ပုဂံျပည္၌ သာသနာအတြက္ စတင္ အသံုးျပဳခ့ဲတာ
မြန္ ပိဋကတ္ေတာ္လား ၊ ရခိုင္ ပိဋကတ္ေတာ္လား ။
✈ ★ ★ ★ ★ ★ ★❆ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ★ ✈
=====================================
အျပည့္အစံု ခ်ျပခ်င္ေသာေၾကာင္း
စာအနည္းမွ် ႐ွည္သြားသည္ သမိုင္းအမွန္သိရိွရန္အတြက္ သည္းခံၿပီးဖတ္ေပးပါ
➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳ ➳
အမ်ားစုေျပာေလ့ရိွၾကေသာ ပုဂံျပည္၌ သာသနာအေၾကာင္းမွာ
မြန္က ပိဋကတ္သံုးပံုကို ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာက ယူၿပီးမွ ပုဂံျပည္မွာ ဗုဒၶဘာသာ ျပန္႔ပြားလာတယ္ ဆိုျပီးေျပာေနျကတာရိွတယ္ ဟုတ္ခ်င္မွလည္း ဟုတ္ပါလိမ့္မယ္
ဘာေၾကာင္းလ့ဲဆိုေတာ့ အ့ဲမွာ စဥ္းစားစရာတစ္ခုရိွေနလို႔ပါ ။
အမွန္သာ မြန္ေတြဆီက ပိဋကတ္ကို ယူၿပီး ပုဂံျပည္မွာ အသံုးျပဳခ့ဲတယ္ဆိုရင္ ပုဂံျပည္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္.. အေနာ္ရထာေခတ္ AD ၁၀၄၄ မွ အနည္းဆံုး က်န္စစ္သားေခတ္ေလာက္ထိကို
ရာဇာကုမာရ္ေက်ာက္စာ AD ၁၁၁၃ ေလာက္ထိကို ပါဠိန႔ဲေရးထိုးရမယ္ဆိုရင္ မြန္ဘာသာပါဠိ အတိုင္းပဲေရးထိုးရလိမ့္မယ္
ရာဇကုရ္မာေက်ာက္စာ ပါဠိ ဖက္ကို.. မြန္ စာေပ ေဝါဟာရ အသံုးအႏႈန္းနဲ႔ပဲ ပါဠိ ဘာသာကိုေရးထိုးရလိမ့္မယ္..
ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ေသးဘူး.. သူထက္ေစာတ့ဲ ပါဠိ ဘာသာထိုး ေက်ာက္စာ အုပ္ခြက္ စာေတြလ့ဲ မြန္ဘာသာ ပါဠိ အသံုးအႏႈန္း န႔ဲပဲရိွေနၾကလိမ့္မယ္
ဘာေၾကာင္းလဲ့ဆိုေတာ့ စာေပ၏သေဘာသဘာဝကိုက... ခ်က္ခ်င္း ေျပာင္းလ့ဲလာျခင္းမဟုတ္ ႏွစ္အေတာ္ၾကာ အခ်ိန္ယူရတယ္ တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္လာတယ္ ။
ဒါစာေပတစ္ခု၏ သေဘာသဘာဝပါပဲ
ဒါေပမယ့္ အခုေတာ့ အ့ဲသလိုမဟုတ္ေခ်.. အေနာ္ရထာက မြန္ေတြဆီက ပိဋကတ္သံုးပံုကိုယူၿပီး မြန္ ရဟန္းေတာ္ အရွင္အရဟံက ပုဂံျပည္မွာ ဗုဒၶတရားေတြကို ေဟာေျပာၿပီး ပုဂံျပည္မွာ ဗုဒၶဘာသာ ႏွင့္ ပါဠိစာေတြကို စတင္အသံုးျပဳလာတယ္ဟုေျပာဆိုၾကၿပီးေသာလည့္ အေနာ္ရထာေခတ္မွကိုက မြန္ဘာသာပါဠိစာေပန႔ဲ မေရးထိုးပဲ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို လက္ရိွပါဠိေရးအတိုင္း စာေပအကၡရာမ်ိဳးန႔ဲသာေရးထိုး ထားတာေတြ႔ရတယ္
ဒီေတာ့ ဘာေၾကာင္း ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို လက္ရိွပါဠိေရးတဲ႕အတိုင္းျမန္မာစာေပေခၚအကၡရာ မ်ိဳးန႔ဲေရးထိုးနိုင္ရတာလ့ဲ ရိွေနရတာလ့ဲ ။ ၎ ျမန္မာအကၡရာေခၚ ပါဠိေ႐းနည္း နဲ႔ ျမန္မာ့အကၡရာမ်ိဳးကေကာ ဘယ္ကရသလ့ဲ ၊ ပုဂံျပည္မွာ ( ကခဂဃင) ျဖစ္လာမယ့္ ဆင့္က့ဲေျပာင္းလ့ဲလာေသာ ေက်ာက္စာအေထာက္အထား စာမ်ိဳးရိွသလား ။ ဥပမာ>> ျဗဟၼီ>နာဂရီ >ဂုပၲ စသည့္အကၡရာမ်ိဳး..
