အာနႏၵစႏၵမင္းေက်ာက္စာ (ဂါထာ-၃၃)ပါ မင္းအမည္သည္ “မဟာ၀ီရမင္း” မဟုတ္ေၾကာင္းရွင္းလင္းခ်က္
*******************************************
ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ သွ်စ္ေသာင္းဘုရားရွိ “အာနႏၵစျႏၵမင္းသဂၤါယနာတင္ေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာ”တြင္ ရခုိင္ေ၀သာလီတြင္ စုိးစံခဲ႔ေသာ မင္းဆက္သုံးဆက္ ေရးထုိးပါရွိသည္။ ပထမမင္းဆက္သည္ (ဂါထာ-၃)မွ (ဂါထာ- ၁၇)ထိျဖစ္ၿပီး၊ ထုိမင္းဆက္၌ မင္း(၁၅)ပါး ရွိသည္။ ပထမမင္းဆက္တြင္ အစဦးဆုံး မင္းအမည္မွာ ပ်က္ေနၿပီး ေနာက္ဆုံးမင္းအမည္မွာ “လကႌမင္း” ျဖစ္သည္။ ထုိမင္း(၁၅)ပါးတုိ႔၏ နန္းစံႏွစ္ကုိ (ဂါထာ-၁၈)တြင္ “ တစ္ေထာင္ႏွစ္ထက္ ဆယ္ေျခာက္ခါ ပုိသည္” (၁၀၆၀) ဟူ၍ ေရး ထုိးပါရွိသည္။
ဒုတိယမင္းဆက္သည္ (ဂါထာ-၁၉)မွ (ဂါထာ-၃၁)ထိျဖစ္သည္။ ဤမင္းဆက္တြင္ ဒြစၤျႏၵမင္းမွ အစျပဳကာ ဓရိတိစျႏၵမင္းထိ မင္း(၁၃)ပါး ရွိသည္။ ထုိမင္းတို႔၏ နန္းစံႏွစ္ေပါင္းကုိ (ဂါထာ-၃၂) တြင္ “ တစ္ရာႏွစ္ခါထက္ သုံးဆယ္ပုိသည္” (၂၃၀) ဟုေရးထုိးထားသည္။
တတိယမင္းဆက္သည္ (ဂါထာ-၃၃) မွ (ဂါထာ-၄၅) ထိျဖစ္သည္။ တတိယမင္းဆက္တြင္ ဓမၼရာဇမင္းမွ အစျပဳ ကာ အာနႏၵစျႏၵမင္းထိ မင္း(၉)ပါး ရွိသည္။ ေက်ာက္စာတြင္ ေရးထုိးပါရွိသည့္ ထုိမင္းတုိ႔၏ နန္းစံႏွစ္မ်ားကုိ စာရင္းခ် ေပါင္းၾကည့္ေသာ္ (၁၂၈-ႏွစ္)ႏွင္႔(၉-လ)ျဖစ္ေလသည္။
..
ဤပုိစ္႔တြင္ အဓိက တင္ျပလုိသည္မွာ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာကုိ ေရွးက ဖတ္ခဲ၊ေရးခဲ႔ၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေအာက္စဖုိ႔စ္ တကၠသိုလ္ ေဘလီေယာေကာလိပ္မွ ပါေမာကၡ အီး အိပ္(ခ်္) ဂၽြန္စတင္၊ အိႏၵိယ ေက်ာက္စာ၀န္ေဟာင္း ဒီ စီ ဆာကား၊ ၾသစေတးလ်က ပင္မလာဂတ္တမင္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ မြန္ဘုိေက ၊ ဆရာ ႀကီးမင္းသု၀ဏ္၊ ဆရာႀကီး ဦးျမင္႔ေဆြ(သကၠတ) ၊ ဆရာႀကီးဦးစံေအာင္-ဟားဗတ္၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ၊ ဆရာႀကီးဦးေအာင္သာဦး၊ ဆရာေမာင္ျပဴး(သံတြဲ) ႏွင္႔ အျခားအျခားေသာ စာေရးဆရာသုေတသီတုိ႔သည္ သူတို႔ ေရးသားခဲ႔ၾကေသာ စာအုပ္ စာတမ္းမ်ားတြင္ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ (ဂါထာ- ၃၃) ပါ တတိယမင္း ဆက္မွ ပထမဆုံးမင္း ျဖစ္ေသာ “ဓမၼရာဇး” မင္းအမည္ကုိ (မဟာ၀ီရ) မင္း ဟူ၍ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသည္။
...
