Skip to main content

Featured

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

ရကၡိဳင္ျပည္ စၾကာမုနိ ဘုရား သမိုင္းေၾကာင္း

ရကၡိဳင္ျပည္ စၾကာမုနိ ဘုရား သမိုင္းေၾကာင္း

★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ 

      စစ္ေတြၿမိဳ႕ကိုေရာက္ရင္၊ ေလာကာနႏၵေစတီသို႕ လူတိုင္းအလိုလို သြားေရာက္ၾက ပါတယ္။ ေလာကာနႏၵာေစတီေတာ္ႀကီးကေတာ့ ဘဘႀကီးသန္းေရႊ (သူမ်ားေခၚသံေတြကို ၾကားဖူးလို႔)က ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွာ စတင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာ ၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ သမုိင္း၀င္တယ္လို႕ ေျပာဖို႕ေတာ့ ေစာပါေသးတယ္။



    
    ဒီေလာကာနႏၵာရဲ႕ ေနာက္ဘက္မွာ ဘံု(၉)ဆင့္ သိမ္းေတာ္ႀကီးမွာ ရခိုင္တို႕ရဲ႕ အျမတ္တႏိုးထားရာ စၾကာမုနိ ဘုရားတစ္ပါးကို စံျမန္းလို႔ရွိပါတယ္။ ဒီဘုရားဟာ ရခိုင္သမိုင္းကို ေထာက္ဆႏိုင္ဖို႕နဲ႔အတြက္ အလြန္တန္းဖိုးႀကီးတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူးျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္တို႔ရဲ႕ ပထမဦးဆံုး ေခတ္ျဖစ္တဲ့ ဓည၀တီေခတ္ရဲ႕ တတိယဓည၀တီမင္းဆက္ ေဂါတမဗုဒၶကို ဓညတီတိုင္းဌာနီသို႕ ပင့္ဖိတ္ခဲ့သည့္ စႏၵသူရိယမင္း၏အႏြယ္ (၁၄)ဆက္ေျမာက္ သူရိကုလဘုရင္မင္းျမတ္ႏွင့္ စီၾတကလ်ာဏီ မိဖုရားတုိ႕မွ ရခိုင္ဘုရင္တို႕၏ ထံုးတမ္းစဥ္လာအရ ရာဇဘိေသကပဲြေတာ္တြင္ ရာဇဘိေသက မုနိဟုဆိုအပ္ေသာ ရုပ္ပြါးေတာ္တစ္ဆူကို ဦးေခါင္းေပၚတြင္ရြတ္လွ်က္ တိုင္းသူျပည္သားတုိ႔ကို မင္းက်င့္တရားႏွင့္အညီ ရင္၀ယ္သားကဲ့သို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ပါမည္။ ဗုဒၶဘာသာကို မိမိ၏ အသက္ကဲ့သို႔ ေစာင့္ေရွာက္ပါမည္။ သာသနာ့ဒါယကာအျဖစ္ ခံယူပါမည္ဟု က်ိန္ဆိုကာ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ရေသာေၾကာင့္ ဤဆင္းထုေတာ္ကို မဟာက်ိန္ ဆင္းထုေတာ္အျဖစ္ ယေန႔တိုင္ ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္၏
တျခားေသာ ေနရာမ်ားတြင္လည္း မဟာက်ိန္ ဘုရားမ်ားကိုေတြ႕ရွိရပါသည္။


        ဘုရား၏ ဥာဏ္ေတာ္အျမင့္မွာ (၁၈)လက္မ၊ ပခံုးေတာ္အက်ယ္ (၁၄)လက္မရွိၿပီး ညာေျခဖ၀ါးေတာ္ကို အေပၚတင္၍ ဘယ္ေျခဖ၀ါးေတာ္ကို ညာေျခေအာင္မွ ေခါက္သြင္းထားဟန္ျဖစ္သည္။ သတၱရူပ ပိသုတက်မ္းႏွင့္ အညီ ဒိယာ(၅)ပါး၊ အေတာင္(၅)ပါး၊ အထြာ(၂၂)ပါး၊ မုေယာ(၁၅)ပါး၊ ခ်ပ္(၃)ပါး စသည့္ အခ်ိဳးအစားကို ကိုက္ညီၿပီး ဘုရင္ ဧကရာဇ္တို႔ သြန္းလုပ္ ပူေဇာ္ကိုးကြယ္သည့္ ဆင္းထုေတာ္ျဖစ္သည္။

