသင့္ေခၚေဆာင္လာေသာ ကုလားေသြးေသာက္တပ္မွ တာ၀န္ယူေျပာင္းေ႐ႊ႔ ရသည္။ ေတာင္ကုပ္ၿမိဳ႔သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ရထားသံုးဆူ ျပဳလုပ္ရသည္။ မဟာမုနိ ႐ွင္ေတာ္ျမတ္ကို ကုလားတို႔သည္ ခၽြတ္ျဖဳတ္သင့္သည္ကို ခၽြတ္ျဖဳတ္၍ (သံုးပိုင္းခၽြတ္ျဖဳတ္၍) ရထားသံုးဆူေပၚတင္ကာ စက္ႏွင့္ဆြဲငင္သည္။ ပန္းေတာင္းသို႔ေရာက္လွ်င္ ခၽြတ္ျဖဳတ္တင္ယူခ့ဲသည္ကို ေ႐ွးနဂိုအတိုင္း ျပန္လည္တပ္ ဆင္လ်က္ ေလွေဖာင္သို႔တင္သည္။ ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္းအတုိင္း အမရပူရၿမိဳ႔သို႔ ဆန္တက္ေတာ္မူ၏။

မင္းႏွင့္တကြ လက္ရဖမ္းလာသူ ႏွစ္သိန္းကို အမရပူရျပည့္႐ွင္ ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီးထံ ဆက္၏။ မဟာ မုနိ႐ုပ္႐ွင္ေတာ္ကိုလည္း မင္းႀကီးထံဆက္သ၏။ မဟာမုနိ႐ုပ္႐ွင္ေတာ္ကို အမရပူရၿမိဳ႔ေတာ္ အေ႐ွ႔ေျမာက္ မႏၱေလးအရပ္တြင္ သိမ္ေတာ္ေဆာက္လ်က္ ကိုးကြယ္၏။ ဖမ္းဆီးလာသူမ်ားကို အသီးသီး႐ြာတည္ေပးေလ သည္။

ရခိုင္ဘုရင္ မဟာသမၼတရာဇာမင္းကို ညီေတာ္ပခန္းစားအိမ္တြင္ ေနေစ၏။ ေမးဖြယ္ရာမ်ား႐ွိလွ်င္ သံေတာ္ ဆင့္တို႔ကို ေစခိုင္း၍ ေမး၏။

တစ္ခါတြင္ အမရပူရမင္းက ရခိုင္မင္းအား ရခိုင္မင္းသည္ အဘယ္ေၾကာင့္ စစ္ဆိုင္၍ မတိုက္သနည္းဟု ေမး ၏။ ရခိုင္မင္းက အမရပူရျပည့္႐ွင္သည စစ္ထိုးမည့္အေၾကာင္းကို ရာဇသံႏွင့္ တမန္ မေရာက္ေသာေၾကာင့္ မတိုက္နိုင္ေလဟု ဆိုသည္။

ရခိုင္မင္းသည္ နန္းကဆင္း၍ အဘယ္ေၾကာင့္ေျပးေလသနည္းဟု ေမး၏။ ရခိုင္မင္းက ဘုရားသခင္လက္ ထက္ေတာ္၌ ဗိမၺိသာရမင္းသည္ ဇမၺဴပတိမင္းကိုေၾကာက္၍ ေျပးရဖူးသက့ဲသို႔ ေျပးရေပသည္ဟု ဆိုသည္။

ေျပးလွ်င္ အဘယ္ေၾကာင့္ မလြတ္ေလသနည္းဟု ဘုိးေတာ္မင္းက ေမး၏။ မဟာသမၼတမင္းက ကိုယ္ရံ သက္ေတာ္ေစာင့္တို႔ မ႐ွိေလေသာေၾကာင့္ မလြတ္ႏိုင္ျဖစ္ရေလသည္ဟု ဆိုေလသည္။

ရခိုင္မွာ ပိဋကတ္ေဗဒင္ တတ္သိလိမၼာသူတို႔ မ႐ွိေလသေလာဟု ဘိုးေတာ္မင္းကေမးသည္။ ရခိုင္မင္းက အမရပူရမင္း၌ ပိဋကတ္ေဗဒင္ သိျမင္တတ္သိ လိမၼာသူတို႔ မ႐ွိေလေသာေၾကာင့္ သူတစ္ပါးႏိုင္ငံကို တုိက္ဖ်က္လုယူသေလာဟု ဆိုေလလွ်င္ ဘိုးေတာ္မင္းသည္ ေနာက္ဆက္၍ မေမးဘဲ ဆိတ္ဆိတ္ေနေတာ္ မူ၏။

