ေျမာက္ဦး နန္းေတာ္ အေၾကာင္း

(ဒီဇင္ဘာ ၃၁)
၁၁၄၆ ( AD- 1784 ) ခုႏွစ္​တြင္​ မီး႐ို႔ွဖ်က္​ဆီးျခင္းခံလိုက္​​ရေသာ
ေျမာက္​ဦး​ေရႊနန္​း​ေတာ္​သမုိင္း ။

ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ { ေအဒီ ၁၄၃၀ မွ ၁၇၈၄ }
▪•▪•▪•▪•▪•••▪•••▪•▪•▪•▪•▪•••••••••••••••••••••••••••

● ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ဟာ စတုရန္းမိုင္ ၁.၂ မိုင္က်ယ္ဝန္းျပီး

● အျမင္႕ေပ ၅၀ ခန္႕ရွိျပီး ေက်ာက္တံတိုင္း သံုးထပ္ကာရံထားပါတယ္။

● အျပင္ဘက္ဆံုး တံတိုင္းဟာ ေတာင္မွ ေျမာက္သို႕ ေပ ၁၆၀၆ေပ၊၊

● အေရွ႕မွ အေနာက္သို႕ ေပ ၁၇၄၀ ရွည္လ်ားျပီး ၂၅ ေပျမင့္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

● ဒုတိယတံတိုင္းမွာ ေတာင္ေျမာက္ ေပ ၈၀၀ အေရွ႕အေနာက္
ေပ ၁၀၀၀ ရွိျပီး

● အတြင္းအက်ဆံုးတံတိုင္းမွာ စတုရန္းပံုျဖစ္ျပီး တစ္ဖက္လွ်င္ ေပ ၆၀၀ခန္႕ ရွည္လ်ားပါတယ္။

● နန္းျမိဳ႕ရိုး သံုးထပ္စလံုးကို အုတ္မသံုးဘဲ ၂ေပမွ ၃ေပခန္႔ၾကီးမားတဲ႕ သဲေက်ာက္အညိဳေရာင္မ်ားကို သံုးထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

● အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားမွာ ၆ ေပခန္႕ၾကီးမ်ားတဲ႕ ေက်ာက္တံုးၾကီးမ်ားကိုပင္
ေတြ႔ရပါတယ္။

● နန္းေတာ္ၾကီးထဲမွာ
● ေရႊနန္းကိုးေဆာင္၊
● ေျမနန္းေဆာင္မ်ား၊
● ပရိတ္ေဆာင္၊
● မွန္နန္းေဆာင္၊
● နိဗၺာန္ေဆာင္၊
● ျဗဲတိုက္ေဆာင္၊
● ေျမာက္စမုတ္ေဆာင္၊
● ေတာင္စမုတ္ေဆာင္၊
● ပြဲေတာ္ေဆာင္၊
● လႊတ္ေတာ္ရံုးမ်ား၊
● ဘိသိက္သြန္းသည္႕ ေရၾကည္ေတာ္မ်ားရွိရာ နံ႕သာကန္၊
● ဗဟိုရ္စည္ေတာ္၊
● နကၡတ္ရံု၊
● ပန္းခံုေတာ္၊
● လက္နက္ေတာ္တိုက္ စသည္တို႕နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားခဲ႕တယ္လို႕သိရပါတယ္။

အေရွ႕ဖက္တြင္သစ္ေမႊးျဖင္႔ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ေသာ
စႏၵကူးေဆာင္ေတာ္လည္း ရွိခဲ႕ျပီးေျမာက္ဖက္မွာ ဆင္ျဖဴေတာ္ကုန္းနဲ႕ မိဖုရားတို႕ရဲ႕ အေဆာင္ေတာ္မ်ား တည္ရွိျပီး နန္းေတာ္ရဲ႕ ေတာင္ဘက္မွာေတာ႕ ေလွေတာ္မ်ား
ဆိုက္ကပ္ရပ္နားရာ သိဂၤနဒီေခ်ာင္းရွိခဲ႕ပါတယ္။

ေရွးရခိုင္ေခတ္မွာ ဆင္တပ္ ၊ ျမင္းတပ္မ်ားလည္း ရွိခဲ႕ျပီး ျမစ္ေခ်ာင္း ေပါမ်ားလွတာေၾကာင္႔ ေလွကိုလည္း အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳခဲ႕ၾကဟန္ ရွိပါတယ္။

တန္ခိုးထိန္ေတာက္ဘုန္းလွ်ံေမွာက္ခဲ႕စဥ္က ေျမာက္ဦးနန္းေတာ္ကို ပံုေဖာ္ရမည္ဆိုပါက ရတနာနန္းေဆာင္ေတာ္ကိုနံရံကို ေရႊျပားမ်ားနဲ႕တန္ဆာ
ဆင္ထားျပီး မ်က္ႏွာက်က္ေပၚမွာ ေရႊႏြယ္ပင္မ်ား၊ ေရႊဘူးသီး၊ ေရႊဖရံုသီးမ်ား ဖူးပြင္႕ေနဟန္ကို ေရႊစင္ေရႊသားမ်ားနဲ႕ ပံုေဖာ္ထားခဲ႕ျပီး အသီးအရြက္မ်ားကို ရတနာစိန္ေက်ာက္မ်ားျဖင္႔ စီျခယ္ထားခဲ႕တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