         ထူးျခားဆန္းၾကယ္သည္မွာ ဗုဒၶရုပ္ထုေတာ္၏ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးတြင္ ဗုဒၶရုပ္ထုငယ္မ်ားကို ထြင္းထုထားၿပီး လက္ပါးေပၚတြင္ စၾကာသကၤတပံုစံတခုကို ကိုင္ေဆာင္ထားသည္။ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးတြင္ ဗုဒၶဆင္းထုငယ္ေပါင္း ၁၁၆၂ ဆူပါရွိသည္။ ၁+၁+၆+၂ = ၁၀, ရလဒ္ ၁+၀ = ၁၊ (၁) ဂဏန္းသည္ ပြင့္ေတာ္မူၿပီးေသာ ဗုဒၶအဆူဆူတို႕သည္ တရားဦးျဖစ္ေသာ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကိုသာလွ်င္ ေဟာၾကားေၾကာင္းကို ေဖာ္ထားသည္။ စၾကာပံုမွာ (၈)ေထာင့္ တနည္း အရြက္ (၈)ရြက္၊ အေျမာင့္ (၈)ေျမာင့္သည္ မဂၢင္တရား (၈)ပါးကို ေဖာ္ညႊန္ထားျခင္းျဖစ္သည္။



         ဒီျပင္ ရခိုင္တို႕၏ သမိုင္းသက္ေသျဖစ္ေသာ ရုပ္ပြါးေတာ္၏ အေရွ႕ဖက္တြင္ ကမၺည္းစာပါရွိၿပီး ျဗဟၼီအကၡရာျဖင့့္္ “ေယဓမၼေဟတုပၸ၀ါ”ဟု ေရးထိုးထားသည္။ ဗုဒၶဘာသာတို႕၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္ျဖစ္ေသာ “ေယဓမၼာ ေဟတုပၸဘ၀ါ၊ ေတသံ ေဟတံုတထာဂေတာ  ၊   အာဟေတသဥၥ

ေယနိေရာေဓါ၊ ဧ၀ံ၀ါဒိ မဟာသမေဏ” အဓိပၸါယ္ -“ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ေရွးကျပဳခဲ့ဖူးေသာ အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚကုန္ေသာ အက်ိဳးတရားကို ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ ထိုအေၾကာင္းတရားတို႔၏ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ တရားတို႕ကို လည္းေဟာေတာ္မူ၏။ ရဟန္ႀကီးျဖစ္ေသာ ၊ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဤသို႕ အယူရွိေတာမူ၏” ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶတရား၏ အဆီအႏွစ္ခ်ဳပ္ျဖစ္သည့္ “အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ အက်ိဳးတရားျဖစ္သည္”ကို ေဖာ္ျပထားသည့္ ေက်ာက္စာျဖစ္သည္။ 

        ဤဂါထာကို ေဂါတဗုဒၶဘုရားျဖစ္သည့္အခါ အယင္းဆံုး တရားေဟာခဲ့ေသာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးအနက္မွ အငယ္ဆံုးျဖစ္ေသာ အသာဇိမေထရ္မွ ရာဇၿဂိဳလ္ျပည္တြင္ ေဂါတမဗုဒၶ၏ လက္ယာေတာ္ရ အရွင္သာရိပတၱရာႏွင့္ လက္၀ဲေတာ္ရံ အရွင္ေမာဂၢလာန္တုိ႕ကို ေဟာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤဂါထာျဖင့္ အရွင္သာရိပတၱရာႏွင့္ အရွင္ေမာဂၢလာန္ ရဟန္းတာအျဖစ္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဤဂါထာကို ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာမင္းႀကီးႏွင့္တကြ ျပည္သူတို႕သည္ အၿမဲမျပတ္ရြက္ဆိုပူေဇာ္ခဲ့ၾကသည္ဟု ေလ့လာဖူးသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေတြ႕ရွိရသည့္ ေက်ာက္စာတိုင္းအလိုလိုတြင္ ဤဂါထာကို ေတြ႕ရသည္။

စၾကာမုနိ ဘုရား၏ ေက်ာဘက္တြင္ ျဗဟၼီအကၡရာကေန ရကၡ၀ံဏ အကၡကို အသြင္းေျပာင္းခါစ ေရးထိုးထားသည့္ စာတမ္းမွာ “သကၠရာဇ္ ၅၂၀ သူရိယကုလ 
ေကာင္းမႈေတာ္”ဟု ေရးထုိးထားသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၂၀၀ ေက်ာ္၊ ဘီစီ (၁၂)ရာစု ေလာက္က သူရိယကုလဘုရင္မင္းျမတ္၏ အလွဴေတာ္ျဖစ္ၿပီး ထိုဘုရင္ကိုယ္တိုင္း ကိုးကြယ္ခဲ့သည္ ထူးျခားဆန္းၾကယ္သည့္ ရုပ္ပြါးဆင္ထုေတာ္ျဖစ္သည္။