ရခိုင္မင္း၏ တန္ေဆာင္းမိဖုရား ျမသႏာၱသည္ အေရာင္အဆင္းႏွင့္ျပည့္စံုေသာေၾကာင့္ ဘိုးေတာ္မင္းတရား သိမ္းယူလိုသည္။ ျမသႏာၱအား မဟာသမၼတမင္းကို မလိုဟု တရားစြဲဆိုျခင္းျပဳေစ၍ တရားစရိတ္ေငြ တစ္ေထာင္ကို ဘိုးေတာ္မင္းအား အမတ္ေလးဦးကို ေပး၏။ တန္ေဆာင္းမိဖုရား ျမသႏာၱကို ဘိုးေတာ္မင္း သိမ္းယူေသာ္႕႕

ေမာင္ဝိုင္း ငါသည္ရခိုင္ျပည္၏ မိခင္ျဖစ္သည္။ ငါသည္ သင့္မိဖုရားအျဖစ္မယူယူလိုဟူ၍ ငါသည္ရခိုင္ျပည္၏ ရခိုင္ျပည္သူ၏သစၥာကိုဦးထိပ္ပန္ဆင္သည္ ငါသည္သမၼတရာဘုရင္ျမတ္အား သစၥာေစာင့္သိရိုေသပါ၏ဟူေသာ ရခိုင္ျပည္၏မိခင္ပီပၤီ

သစၥာကို အဓိ႒ာန္တည္၍

( ယၡဳေခတ္ သဇင္သူရို့ မိဖုရားျမသႏၲာ ကို အတုယူေစလို )

ထို့ေနာက္တစ္ဖန္ မိဖုရားျမသႏၲာသည္

သီေရးဆိုခြင့္ကိုရရွိ၍ သားေတာ္ေမာက္ ရဲေဘာ္န့ဲအတူ ျပန္ျပီး ရမၼာဝတီၿမိဳ႕၌ နတ္ရြာစံကံေတာ္ကုန္ေလ၏။

( မိဖုရားျမသႏၲာ အုတ္ဂူ ရမ္းျဗဲၿမိဳ့ က်က္သေရေဆာင္ ကိုယ္ရံေတာင္ ခါးပတ္၌၎ )

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔၀န္ နႏၵပက်န္ႏွင့္ ျမန္မာတပ္မ်ားကို ဓါးပိုင္ႀကီးေက်ာ္ပံုႏွင့္ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြးတို႔ စတင္ေတာ္ လွန္ၾကသည္။ ရခိုင္တို႔ စစ္ေရးအသာစီးမရေခ်။ ဖမ္းဆီးရမိသူမ်ားကို သတ္ျဖတ္ပစ္၏။ နႏၵပက်န္ႏွင့္ ၿမိဳ႔သူ ႀကီးငထြန္းစံတို႔သည္ ရခိုင္ၿမိဳ႔႐ြာအႏွံ႔မွ လူတို႔အား ေျပာင္းလက္နက္ခ်ရန္ ဆင့္ေခၚၿပီး ေပါင္းတုပ္ျပင္၊ သရက္ အုပ္၊ ၾကက္႐ိုးေတာင္၊ စံကားေတာင္တို႔၌ ထားသည္။ ထို႔ေနာက္ သတ္ပစ္၏။ ပုခက္တြင္းမွ ကေလးသူငယ္ မ်ားကို ဓါးကစား၏။ ဘုရားေပၚ၊ ဒိုင္းက်ီ၊ ေမာင္းဆြဲ၊ ငါရေကာက္၊ ေခါင္းျဖဴေတာင္၊ ပရိန္ေပါင္းတုတ္၊ ရတနာျပင္လက္မ၊ ေတာတန္းအရပ္၊ ကိုးဆယ့္ကိုးေတာင္အရပ္၊ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအာင္တို႔၌ လူေပါင္း တစ္သိန္း႐ွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ ေသရေလသည္။

ၿမိဳ႔သစ္ေခ်ာင္းမွ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြး စစ္ေရးျပင္ေနသည္ဟု နႏၵပက်န္ၾကားလွ်င္ ၿမံဳသက္တုိ႔ကို လမ္းျပေစ လ်က္တိုက္ရာ (၁၇၈၆)ခု ေမလတြင္ ေတာင္မင္းေက်ာ္ေထြး လက္နက္မွန္၍ ေသသည္။ သားမယားတို႔ ကို ေျခ လက္တို႔၌ ႀကိဳးခ်ည္ကာ ျမစ္တြင္းသို႔ ပစ္ခ်ေလသည္။ အေနာက္ျပည္မွ လာသူမ်ားကို ေတာင္ မင္းေက်ာ္ေထြး လူဟူ၍ သတ္ပစ္ၾကေလသည္။ သမၼတရာဇာ၏ညီ အိမ္ေ႐ွ႔မင္းခ်စ္လွေ႐ႊအား ဖမ္းမိလွ်င္ သတ္ပစ္ေလ၏။ ဓမၼရဇ္ရာဇာ၏သားေတာ္ အိမ္ေ႐ွ႔မင္း သက္စံေ႐ႊလည္း ေသနတ္ထိမွန္၍ ေသေလသည္။