စာေရးသူကုိယ္တုိင္လည္း ယခုလထြက္လာမည့္ (အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာနွင္႔ ရခုိင္ေ၀သာလီသဂၤါယနာ) စာအုပ္တြင္ (ဂါထာ-၃၃)ပါ မင္းအမည္ကုိ ေရွးက ဆရာႀကီးမ်ားေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔သည့္မ်ားကုိ ကုိကားကာ (မဟာ၀ီရ) ဟု ေဖာ္ျပခဲ႔မိပါသည္။ယခင္ ထုိဂါထာ(၃၃) ကုိေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသည္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္သည္။
“ထုိ႔ေနာက္တြင္ ပူေရပူၤရမွ လူတို႔၏ အရွင္မင္း မဟာ၀ီရသည္ ထုိအခါ တရားေတာ္ႏွင္႔အညီ ၁၂ ႏွစ္ တုိင္ေအာင္ မင္းျပဳေလ၏။” ဟုေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသည္။
...
(ဂါထာ-၃၃) ပါ စကားရပ္မ်ားကုိ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆုိၾကရာတြင္ (မဟာ၀ီရ=အလြန္ရဲရင္႔ေသာ) ဟူသည့္စကား ရပ္ကုိ မင္းအမည္ ေဖာ္ျပခဲ႔ၾကၿပီး၊ (ဓမၼရာဇ်ံ =တရားမင္း) ဟူေသာ စကားရပ္ကုိ ဂုဏ္ပုဒ္ အျဖစ္ေဖာ္ျပခဲ႔ၾက သည္မွာ မင္းအမည္ႏွင္႔ ဂုဏ္ပုဒ္ စကားရပ္တို႔သည္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင္႔ ဂါထာ-၃၃ ကုိ ျပည္လည္အဓိပၸာယ္ဖြင္႔လုိသည္မွာ ေအာက္ပါ အတုိ္င္းျဖစ္သည္။
[တတပသၥာ-ထုိမင္းၿပီးေနာက္၊ ပူေရပူၤရ-ပူေရပၤူရမည္ေသာ၊ နေရဆြ်ရ=နာဂေရဆြ်ရ- ၿမိဳ႕၏အရွင္(၀ါ) အုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္ေသာ၊ မဟာ၀ီရ-အလြန္ရဲရင္႔သည့္၊ ဓမၼရာဇ်ံ- ဓမၼရာဇာမည္ေသာ တရားမင္းသည္။ တဒါ- ထုိအခါ၌ ၊ ဒြါဒသ၀ႆ်ာဏိ-၁၂ ႏွစ္တုိင္တုိင္၊ ကရိတံ-မင္းျပဳအုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။]
တစ္နည္း -သကၠတစာလုံးမ်ားမပါဘဲဆုိလွ်င္
[ထုိမင္းၿပီးေနာက္၊ ပူေရပၤူရမည္ေသာ၊ ၿမိဳ႕၏အရွင္သခင္ (၀ါ) အုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္ေသာ၊ အလြန္ရဲရင္႔သည့္ “ဓမၼရာဇာ” မည္ေသာမင္းသည္။ ထုိအခါ၌ ၁၂ ႏွစ္တုိင္တုိင္၊ မင္းျပဳအုပ္ခ်ဳပ္ေလသည္။]
ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔လုိပါသည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ (ဂါထာ-၃၃)ပါ မင္းအမည္သည္ “ဓမၼရာဇး” သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မဟာ၀ီရဆုိသည္မွာ ဂုဏ္ပုဒ္တစ္ခုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မင္းအမည္ မဟုတ္ေၾကာင္းကုိ အဓိက သက္ေသအျဖစ္ တင္ျပလုိသည္မွာ “ဓမၼရာဇး”မင္းခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးပင္ ျဖစ္သည္။ (ဓမၼရာဇးမင္းဒဂၤါးပုံ-၁)
ယင္းမင္းအမည္သည္ ဓမၼရာဇး ျဖစ္ကုိ ေထာက္ခံေပးေနေသာသက္ေသမ်ားမွာ “ဓမၼရာဇးမင္း” ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးဒီဇုိင္းသည္ တတိယမင္းဆက္၏ ပထမဆုံးေသာ ဒဂၤါးဒီဇုိင္း တစ္ခုျဖစ္ေ ပသည္။ ထုိ ဒဂၤါးဒီဇုိင္း ပုံစံကုိ ယင္းမင္း ေနာက္မွ မင္းျဖစ္လာၾကေသာ ဓမၼ၀ိဇယမင္း၊ ဓမၼစျႏၵမင္းတို႔သည္ “ဓမၼရာဇးမင္း” ဒဂ္ၤါးဒီဇုိင္းပုံစံယူ၍ ခပ္နွိပ္ၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဒဂၤါးမ်ားကုိ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္က သိနို္င္ေပသည္။
(ပုံ -၂)
အာနႏၵစျႏၵမင္းသဂၤါယနာတင္ေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာပါ တတိယမင္းဆက္မွ မင္းမ်ားခပ္ႏွိ္ပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးတို႔သည္ ပထမမင္းဆက္၊ ဒုတိယမင္းဆက္ပါ မင္းမ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားႏွင္႔ ဒီဇုိင္းအျပင္အဆင္ ကြဲလြဲသည္။