၎ ( ကခဂဃင) ျမန္မာ့အကၡရာစာမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚခင္ ျဗဟၼီ>နာဂရီ >ဂုပၲ စသည့္ အကၡရာမ်ိဳးန႔ဲ ပါဠိ ၊မိမိဘာသာစကား စသည့္ စာေပအေရးအသားမ်ား ပုဂံျပည္မွာ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳခ့ဲေသာ ေက်ာက္စာအေထာက္အထား ရိွခ့ဲၾကသလား ဆိုတာ
ဒါေတြကို စဥ္းစားဖို႔လိုပါတယ္ ။
ပုဂံျပည္၏သာသနာအေၾကာင္းကို ေျပာတိုင္း မြန္ေတြ ဖက္ကို ၾကည့္ၿပီးေျပာေလ့ ရိွၾကတယ္ ။
ဒါေပမယ့္
အ့ဲအခ်ိန္အခါ ရခိုင္ဖက္ကိုလည့္ ထည့္စဥ္းစားဖို႔ လိုေနတယ္ဆိုတာ လူေတြ ေမ့ေနၾကတယ္ ။ အ့ဲအခ်ိန္ ရခိုင္က သီးျခားလြတ္လပ္တ့ဲ ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ေနတယ္ အခ်မ္းသာဆံုးတိုင္းျပည္တစ္ခု အျဖစ္ရပ္တည္ေနတယ္ ။ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ ကုန္သြယ္မႈေတြ ႏွင့္ လူမႈဆက္ဆံမႈေတြက.. အိႏိၵယ ၊ မြန္ ၊ ပုဂံ စသည္ေတြက ရိွေနတယ္ ။ စာေပ မ်ိဳးမွာလ့ဲ ရခိုင္ဖက္မွာ ျဗဟၼီပြားနာဂရီ>ဂုပၲ အကၡရာမ်ိဳးေတြကိုေတြကို AD ၄.. ၅ ရာစု ေဝသာလီကေခတ္ထိကို အသံုးျပဳလာၿပီး ယင္းကေနတစ္ဆင့္ (ကခဂဃင)ရခိုင္စာ (ေခၚ) ရကၡဝဏၰအကၡရာအျဖစ္သို႔ တျဖည္းျဖည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလ့ဲၿပီးစတင္ အသံုးျပဳလာခ့ဲၾကတာျဖစ္တယ္။
ရခိုင့္၏ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာကလည့္ သိၾကတ့ဲအတိုင္း ဓညဝတီတိုင္း BC ၆ ရာစုကတည္းက ဗုဒၶႏွင့္အတူ စႏၵသူရိယဘုရင္ေခတ္ကေန ရခိုင္ျပည္မွာ ဗုဒၶသာသနာထြန္းကားလာၿပီး အာနႏၵစျႏၵမင္းလက္ထက္ AD ၆၄၀ _၆၄၉ အတြင္းမွာ ရခိုင္ျပည္ ရဟန္း ၁၀၀၀ ႏွင့္ သီဟိုဠ္မွ ရဟန္း ၁၀၀၀ ေပါင္း ရဟန္း ၂၀၀၀ တို႔ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ခ့ဲတ့ဲအထိ ျဖစ္ခ့ဲတယ္ (အာနႏၵစျႏၵမင္းေက်ာက္စာ သက္ေသတည္)
ဒီေတာ့ ပုဂံျပည္၌ေရးထိုးေသာ ျမန္မာေက်ာက္စာမ်ား ဆိုေသာ ေက်ာက္စာမ်ားသည္လည့္ ရခိုင့္စာေပ ရခိုင့္ေဝါဟာရမ်ား အတိုင္းသာ ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာ သိထားရမယ္ ။ မြန္ေတြဆီက ပိဋကတ္ေတာ္ေတြကို ယူခ့ဲတယ္ ဆိုေသာျငားလည္း ပါဠိဘာသာကို အေနာ္ရထာေခတ္မွာကိုက ပါဠိဘာသာကို လက္ရိွ စာေပေရးနည္းအတိုင္း ပါဠိဘာသာကို ေရးထိုးတာေတြက ျဖစ္ေနတယ္ ရိွေနတယ္ ။ ၄င္း ျမန္မာစာေပ ႏွင့္ ပါဠိေရးနည္းေတြက ဘယ္က ပိဋကတ္ေတာ္ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး လက္ရိွစာေပ ပါဠိေရးနည္းအတိုင္း ေရးထိုးႏိုင္ခ့ဲၾကသလ့ဲ ဆိုတာကို သံုးသပ္ၿပီး ရခိုင္န႔ဲယွဥ္ၾကည့္လိုက္ရင္ အေျဖက ကြင္းကြင္းေပၚႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္ ။
