ဗမာ အက ျဖစ္ ၁၉၂၀ မွ စတင္ေပၚေပါက

ဗမာ အက ျဖစ္ ၁၉၂၀ မွ စတင္ေပၚေပါက္
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ကာတြန္းဆရာၾကီး ဦးဘကေလး (ခ)ေရႊတေလး(ခ) ဦးေရႊရိုး (၁၈၉၃-၁၉၄၅)
ဦးေရႊရိုးအကကို တီထြင္ခဲ့သူ

■■■■■■■■■■■■■
(ဗဟုသုတအျဖစ္ပါ)

ေရႊရိုးအကကို တီထြင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ ပထမဆံုးကာတြန္းပညာ႐ွင္္  ဦးဘကေလး (ခ)ေရႊတေလး
************************************
ျမန္မာအလႈပြဲမ်ား ၊ ကထိန္လွည္တဲ့အခါမ်ားတြင္
ေရြ႐ိုးအကမပါရင္ ပြဲမစည္ဘူး။ ဒီေန႔ ဘံုကထိန္လွည့္
ေနသူေတြ ေရႊ႐ိုးအကေလးနဲ႔ ျမဴးတူးကခုန္ေနတာ
ျမင္ေတာ ့အဲဒီေရႊ႐ိုးအကကို တီထြင္သူ အကပညာ႐ွင္
ကိုသတိရမိလို ့သူအေၾကာင္းကို မသိသူမ်ား
သိရေအာင္ မ်ွေဝလိုက္ပါတယ္။
 
# ဦးဘကေလး (ခ) ေရႊတေလး

■ ပထမဆံုး ကာတြန္း ပညာရွင္

■ ဦးေရႊ႐ိုး ေဒၚမိုး အက ကို ပထမ ဦးဆံုး စတင္ တီထြင္

■ အဖ ဦးဘိုးသင္း (ေက်ာင္းဆရာ) အမိ ေဒၚသဲမႈန္ တုိ႔က ပုသိမ္ၿမိဳ႕ ၌ (၂.၂.၁၈၈၉) တြင္ ေမြးဖြား

■ ပုသိမ္ၿမဳိ႕ အစိုးရေက်ာင္း တြင္ ပညာသင္ၾကား

■ ၁၆ ႏွစ္ အရြယ္ ၁ဝ တန္း စာေမးပြဲ ကို အဂၤလိပ္စာ ႏွင့္ သခ်ၤာ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္

■ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ တြင္ ဘီေအ အထက္တန္း အထိ သင္ၾကား

■ ၁၉၁၆ ေကာလိပ္ေက်ာင္း ၌ လက္ေထာက္ ေက်ာင္းဆရာ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ အမႈထမ္းခဲ့

■ ျမန္မာ အေဆြ ကုမၸဏီ တြင္ ေၾကာ္ျငာ ဆိုင္ရာ မန္ေနဂ်ာ လုပ္ကိုင္

■ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသားဘဝ ၁၉၁၅ မတ္လ ထုတ္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ မဂၢဇင္းတြင္ "ျမဳိ႕ပိုင္မင္းအိပ္မက္" ကာတြန္း ကို စတင္ေရးဆြဲ

■ ၁၉၂ဝ မွ ၁၉၂၅ ထိ ႐ုပ္ရွင္ ေလာကတြင္ က်င္လည္

မူလပထမဦးေရႊရိုးၾကီး (သို ့) ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုးကာတြန္းပညာရွင္
ဦးဘကေလး (ခ) ေရႊတေလး

ဦးေရႊရိုးစတင္ျဖစ္ေပၚလာပံု
ဦးေရႊ႐ိုးအကရယ္လို႔ သမိုင္းတေခတ္ တြင္ၿပီးက်န္ရစ္ခဲ့ေအာင္၊
ဦးေရႊ႐ိုး အဝတ္အစား၊ ဦးေရႊ႐ိုးရဲ႕ဟန္ပန္ နဲ႔ ဦးေရႊ႐ိုးအက ကိုပါ
တီထြင္သြားသူကေတာ့ စြယ္စံုရ ပညာရွင္ႀကီး၊ ကာတြန္းေရႊတေလး
(ေခၚ) ဦးဘကေလး ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ေျပာင္း႐ုပ္လြဲ မိတ္ကပ္ပညာမွာ
အင္မတန္ ထူးခၽြန္တဲ့ သဘာရင့္ ႐ုပ္ရွင္မင္းသားႀကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၂၃ ခုႏွစ္က ‘ေတာၿမိဳင္စြန္းက လြမ္းေအာင္ဖန္’ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမွာ
ဦးေရႊ႐ိုးႀကီးအျဖစ္ ကိုယ္တိုင္ သ႐ုပ္ေဆာင္ၿပီး၊ ဦးေရႊ႐ိုးႀကီး ကို ပထမဆံုး
ပြဲထုတ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဆက္႐ိုက္တဲ့ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားေတြမွာလည္း
ဦးေရႊ႐ိုးႀကီးအျဖစ္ ပါဝင္ သ႐ုပ္ေဆာင္ပါေသးတယ္။
ဦးေရႊရိုးဟန္ပန္ကမ်က္ခံုးေမႊးထူထူ၊ ႏႈတ္ခမ္းေမႊး ကားကား၊
မ်က္ႏွာေပးက ၿပံဳးစိစိနဲ႔ မခ်ဳိမခ်ဥ္၊ ေခါင္းေပါင္းနဲ႔ တိုက္ပံုအကႌ်က
ဖိုး႐ိုးဖားရား၊ ပုဆိုးေတာင္ရွည္ ကြက္က်ားႀကီးဝတ္ၿပီး ပုသိမ္ထီး
ငယ္ငယ္ကေလးကို ကိုင္ထားတဲ့ ဦးေရႊ႐ိုးႀကီးရဲ႕ဟန္ပန္ကိုက
ျမင္႐ုံနဲ႔ေတာင္မွ ရယ္ခ်င္စရာ ျဖစ္ေနတယ္။ အိုးစည္ ဒိုးပတ္
အယိုင္တီး ခပ္သြက္သြက္နဲ႔ ေနာက္ေတာက္ေတာက္ ေျပာင္ေခ်ာ္ေခ်ာ္
ကလိုက္ျပန္ေတာ့ ပြဲၾကည့္ပရိသတ္က မ႐ိုးမရြျဖစ္လာၿပီး၊
တဝါးဝါးတဟားဟားနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ပဲဝင္လို႔ ကခ်င္ခုန္ခ်င္
ျဖစ္လာၾကေတာ့တယ္။
ဒီကေန႕ ဦးေရႊ႐ိုးအကမွာ ေဒၚမိုးဆိုတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဇာတ္္႐ုပ္တခု ပါလာတာကို ေတြ႔ၾကရပါလိမ့္မယ္။ ေဒၚမိုးက ဘီးဆံပတ္
ဆံထံုးႀကီး ထံုးၿပီး ျမန္မာ့႐ိုးရာ အမ်ဳိးသမီးဝတ္စံုကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္
ဝတ္ပါတယ္။ ကတာကေတာ့ အိုးစည္ ဒိုးပတ္ အယိုင္အကပါပဲ။
ဦးေရႊ႐ိုးနဲ႔ ေဒၚမိုးတို႔ အကၿပိဳင္ၾက၊ အျပန္အလွန္ ေနာက္ၾကေျပာင္ၾကတဲ့
ကကြက္ေတြကိုပါ ထည့္ၿပီး ကၾကျပန္ေတာ့ ပိုၿပီး ၿမိဳင္ဆိုင္လာတာေပါ့။
ေတာၿမိဳင္စြန္းကလြမ္းေအာင္ဖန္ ႐ုပ္ရွင္ကားထဲမွာ ေဒၚမိုးက
ဦးေရႊ႐ိုးရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းပါ။ ဇာတ္လမ္းအရ ေဒၚမိုးကို ဦးေရႊ႐ိုးက
က်ိတ္ပိုးေနတယ္။ ေဒၚမိုးကလည္း ဦးေရႊ႐ိုးကို ခပ္က်က်ပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ ညိဳျမ လုပ္ေနျပန္တယ္။ ႐ုပ္ရွင္ထဲမွာ ဦးေရႊ႐ိုးက
ေဒၚမိုးကို တိတ္တိတ္ေခ်ာင္းၿပီး သႀကၤန္ေရပက္တဲ့အခန္း ပါပါတယ္။ ေဒၚမိုးကို ေရပက္အၿပီး ေနာက္ေနာက္ေျပာင္ေျပာင္နဲ႔
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီးကတဲ့ အကဟာ ပထမဦးဆံုး ဦးေရႊ႐ိုးအကပါပဲ။
ဦးေရႊ႐ိုးနဲ႔ ေဒၚမိုးအတြဲဆိုတာ အဲဒီကတည္းက စခဲ့ပါတယ္။
ဦးဘကေလးကို ၂ ရက္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ၊ ၁၈၈၉ခုႏွစ္တြင္ပုသိမ္ၿမဳိ႕၌
အဖ ဦးဘိုးသင္း (ေက်ာင္းဆရာ) အမိေဒၚသဲမႈန္ တုိ႔က ေမြးဖြားခဲ့ သည္။
ငယ္စဥ္ ကပုသိမ္ၿမဳိ႕ အစိုးရေက်ာင္းတြင္ပညာ သင္ၾကားခဲ့သည္။
အသက္ ၁၆ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ ၁ဝတန္း စာ ေမးပြဲကို အဂၤလိပ္စာႏွင့္ သခ်ၤာ ႏွစ္ဘာသာဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ကာ ရန္ကုန္ေကာလိပ္
တြင္ ဘီေအ အထက္တန္းအထိ သင္ၾကားခဲ့ဖူးသည္။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္
တြင္ ေကာလိပ္ေက်ာင္း၌ လက္ေထာက္ေက်ာင္းဆရာ အျဖစ္ ဝင္
ေရာက္ အမႈထမ္းခဲ့ ေသာ္ လည္း ႏုိင္ငံျခားသား ပညာ ဝန္ ထံတြင္
ဆက္လက္ မလုပ္လို ေတာ့သျဖင့္အလုပ္မွႏုတ္ထြက္ ခဲ့သည္။ ထုိ႔
ေနာက္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရွိ ျမန္မာ အေဆြ ကုမၸဏီ တြင္ေၾကာ္ ျငာဘက္
ဆိုင္ရာ မန္ေနဂ်ာ အျဖစ္ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆံုး ကာတြန္းဆရာမွာ ဦးဘကေလး (ေရႊတေလး)
ပင္ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ ကာတြန္းဆရာ ဦးဘကေလး (ေရႊတေလး)
သည္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသားဘဝ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္၊ မတ္လ
ထုတ္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ မဂၢဇင္းတြင္” ၿမဳိ႕ပိုင္မင္းအိပ္မက္” ကာတြန္းကို
စတင္ေရးဆြဲ ခဲ့သည္။
ပထမ ဦးဆံုးေရး ဆြဲခဲ့သည့္ ကာတြန္းကို ရန္ကုန္ တိုင္းအဂၤလိပ္
သတင္းစာ အယ္ဒီတာ မစၥတာေနာ္လင္ က ႏွစ္သက္သေဘာ
က်သြားေလ ရာ ၁၉၁၅ ရန္ကုန္တိုင္းသတင္း စာ ခရစၥမတ္
အထူးထုတ္စာ ေစာင္တြင္ ကာတြန္းေရးဆြဲ ေစခဲ့သည္။
ကာတြန္းေရးဆြဲ သူ၏ လက္မွတ္ကို “ဘကေလး”ဟု အဂၤလိပ္
စာျဖင့္လက္မွတ္ ေရးထုိးခဲ့သည္။
ကာတြန္းဦးဘကေလးသည္ သူ၏ ကေလာင္အမည္ကို ဘကေလး၊
ေရႊတေလး၊ ျမားတင္ထားေသာ ေလးတံဆိပ္ျဖင့္ ေရးထုိးေလ့ရွိသည္။
၁၉၂ဝျပည့္မွ ၁၉၂၅ခုႏွစ္အထိ ႐ုပ္ရွင္ေလာကတြင္ က်င္လည္ခဲ့သည္။
႐ုပ္ရွင္ေလာကတြင္လည္း လူပ်ဳိ၊၊လူရြယ္ေလးက အဘိုးႀကီးအသြင္ေဆာင္၍
ပုသိမ္ထီးေလးႏွင့္ ကေသာအကကို ဦးေရႊ႐ိုးအကဟု ေပၚေပါက္လာခ့ဲသည္။
“ေရႊ႐ိုး” အမည္ျဖင့္ ဦးဘကေလး၏ အႏုပညာအစြမ္းကို ျပသရင္း
ႏုိင္ငံတစ္ဝန္း လူႀကဳိက္မ်ားခ့ဲၿပီး ေရႊ႐ိုးဘကေလးဟု ထင္ရွားကာ
ႏွစ္ကိုယ္ခြဲ၊ သံုးကိုယ္ခြဲ၊ ေလးကုိယ္ခြဲစသည္ျဖင့္ တစ္ကိုယ္တည္း
ဇာတ္ေကာင္ ကိုယ္ခြဲအမ်ဳိးမ်ဳိးခြဲ၍ သ႐ုပ္ေဆာင္ျပရာ ျမန္မာျပည္သူမ်ား
စြဲမက္ေစခဲ့သည္။

Credit
Source: ထြဋ္ျမတ္ - Popular Journal
စာကိုး- စာနယ္ဇင္းကာတြန္းသမိုင္းစာတမ္း
............................
                                          Bruno mile
credit

ျပန္လည္မွ်ေဝပါသည္
   ေလးစားစြာျဖင့္
        A Z

ေရႊရိုးအကကို တီထြင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ ပထမဆံုးကာတြန္းပညာ႐ွင္္ ဦးဘကေလး (ခ)ေရႊတေလး မူဆလင္ကုလား  https://www.facebook.com/pg/MMediaMyanmarVersion/photos/?tab=album&album_id=489945691047906