ရခိုင္ၿမိဳ႔၀န္ နႏၵပက်န္က ဓည၀တီရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ဦးတြင္ ေနေသာသူတို႔သည္ ေ႐ႊေငြတို႔ကို ဒဂၤါးခတ္ႏွိပ္၍ သာ သံုးပါသည္ဟု အမရပူရဘိုးေတာ္မင္းထံ ေလွ်ာက္စာတင္သည္။ ဘိုးေတာ္မင္းသည္ "၁၁၄၆ အမရပူရ ဆင္ျဖဴမ်ား႐ွင္ ႏိုင္ငံဟု တံဆိပ္ခတ္လ်က္ ဒဂၤါး႐ိုက္ေလ။ ထိုဒဂၤါးကို ပံုေတာ္ဒဂၤါးဟု ေခၚေလ" ဟု အာဏာေပးသည္။ ဒဂၤါး႐ိုက္ႏွိပ္၍ ပံုေတာ္ဒဂၤါးဟုေခၚကာ ရခိုင္ေလးၿမိဳ႔၌ အသီးသီးသံုးၾက၏။

ရခိုင္ျပည္သည္ စစ္၏ေခါင္းမည္ေသာ စစ္သူႀကီး၊ စစ္၏မ်က္စိျဖစ္ေသာ ဟူးရားတတ္၊ စစ္၏နားျဖစ္ေသာ သူလွ်ိဳလိမၼာ၊ စစ္၏အားျဖစ္ေသာ ဗိုလ္ပါရဲမက္၊ စစ္၏ခံတြင္းျဖစ္ေသာ တမန္လိမၼာ၊ စစ္၏အစြယ္ အမတ္သူရဲေကာင္း၊ စစ္၏ေျချဖစ္ေသာ ေျခသည္သူရဲ၊ စစ္၏အဂၤါျဖစ္ေသာ ဆင္ေကာင္း၊ ျမင္းေကာင္း၊ လက္နက္ေကာင္းဆိုသည့္ စစ္အဂၤါ႐ွစ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုခ့ဲသည္။ ေနာက္ေနာင္ ျပန္လည္႐ုန္းထလာမည္ကို စိုးရိမ္၍ အဘယရာဇာသားေတာ္၊ သမုနရာဇာသားေတာ္၊ ဓမၼရဇ္ရာဇာ သားေတာ္၊ ဓါးပိုင္ႀကီး၊ မင္းသား၊ မင္းသမီး၊ ၀ိနည္းဓိုရ္႐ွစ္ေသာင္း၊ ေတဇရာမ၊ ဇိနမာရ္ေအာင္၊ ေလာကမာရ္ေအာင္၊ ပိန္းနဲေတာင္ ဆရာေတာ္မ်ား၊ ပုဏၰား၊ ပေရာဟိတ္၊ ေဗဒင္တတ္၊ ေဆးသမား၊ ကိုယ္ေတာ္ရံ ေယာက်္ား၊မိန္းမတို႔ကို ဘိုးေတာ္မင္းေတာင္းေသာေၾကာင့္ လူေပါင္း ၇၇၀၀ ကို (၁၇၇၇)ခုတြင္ နႏၵပက်န္သည္ အမရပူရသို႔ ပို႔ဆက္ရေလသည္။

ေရ၌ပြင့္ေသာပန္း၊ ၾကည့္၌ပြင့္ေသာပန္းတို႔ကို ဆက္သြင္းရသည္။ သဇင္ပန္းသည္ မင္း၏ဘ႑ာျဖစ္ သည္။ ေရ၌ျဖစ္ေသာ ငါးဟင္းတို႔လည္း ဆက္သြင္းရသည္။ ေက်ာက္ႀကိဳးကို ႏွစ္စဥ္ဆက္သရ၏။ ပိဋကတ္ က်မ္း၊ ေဗဒင္ဗာဟိရက်မ္း၊ ငါးဆယ့္ေျခာက္ေစာင္ကို ေပးဆက္ရေလသည္။