✔ ✔ ✔ ✔ ✔
Zaw KoKo (မဟႎသကတိုင္း)
=======================================
ပုဂံေရာက္ရခိုင္
ပုဂံျပည္တြင္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ခရစ္သကၠရစ္ ၁၀၄၄-၁၀၇၇ ခုႏွစ္ထိ ထီးနန္း စိုးစံခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္ ပဥၥာၿမိဳ႕ေခတ္ မင္းဘီလူး ၁၀၆၂-၁၀၆၈ ကို လုပ္ႀကံ၍ ၾကားမင္း (သာဂီႏြယ္မဟုတ္သူ) ၀ေရာင္းငွက္ သခၤယာ ထီးနန္း ရရွိလာသည္။ သာဂီႏြယ္ရိုး မင္းဘီလူး ၏သား မင္းရဲဘယ သည္ သားေတာ္ လက်ၤာမင္းနန္ ကိုေခၚ၍ ေနာက္လိုက္ တစ္ေထာင္ ခန္႔ႏွင့္ (လူေပါင္း ၇၅၀ ဟုဆိုသည္) ပုဂံျပည္ အေနာ္ရထာမင္းထံ ခိုလွံဳေလသည္။ က်န္စစ္သားမင္း လက္ထက္တြင္ လက်ၤာ မင္းနန္ကို နန္းတင္ရန္ ရခိုင္ျပည္ ကို တိုက္ခိုက္ ခဲ့ေလသည္။ ထိုသို႔ တိုက္ခိုက္ခဲ့ ေသာ္လည္း ရခိုင္ ထီးနန္းမရရွိခဲ့ေပ။ ေတာင္စဥ္ ၇ ခရိုင္ကို သာလွ်င္ သိမ္းယူ သြားေလသည္။ အေလာင္း စည္သူမင္း လက္ထက္ေရာက္မွ သာလွ်င္ လက်ၤာမင္းနန္မွာ ရခိုင္ ထီးနန္းကို ျပန္လည္ ရရွိေလသည္။ အေနာ္ရထာ ေစာလူး ငရမန္ က်န္စစ္သား အေလာင္းစည္သူ မင္းငါးဆက္ ၃၅ ႏွစ္ၾကာမွ် ပုဂံျပည္တြင္ ရခိုင္သားတို႔ ေနထိုင္ခဲ့ၾက ေလသည္။
ပုဂံေရာက္ရခိုင္စာအေရးအသား
ပုဂံျပည္ေရာက္ လက်ၤာမင္းနန္ႏွင့္ ေနာက္လိုက္တို႔မွာ ဗုဒၶ၀ါဒႏွင့္ စာေပကို မျပတ္ ေလ့လာ ဆည္းပူး ၾကမည္မွာ မလဲြေပ။ ရခိုင္တို႔၏ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ အေလ့အထ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္မႈ တို႔ကို ပုဂံသားတို႔ မုခ်ေတြ႔ျမင္ ၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ သထံုမွ ရွင္အာရဟံ ပုဂံသို႔ မေရာက္မွီ ကတဲကိုက ရခိုင္သို႔ စစ္ခ်ီဖူးေလရာ ရခိုင္သားတို႔ ကိုးကြယ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မိမိတို႔ ကိုးကြယ္ေသာ ကါမကို အလွ်ဴခံေသာ အရည္းႀကီး ဗုဒၶ သာသနာ တို႔၏ ကဲြျပား ျခားနားမႈကို ေတြ႔ခဲ့ရမည္ျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္တြင္ ပုဂံႏွင့္ မဇၥ်ိမေဒသ သည္ ကူးလူး ဆက္ဆံမႈ မရွိသည့္ အတြက္ စာေပေရးသားရာ၌ ေျမာက္ပိုင္း ျဗာဟၼီ အကၡရာ အစား ပ်ဴစာကိုသာလွ်င္ အဓိက ေရးသားသံုးစဲြ ၾကေလသည္။ ထို႔ျပင္ ပ်ဴေခတ္ႏွင့္ ပုဂံ ေခတ္တြင္ ေရးထိုးထားေသာ ေက်ာက္စာမ်ားမွာ ရခိုင္ျပည္ရွိ ေက်ာက္စာမ်ားထက္ ေနာက္က် ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ား လက္ခံထားၾကသည္။ ဤေနရာတြင္ တခုသတိ ထားသင့္ သည္မွာ မြန္ထက္ ဗမာသည္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္မႈမွာ ေစာေနျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ပုဂံသားတို႔သည္ ယဥ္ေက်းမႈ ျမင့္မားေသာ ရခိုင္တို႔၏ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ အတတ္ ပညာကို အတုယူ၍ စာေပေရးသားမႈ တိုးတက္လာသည္။ ရခိုင္သားတို႔ ပုဂံျပည္သို႔ ေရာက္သြားျခင္းေၾကာင့္ သည္သာလွ်င္ ရခိုင္စာျဖစ္ေသာ ျမမၼာစာကို ဗမာတို႔ ေရးတတ္ သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေလးလံုးစပ္ ျဖစ္ေသာ တူရြင္းေတာင္ ကဗ်ာႏွင့္ အနႏၱသူရိယ အမတ္၏ မ်က္ေျဖ လကၤါ အဆံုး စာေပေရးသား ဖြဲ႔ႏြဲ႔ပံုမွာ ရခိုင္၏ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ပံုႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ဗမာတို႔သည္ ရခိုင္သားတို႔၏ စာေပ ေရးသား ဖြဲ႔ႏြဲ႔ပံု စနစ္ကို တခ်ိဳ့ တ၀က္မွ်သာ ေရးတတ္ေသးသည္။ ဇမ္းျခင္း၊ သာျခင္း၊ အဲျခင္း ဒံုးျခင္း တို႔ကို ယေန႔ထက္ထိ မေရးတတ္ ေသးေေပ။ ထိုထက္မက ရခိုင္တို႔၏ နာမည္ေပး နည္းစနစ္ကို ပ်ဴေခတ္ မွ စ၍ ဗမာတို႔၏ နာမည္ ေပးပံု ေပးနည္းစနစ္မွာ ရခိုင္ႏွင့္ အနီးစပ္ဆံုး တူေလသည္။ ပုဂံေခတ္တြင္မူ ပ်ဴ နာမည္ေပး နည္းစနစ္မွ ရခိုင္တို႔၏ နာမည္ေပး နည္းစနစ္ကို အတုယူကါ ဗမာတို႔ နာမည္ေပး လာၾကသည္ကို ေတြ႔ရေလသည္။ ပင္းယ အင္း၀ ေခတ္တြင္မူ ရခိုင္ နာမည္ေပးပံု စနစ္ႏွင့္ ဗမာနာမည္ ေပးပံုစနစ္မွာ အတူတူေလာက္ နီးပါးျဖစ္လာေလသည္။ အင္း၀ေခတ္ နာမည္ႀကီး ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္ေသာ ရွင္မဟာရ႒သာရႏွင့္ ဘုရင္မင္းေခါင္ တို႔မွာ ေျမာက္ဦး ၿမိဳ႕တြင္ ပရိယတၱိ စာေပ သင္ၾကားခဲ့ဖူးေၾကာင္း အေထာက္အထား ရွိေနသည္။ ဗမာမင္း အဆက္ဆက္သည္ မြန္တို႔ထံ၌ ပညာဆည္းပူးေၾကာင္း သမိုင္းတြင္ မေတြ႔ရေပ။
ဗမာတို႔သည္ ပုဂံေခတ္မွစ၍ ရခိုင္ႏွင့္ ပ်ဳိ႕ ကဗ်ာ လကၤာ ရကန္ ေရးဟန္မ်ားမွာ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေ၀ါဟာရ မၾကြယ္ေသာ ဗမာတို႔မွာ ကန္းပိုင္ကို ကန္ပိုင္ဟု ေရးသည္မွအပ အသံထြက္မွအစ ကြဲျပားမႈ မရွိေပ။ ပုဂံေခတ္ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈထက္ ေစာစီးစြာ ပ်ိဳ႕ ကပ်ာ(ကဗ်ာ) လကၤါ အဲ အံ သာျခင္း ႏွင့္တကြ အဘက္ဘက္မွ စာေပ အေရး အသား ျပည့္စံုၿပီး ျဖစ္ေနေသာ ရခိုင္စာေပကို ဗမာတို႔ မသိက်ိဳးက်င္ျပဳ၍ ျမန္မာစာကို မြန္တို႔ထံမွ ရသည္ဟု ဆိုၾကေလသည္မွာ ေျပာအားရွိ၍ ေျပာျခင္းသည္သာ ျဖစ္ပါေပလိမၼည္။ မင္းဘီလူး နန္းက် ေအဒီ ၁၀၆၈ မွ လက်ၤာမင္းနန္ နန္းရသည့္ႏွစ္ ေအဒီ ၁၁၀၃ ထိ ၾကားကါလ ၃၅ ႏွစ္အတြင္း ပုဂံတြင္ ရခိုင္သားတို႔ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္မွ လူတေထာင္ခန္႔ ပုဂံတြင္ ၃၅ ႏွစ္တိုင္ ေနထိုင္ခဲ့ ၾကသည့္အတြက္ လူမႈေရး ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး ဘာသာေရး တို႔မွာ တနည္းမဟုတ္ တနည္းႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိခဲ့ၾကမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ဗမာဆရာတို႔၏ ေဗဒင္တြက္ခ်က္မႈ အရ က်န္စစ္သား နန္းလုမည္ကို စိုးရိမ္၍ သံုးႀကိမ္ တိတိ လူသတ္ခဲ့ေသာ အေနာ္ရထါမင္းသည္ ရခိုင္ေဗဒင္ဆရာ တို႔ေၾကာင့္ အျဖစ္မွန္ကို သိကါ ေနာက္ ထပ္မံ၍ လူသတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ရွားႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က ပုဂံတြင္ စစ္မွန္ေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒ စတင္ ထြန္းကားစ ျပဳေနရာ ဗုဒၶ၏ စစ္မွန္ေသာ အယူ၀ါဒ ရွိေသာ ရခိုင္လူမ်ိဳး တို႔ကို ပုဂံသားတို႔ အလိုရွိၾကမည္မွာ မလြဲေပ။ ပ်ဴစာမွ ျမမၼာစာသို႔ အကူးႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ အတြင္းတြင္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာကို ေရးခဲ့သည္။ ဤသို႔ ေရးႏိုင္သည္မွာ ရခိုင္သားတို႔ ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ ျမေစတီေက်ာက္စာတြင္ ပ်ဴစာ မြန္စာ ပါဠိ (ျမမၼာ)စာ ျမမၼာစာ ေလးခုႏွင့္ ေရးထိုးထားရာ ျမမၼာဘက္သည္ ရခိုင္ကို ကိုယ္စားျပဳ၍ ေရးထိုးထားေသာ စာသာ ျဖစ္ေလ သည္။ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ၏ အေရးႀကီးဆံုး အပိုင္းမွာ ပါဠိ အသံထြက္ အတိုင္း ျမမၼာစာကို ေရးသားထါးျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ ပုဂံေခတ္မွ စ၍ ဗမာတို႔ ပါဠိစာကို ေရးတတ္သည္ဟု ဆိုလွ်င္ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္၌ ေရးထိုးထါးေသာ မႏၱေလး ေက်ာက္စာတြင္ ပါဠိ ၇၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ မွားရန္မသင့္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ အမွန္အတိုင္း ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ ပုဂံေခတ္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ ၏ ပါဠိဘာသာ အသံထြက္အတိုင္း ေရးခဲ့သူမွာ ရခိုင္သားတို႔ သာလွ်င္ ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ျပင္ ပုဂံေခတ္တြင္ ေရးထိုးေသာ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ ပါဠိစာႏွင့္ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္ ေရးထိုးေသာ ေက်ာက္စာ ႏွစ္ခုကို ၾကည့္၍ ေလ့လာပါက ပါဠိစာအေရးအသားတြင္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာကို မမွီေၾကာင္းေတြ႔ရ ေပလိမ့္မည္။
ဗမာတို႔၏နာမည္ယဥ္ေက်းမႈကိုထီထြင္ခဲ့သည့္ပုဏၰားလူမ်ိဳးဆရာႀကီးဦးရာမ
ဗမာနာမည္ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ေပၚမလာမွီသမိုင္းေနာက္ခံ
လူမ်ဳိးတမ်ဳိးသည္ မိမိစာေပႏွင့္ ယွဥ္၍သာလွ်င္ နာမည္ထါးေလ့ ရွိသည္။ ထိုအတိုင္းပင္ ပုဂံေခတ္တြင္ ဗမာတို႔သည္ ျမန္မာစာကို မတတ္မွီ အခ်ိန္က ရခိုင္သားတို႔ ပုဂံသို႔ မေရာက္မွီ အခ်ိန္က ပ်ဴစာႏွင့္ယွဥ္ေသာ ပ်ဴနာမည္ ထါးနည္းစနစ္ကိုသာ က်င့္သံုး ခဲ့ၾကသည္။
သမုဒရစ္၊ ရေသ့ေၾကာင္၊ ပ်ဴမင္းထီး၊ ထီးမင္းယဥ္၊ ယဥ္မင္းပိုက္၊ ပိုက္ေသဥ္ေလ၊ ေသည္လည္ေၾကာင္၊ ေၾကာင္ဒူရစ္၊ သည္းထန္မင္း၊ မုကၡမန္(အမတ္)၊ သာရမြန္၊ သိုက္တိုင္၊ ေသည္လည္ေၾကာင္ငယ္၊ ေသည္ေလပိုက္၊ ခန္းေလာင္း၊ ခန္းတက္၊ ထြန္ထိုက္၊ ထြန္ပိုက္၊ ထြန္ျခစ္၊ ပုပၸါးေစာရဟန္း၊ ေရႊအံုးသီး၊ ပိတ္သံု၊ ပိတ္ေတာင္း၊ ေစာေခြး၊ ျမင္းေကၽႊး၊ သိန္းခံ၊ သိန္းခြံ၊ ထြန္တြင္း၊ ေရႊေမွာက္၊ ထြန္လတ္၊ ေစာခင္နစ္၊ ခဲလူး၊ ပ်ည္ျပား၊ တန္နက္၊ စေလငေခြး၊ သိန္းခို၊ ေညာင္ဦးေစာရဟန္း၊ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴ၊ က်ဥ္စိုး၊ စုကၠေတး။ ။ အထက္ပါ မင္းမ်ား၏ နာမည္မ်ားတြင္ ပါဠိနာမည္ျဖင့္ နာမည္ေပး နည္းစနစ္ကို မေတြ႔ရေပ။ အေနာ္ရထါမင္း လက္ထက္ ရခိုင္သားမ်ား ပုဂံသို႔ေရာက္ၿပီးမွသာလွ်င္ အေနာ္ရထါ(ပါဠိပ်က္)၏ နာမည္သည္ သီရိအႏုရုဒၶေဒ၀ (ပါဠိစစ္စစ္နာမည္) ဟူ၍ ျဖစ္လာေလသည္။ ထို႔ျပင္ အေနာ္ရထါမင္းေနာက္ ဆက္ခံေသာ ေစာလူး၊ က်န္စစ္၊ အေလာင္းစည္သူ၊ မင္းရွင္ေစာ၊ နရသူ၊ နရသိခၤ၊ နရပတိစည္သူ၊ ေဇယ်သိခၤ၊ က်စြာ၊ ဥဇနာ၊ နရသီဟပေတ့၊ သီဟသူ၊ ေက်ာ္စြာ၊ ေစာနစ္၊ ေစာမြန္နစ္၊ မင္းတို႔တြင္လည္း ပါဠိနာမည္ေပးနည္း စနစ္ႏွင့္ ရခိုင္သားတို႔၏ နာမည္ေပးနည္း စနစ္တို႔ကိုသာ ေတြ႔ရေလသည္။