ဤဘုရားကို ၂-၇-၂၀၀၀ ခုႏွစ္က ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ အေနာက္ဖက္ မိုင္(၁၀)အကြာ သာမေက်းရြာမွ ငါးရွာရင္ အသက္ေမြးသည့္ တံငါသည္ တစ္ဦးမွ ရြာနီးေခ်ာင္းရွိ ငါးရွာစဥ္ ထူးဆန္းသည့္ဘု ရားတစ္ပါးကို ေတြ႕ရသည္ဟု အိပ္မက္ကို (၃)ရက္ဆက္တိုက္ ျမင္မက္္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ အိပ္မက္အရ ေခ်ာင္းအတြင္း

ငါးရွာေနစဥ္တြင္ ပိုက္ကြန္ျဖင့္ ပစ္လိုက္ရာ အစြန္းတစ္ခုႏွင့္ ၿငိေနၿပီး ေရထဲကို ဆင္းၾကည့္ရာ ထူးဆန္းစြာ ဘုရားျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။

ထိုဘုရားကို ေရထဲမွ ပင့္ေဆာင္လာၿပီး ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ဗႏၶဳလဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတိုက္တြင္ လာေရာက္ လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ ထုိမွတဖန္ အမ်ားသူငါ ဖူးေျမာ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ရခုိင္ျပည္တစ္ပတ္ အပူေဇာ္ခံခဲ့ၿပီး ၿပီမွ စစ္ေတြၿမိဳ႕ ေလာကာနႏၵာကုန္ေျမေပၚတြင္ အပူေဇာ္ခံလွ်က္ရွိပါသည္။

(ထူးဆန္းသည္မွာ ထိုဘုရားကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္ တံငါသည္အား ယခုထိတိုင္း ရွာမေတြ႕ခဲ့ရေပ။)

ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကိုေရာက္လွ်င္ ျဖစ္ေအာင္ဖူးေျမာ္သင့္သည့္ ဗုဒၶ၏ အေမြအႏွစ္တစ္ခုျဖစ္သည္ကို ဗဟုသုတအလို႕ငွါ

ေဖာ္ျပေပးလိုက္သည္။ က်ေနာ္ကေတာ့ အယင္းတုန္းက အဲဒီဘုရားကိုသြားရင္ ေရွးခိုးပူေဇာ္ရံုကလဲြၿပီး ဘာမွ မသိခဲ့ပါ။ ၁၅၊ ၉၊ ၂၀၁၃ ရက္ေန႕က အဲဒီဘုရားကို ဖူးေျမာ္ရင္ သမိုင္းေၾကာင္းကို သိခ်င္လြန္းသည့္အတြက္ ေလ့လာျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ယခုမွ စိတ္၀င္စားၿပီး ကိုယ္တိုင္းေလ့လာၾကည့္မွ ပိုၿပီး ၾကည္ညိဳသဒၶါပြါးမိပါေတာ့သည္။ က်ေနာ္ ဖတ္မိသေလာက္ကို ေနာက္လူမ်ား သိရေအာင္ ျပန္လည္ မွ်ေ၀ျခင္းျဖစ္သည္။

 

ေ၀ဟင္ေအာင္

၁၅၊ ၉၊ ၂၀၁၃။

 

က်မ္းကိုး -

ပန္(စစ္ေတြ)- ေလာကာနႏၵေစတီေတာ္ႀကီးသမိုင္းႏွင့္ စၾကာမုနိဘဂ၀ါ

ဦးေရႊဇံ - ရခုိင္သမိုင္းေခတ္ကာလပိုင္းျခားမႈ ေျမႀကီးက သက္ေသတည္သေရြ႕

ျမန္မာပ႑ိ ဦးဦးသာထြန္း- ဦးဦးသာထြန္းႏွင့္ သီတဂူဆရာေတာ္ သွ်င္ဥာဏိသရ အေမး၊ အေျဖ

ဦးေရႊဇံ - ရခိုင္အလင္းျပက်မ္း

ေဂါယာေျမေစာ၀င္း - ေယဓမၼာေဟတုပၸဘ၀ါ