နႏၵပက်န္သည္ ငထြန္းစံအား ရခိုင္ၿမိဳ႔သူႀကီးအရာမွ ႏုတ္၍ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႔သူႀကီး ခန္႔၏။ စစ္ပန္သူ ငါးဇင္ ႐ိုင္းေခ်ာင္းသား ငသံေတြအား ရခိုင္ၿမိဳ႔သူႀကီး ခန္႔၏။ သမက္သက္ႏွံေ၀ကို ေလးၿမိဳ႔သူႀကီး ခန္႔၏။ ၿမိဳ႔၀န္ နႏၵပက်န္ႏွင့္ ၿမိဳ႔သူႀကီး ငသံေတြတို႔သည္ ေက်း႐ြာအရပ္ရပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ ျမန္မာတစ္ဦးစီ ခန္႔ထားခ့ဲၾက၏။ နႏၵပက်န္သည္ ေလးႏွစ္တိုင္တိုင္ ရက္စက္ဖိႏိွပ္အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး ၁၇၈၈ ခုတြင္ ေသလြန္သည္။

(၁၇၈၉)ခုတြင္ ဇင္းမယ္သို႔ခ်ီရန္အတြက္ လူေပါင္း (၆၀၀၀)ကို ရခိုင္မွ အမရပူရသို႔ ပို႔ရသည္။ စစ္သည္ အမ်ားအျပာင္း ငွက္ဖ်ားႏွင့္ ေသဆံုးသည္။ ဘိုးေတာ္မင္းသည္ မင္းကြန္းေစတီတည္ရန္ ရခိုင္မွ လူ (၂၀၀၀) ေတာင္းသည္။ ရခိုင္ၿမိဳ႔သူႀကီး ငသံေတြ၏သားမ်က္ လက္႐ံုးဗိုလ္တို႔ လူသူစုေဆာင္းစဥ္ ပုန္ကန္ မွဳျဖစ္ေပၚသည္။ (၁၇၉၈) ခုတြင္ ငသံေတြသည္ သားျဖစ္သူ စိုင္းတင္စားခ်င္းျပန္အား မ်ားစြာေသာ ရဲမက္ လက္နက္ႏွင့္ ေခ်မွဳန္းတိုက္ခိုက္ရန္ ေစလႊတ္သည္။ ခ်င္းျပန္သည္ ပုန္ကန္သူမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ မယူကမ္းတြင္ ေအာင္တပ္တည္၍ ေတာ္လွန္ျခားနားေလသည္။ (၁၈၁၁)ခုတြင္ ခ်င္းျပန္သည္ ေျမာက္ဦးကို ၀င္တိုက္၏။ အမရပူရမင္းသည္ စစ္အင္အား အလံုးအရင္းေစလႊတ္ကာ ခ်င္းျပန္သူပုန္အား ေခ်မွဳန္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခ့ဲသည္။ တိုက္ခိုက္မွဳမ်ား ျပင္းထန္စြာ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေပၚၿပီး (၁၈၁၃)ခုတြင္ စစ္ေရးမလွသျဖင့္ စစ္တေကာင္း (ပင္း၀ါ)နယ္ထဲသို႔ ခ်င္းျပန္ တိမ္းေ႐ွာင္သြားခ့ဲရသည္။

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔ေတာ္တြင္ ေက်ာင္းႀကီးသံုးဆယ္၊ ေက်ာင္းငယ္ သံုးေထာင့္ခုနစ္ရာ၊ ရခိုင္ျပည္အႏွံ႔ သိမ္ေက်ာင္းေစတီပုထိုးတို႔ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ခ့ဲသည္။

ေျမာက္ဦးေျမ၌ ပညာရွိအမတ္မက်န္ အက်င့္သီလျပည့္စံုေသာရဟန္းေတာ္မက်န္ ေဗဒင္ဟူးရားေဆးသမားမက်န္ မင္းေဆြမင္းမ်ိဳးမက်န္

ေ႐ႊနန္းေတာ္၊ နာရီစင္၊ ယြန္းစည္၊ ၿမိဳ႔၀င္တံခါးမ်ား၊ ၿမိဳ႔႐ိုးတံတိုင္းတို႔ ပ်က္စီးရေလသည္။ နႏၵပက်န္တို႔သည္ ေအာင္ေစတီႏွင့္ ေက်ာင္းသိမ္အသစ္တည္ေဆာက္၏။ ဓည၀တီေျမာက္ဦးသည္ ေျမလွန္မီး႐ွိဳ႔ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံလိုက္ရေလသတည္း။

crd=

Copy = k m c