မြန္လူမ်ိဳးတို႔၏နာမည္ယဥ္ေက်းမႈ
ေအဒီသကၠရာဇ္ ၁၀၀၀ တစ္ေထာင္ ခန္႔မွစ၍ မြန္တို႔၏ နာမည္မ်ားကို ေလ့လာ ၾကည့္လွ်င္ သီဟရာဇာ(မ႑လိပ္)၊ ဘာႏုရာဇာ၊ သု၀ဏၰမေဟသီ၊ နရုတိ၊ သမလ၊ ၀ိမလ၊ ဂိႏၵရာဇာ၊ မိဂါဒိဗၺ၊ ဂိဇၥ်ဒိယရာဇာ၊ က၀ိတ၊ ပဥၥလရာဇာ၊ အတၱသာရ၊ အႏုရာမ၊ မိဂါဒိဗၺငယ္၊ အဂၢသမႏၱရာဇာ၊ ပုဏၰရိက၊ တိႆ၊ မႏူဟာ၊ ဗညားဓမၼရာဇာ၊ ဗညားရံ၊ ဗညားရူပ၊ ဗညား က်န္း၊ လိပ္မြတ္ေထာ၊ သမိန္ဗရမ္း ဗညားဒလ လဂြမ္းအိမ္ ရာဇာဓိရာဇ္ စေသာ အမည္မ်ားကို ေတြ႔ရသည္။ မြန္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ဗမာတို႔အေပၚ ယဥ္ေက်းမႈ အရ လႊမ္းမိုးသည္ ဆိုလွ်င္ ဗမာ တို႔သည္ မြန္တို႔ကို အထင္ႀကီး သည္ဆိုလွ်င္ ဗမာတို႔၏ နာမည္ေပး ယဥ္ေက်းမႈ၌ မြန္ နာမည္ တို႔ကို ေတြ႔ၾကရ မည္ျဖစ္သည္။
ရခိုင္နာမည္ယဥ္ေက်းမႈ
ရခိုင္တို႔သည္ ဘာသာ အယူ စာေပ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ စသည့္ ယဥ္ေက်းမႈ တို႔ကို ဟိႏၵဳတို႔ထံမွ လက္ခံ၍ နည္းနာ ယူခဲ့ၾကသည္။ ဟိႏၵဳ ယဥ္ေက်းမႈသည္ ရခိုင္ကို လႊမ္းမိုးခဲ့သည္။ ဘီစီ ၃၃၂၅ ခု မတိုင္မွီက မင္းအမည္ မိဖုရားအမည္ တို႔ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ သိႏိုင္ပါသည္။ ျဗဟၼဏရာဇာ အဥၥနေဒ၀ီ ၀ါသုေဒ၀ ဗလေဒ၀ ျဗဟၼဏသုႏၵရ သုနႏၵရီ စသည့္ အမည္တို႔မွာ ပါဠိနာမည္ ေပးနည္း မ်ားပင္ျဖစ္ေလသည္။ ပထမ ဓည၀တီေခတ္ ဘီစီ ၃၃၂၅-၁၅၀၇ ခု အတြင္းတြင္ ပါဠိဘာသာျဖင့္ နာမည္ေပးျခင္း အျပင္ ကိုယ္ပိုင္ ရခိုင္ နာမည္ ေပးနည္း စနစ္ ကိုပါ ထီထြင္ သံုးစဲြလာႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ မာရယု မာရအံု သူရိယစႏၵရား ကံရာဇာႀကီး ကံရာဇာငယ္ သာရမိတၱ မင္းထီး စည္ေပါင္သူ ေက်ာ္ေခါင္စည္ လက်ၤာစည္သူ ေဇယ်နႏၵသူ မင္းလွေမြး မင္းလွႀကီး မင္းနံျဖဴ မင္းေခါင္ငယ္ မင္းသီဟ မင္းငယ္ေပ်ာ္လွစည္သူ စသည့္ အမည္မ်ားကို ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ျပင္ မိဖုရား အမည္မ်ားမွာ ရုစ္မာလာ သီလဘီ ဓမၼေဒ၀ီ သုဘရူပီ သုလာပီ ေစာမာလာ ေစာပန္းကံုး ေစာပန္းႏု ေစာပန္းေ၀ ေငြဒါးအိမ္ ရွင္လွေက်ာ္ ကလွ်ာ၀င္း ေစာညက္ထြား ဆင္းလွေရႊ ေရႊစင္ဦး ေစာလွေခါင္ ပတၱျမားေသြး ေစာစစ္ ေစာဘုန္းထြဋ္ စသည့္ အမည္တို႔ကို ေတြ႔ရသည္။ ဤနာမည္မ်ားသည္ ဘီစီေခတ္ ရခိုင္ နာမည္မ်ား ျဖစ္ေလသည္။
ပုဂံေရာက္ရခိုင္