ထုိ႔ေၾကာင္႔ ေက်ာက္စာေၾကာင္းေရ (၃၁-၃၂)၊ ဂါထာအမွတ္(၃၃)ပါ မင္းအမည္မွာ ေရွးက သုေတသီမ်ား ေရးသားေဖာ္ျပခဲ႔ၾကသလုိ မဟာ၀ီရ မဟုတ္ဘဲ “ဓမၼရာဇး” သာျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ မဟာ၀ီရဆုိသည္မွာ ဓမၼရာဇးမင္း၏ ဂုဏ္ပုဒ္သာျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ မင္းအမည္ႏွင္႔ ဂုဏ္ပုဒ္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနျခင္းကုိ အာနႏၵစျႏၵမင္းသဂၤါယနာေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာကုိ ေလ႔လာေနသူမ်ားအတြက္ ဗဟုသုတရေစျခင္းငွါ ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။
တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ေက်ာက္စာပါ သကၠတစာလုံးမ်ားကုိေရးရန္ ကြန္ပ်ဴတာတြင္ ေဖာင္႔မရွိေသာေၾကာင္႔ အသံကုိယူကာေရးသားထားသည္။ စာလုံးအမွန္ကုိ (ေက်ာက္စာပုံႏွင္႔တြဲျပထားသည့္ ပုံကုိၾကည့္ပါ)
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ပထမမင္းဆက္မွ ဒဂၤါးပါပုံမ်ား၊ ဒုတိယမင္းဆက္မွ ဒဂၤါးပါပုံမ်ားကုိပါ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္၍ရေအာင္ ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။ (ပုံ-၃)
စာေရးသူ၏ အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာႏွင္႔ ရခုိင္ေ၀သာလီသဂၤါယနာ စာအုပ္ရုိက္ႏွိပ္ၿပီးသြားၿပီျဖစ္၍ ျပန္ျပင္၍မေရေသာေၾကာင္႔ ယင္းစာအုပ္၌ မဟာ၀ီရမင္းအမည္တြင္ ဓမၼရာဇးမင္း ဟု အစားထုိးဖတ္ရႈၾကပါရန္ စာဖတ္ပရိတ္မ်ားအား ႀကိဳတင္အသိေပးအပ္ပါသည္။
ေမာင္ျဖဴ(ႀကြီတဲကၽြန္း)
17.4.2020/ (11း08 PM)
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ (ဂါထာ-၃၃)ပါ မင္းအမည္သည္ “ဓမၼရာဇး” သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မဟာ၀ီရဆုိသည္မွာ ဂုဏ္ပုဒ္တစ္ခုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မင္းအမည္ မဟုတ္ေၾကာင္းကုိ အဓိက သက္ေသအျဖစ္ တင္ျပလုိသည္မွာ “ဓမၼရာဇး”မင္းခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးပင္ ျဖစ္သည္။ (ဓမၼရာဇးမင္းဒဂၤါးပုံ-၁)
မင္းအမည္သည္ ဓမၼရာဇး ျဖစ္ေၾကာင္းကုိ ေထာက္ခံေပးေနေသာသက္ေသမ်ားမွာ “ဓမၼရာဇးမင္း” ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးဒီဇုိင္းသည္ တတိယမင္းဆက္၏ ပထမဆုံးေသာ ဒဂၤါးဒီဇုိင္းတစ္ခုျဖစ္ေပသည္။ ထုိ ဒဂၤါးဒီဇုိင္း ပုံစံကုိ ယင္းမင္း ေနာက္မွ မင္းျဖစ္လာၾကေသာ ဓမၼ၀ိဇယမင္း၊ ဓမၼစျႏၵမင္းတို႔သည္ “ဓမၼရာဇးမင္း” ဒဂ္ၤါးဒီဇုိင္းပုံစံယူ၍ ခပ္နွိပ္ၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဒဂၤါးမ်ားကုိ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္က သိနို္င္ေပသည္။(ပုံ -၂)
အာနႏၵစျႏၵမင္းသဂၤါယနာတင္ေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာပါ တတိယမင္းဆက္မွ မင္းမ်ားခပ္ႏွိ္ပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးတို႔သည္ ပထမမင္းဆက္၊ ဒုတိယမင္းဆက္ပါ မင္းမ်ား ခပ္ႏွိပ္ခဲ႔ေသာ ဒဂၤါးမ်ားႏွင္႔ ဒီဇုိင္းအျပင္အဆင္ ကြဲလြဲသည္။
အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာပါ ပထမမင္းဆက္မွ ဒဂၤါးပါပုံမ်ား၊ ဒုတိယမင္းဆက္မွ ဒဂၤါးပါပုံမ်ားကုိပါ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္၍ရေအာင္ ေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။ (ပုံ-၃)