ပုဂံျပည္တြင္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ခရစ္သကၠရစ္ ၁၀၄၄-၁၀၇၇ ခုႏွစ္ထိ ထီးနန္း စိုးစံခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္ ပဥၥာၿမိဳ႕ေခတ္ မင္းဘီလူး ၁၀၆၂-၁၀၆၈ ကို လုပ္ႀကံ၍ ၾကားမင္း (သာဂီႏြယ္မဟုတ္သူ) ၀ေရာင္းငွက္ သခၤယာ ထီးနန္း ရရွိလာသည္။ သာဂီႏြယ္ရိုး မင္းဘီလူး ၏သား မင္းရဲဘယ သည္ သားေတာ္ လက်ၤာမင္းနန္ ကိုေခၚ၍ ေနာက္လိုက္ တစ္ေထာင္ ခန္႔ႏွင့္ (လူေပါင္း ၇၅၀ ဟုဆိုသည္) ပုဂံျပည္ အေနာ္ရထာမင္းထံ ခိုလွံဳေလသည္။
ပုဏၰားလူမ်ိဳးဆရာႀကီးဦးရာမ၏နာမည္ေပးနည္းစနစ္
ျဗာဟၼဏလူမ်ိဳးဆရာႀကီးဦးရာမသည္ ရွင္မွာအစ လူမွာအလယ္ တိရိစၧာန္တြင္ အဆံုး အကၡရာျဖင့္ နာမည္ေပးနည္းႏွင့္ ၾကက္သြန္ျဖဴဥတလံုးစု နည္းတို႔မွာ ဗမာနာမည္ေပး နည္း မဟုတ္သည္ကိုသိ၍၊ ဗမာလူမ်ိဳးတို႔တြင္ နာမည္ေပး ယဥ္ေက်းမႈ မရွိသည္ကို သိ၍၊ ျပည္ေထါင္စု ေခတ္တြင္ ပထမဆံုး အေထါက္အထါး အခိုင္လံုဆံုး ကိုယ္ပိုင္ဗမာနာမည္ ထါး နည္းစနစ္ကို ထီထြင္ခဲ့သည္။
တနဂၤေႏြသားသမီးျဖစ္မူ။ ။ အစအကၡရာ တနဂၤေႏြ၊ အလယ္အကၡရာ တနလၤာ ၾကာသပေတး ေသာၾကာ၊ အဆံုးအကၡရာမွာ ဗုဒၶဟူး စေန။
တနလၤာသားသမီးျဖစ္မူ။ ။ အစ တနလၤာ၊ အလယ္ အဂၤါ ေသာံၾကာ စေန၊ အဆံုး တနဂၤေႏြ ဗုဒၶဟူး ၾကာသပေတး။
အဂၤါသားသမီးျဖစ္မူ။ ။အစ အဂၤါ၊ အလယ္ တနဂၤေႏြ ဗုဒၶဟူး စေန၊ အဆံုး တနလၤာ ၾကာသပေတး ေသာၾကာ။
စသည့္ ဗမာတို႔တြင္ နာမည္ေပးနည္းစနစ္ မရွိသည္ကို သိ၍ ရွိေအာင္လုပ္ေပးခဲ့သည္။ ဤပုဏၰား မ်ားသည္ ျမင့္ျမတ္ေသာ ဇာတ္ ရွိသူမ်ား ျဖစ္ ၍ အင္း၀မင္းထံတြင္ အမႈေတာ္ထမ္း၍ တိုင္းျပည္အက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္လာသည္မွာ ယေန႔ထက္တိုင္ ဦးရာမ၏သား ဆရာဒဂုန္ဟုေသာ နာမည္ျဖင့္ က်န္ရိွ ခ့ဲေသးသည္။ (ယခု ကြယ္လြန္)
ဗမာမင္း အဆက္ဆက္ထံတြင္ ပညာရွိ လုပ္လွ်က္ ေနထိုင္ခဲ့ ေသာ္လည္း ဤ ပုဏၰားလူမ်ိဳး ျဗာဟၼာဇာတ္တို႔ကို ဗမာတို႔၏ ဇာတ္၀ံသ မရွိေသာ ေနရာတြင္ လိုသလို အသံုးခ်ကါ လူမ်ိဳး တမ်ိဳး အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းကို မခံခဲ့ၾကရေပ။
ဦးေက်ာ္ခိုင္
က်မ္းကိုး။ ၁။ အာတပၸနလက္ေတြ႔ေဗဒင္ေဟာနည္းက်မ္း ဆရာႀကီးဦးရာမ
Credit > က်ားႀကီးေက်ာ္ခိုင္ေအာင္ (U Kyaw Khine)
ဒီေတာ့ ပုဂံျပည္၌ သာသနာ သည္ မြန္ ပိဋကတ္ေတာ္လား ၊ ရခိုင္ ပိဋကတ္ေတာ္လား ဆိုတာ အေျဖေပၚႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္ ။
အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ သမိုင္းအမွန္ျဖင့္ ႐ွင္သန္ႏိုင္ၾကပါေစ ။
♡ ♡♕ ♡ ♡
✈ ★ ★ ★ ★ ★ ✈
Žaw Win (ဓညဝတီတိုင္း )