အေဆာင္ေတာ္တြင္း မွာလည္းသာမန္လူတစ္ေယာက္ အရြယ္အစားအတိုင္း ေရႊသားအတိနဲ႕ ျပဳလုပ္ထားတဲ႕ ေရႊရုပ္ႏွစ္ရုပ္ ရွိခဲ႕ေၾကာင္းဆိုပါတယ္။

● နန္းေတာ္အိုးေခါင္စြန္းမ်ားတြင္
● မကန္းကြက္
● ၾကာမံု
● ၾကာခ်ပ္
● ကိႏၵရာ
● နတ္သားရုပ္မ်ား
● ဥေဒါင္းရုပ္မ်ား
● ဆည္းလည္းမ်ား
● ျခဴးပန္းႏြယ္မ်ား
● စိန္ပန္းမ်ား
● ေက်းငွက္သာရကာ ေပ်ာ္ျမဴးေနၾကဟန္ လက္ရာမ်ား ရွိခဲ႕ေၾကာင္းကို ရခိုင္စာဆိုမ်ား ဖြဲ႕ဆိုခဲ႕ေသာ ပိုဒ္စံုရတုတစ္ပုဒ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေအဒီ ၁၅၁၅ခုမွ စကာ ေပၚတူဂီတို႕ႏွင္႕ ကုန္သြယ္ေရေၾကာင္း အဆက္အသြယ္မ်ားရွိလာခဲ႕ရာရခိုင္နန္းေတာ္ၾကီးကို ေရာက္ခဲ႕ဖူးသည္႕
ေပၚတူဂီဘုန္းေတာ္ၾကီးမန္နရိတ္ကလည္းရခိုင္ဘုရင္တို႕ရဲ႕
ေရႊနန္းေတာ္ေခါင္စြန္းၾကီးငါးစြန္းဟာမိုးသို႕ထိုးထြက္လွ်က္ရွိေနျပီး
ေျဖာင္႕တန္းရွည္လ်ားသည္႕ နန္းေတာ္ၾကီးတြင္ ေရႊေရာင္ေနာက္ခံႏွင္႕ ဟသၤာျပဒါးအနီေရာင္မ်ား ျခယ္သထားသည္။

အမိုးကိုလည္း အေရာင္မ်ားဝင္းလက္ေတာက္ပေနသည္႕
ေရႊျပားၾကီးမ်ားျဖင္႕ မိုးထားျပီး ေနေရာင္ေအာက္မွာ ျဖိဳးျဖိဳးျပက္ျပက္ ဝင္းလက္ ေတာက္ပေနသည္ဟု သူ၏ မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ႕သည္ ဆိုပါသည္။

ေပၚတူဂီတို႕နဲ႕ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္ခဲ႕ျပီး ေပၚတူဂီတို႕ဟာ
ျမိဳ႕ျပတည္ေဆာက္ေရးနဲ႕ စစ္ေရးမ်ားကို ေလ႕က်င္႕သင္ၾကားေပးခဲ႕ျပီး ရခိုင္ေရတပ္ၾကီးသည္ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္ ေခတ္မီေရတပ္ၾကီး
ျဖစ္ခဲ႕ေၾကာင္း သိရျပီး ဘဂၤလားနယ္မ်ားကိုပင္ သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ႕ပါတယ္။

ရခိုင္ဘုရင္တို႕ရဲ႕ စစ္တပ္အတြင္းမွာပါ ေပၚတူဂီစစ္သားမ်ား ရွိခဲ႕တယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ထို႕ေနာက္တြင္ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳးတို႕နဲ႕ပါ အဆက္အသြယ္မ်ား ရွိလာခဲ႕ျပီး ကုန္သြယ္ကူးသန္းလာခဲ႕ၾကပါတယ္။

တံတိုင္း သံုးခုေက်ာ္ျဖတ္ျပီး နန္းေတာ္ကုန္းအေပၚကို တက္ေရာက္ၾကည္႕ရွဳတဲ႕အခါမွာ အေဆာင္ေဆာင္အခန္းခန္း ဖြဲ႕စည္းတည္ရွိခဲ႕တဲ႕ ခန္းေဆာင္မ်ားရဲ႕ ေနရာေဟာင္းမ်ားကို ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။

ေအဒီ ၁၄၃၀မွ ၁၇၈၄ထိ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ကို စိုးစံခဲ႕ၾကတဲ႕ ေျမာက္ဦးေခတ္ ဘုရင္နန္းဆက္ဟာ

● ပထမေျမာက္ဦးေခတ္မွာ မင္းဆက္၁၂ဆက္၊
● ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္မွာ မင္းဆက္ မင္းဆက္ ၉ဆက္၊
●တတိယေျမာက္ဦးေခတ္မွာ မင္းဆက္ေပါင္း ၂၈ ဆက္
ရွိတယ္လို႕ ရခိုင္ရာဇဝင္မ်ားက ျပဆိုၾကပါတယ္။

၎မင္းဆက္မ်ားထဲမွာ ဘုန္းလက္ရံုးနဲ႕ ျပည္႔စံုတဲ႕ မင္းမ်ား ပါဝင္ခဲ႕ျပီး ရခိုင္ျပည္ၾကီးကိုလည္း ၾကီးက်ယ္ စည္ကားေအာင္ ၾကံေဆာင္ႏိုင္ခဲ႕သလို ဘဂၤလား စစ္တေကာင္းျမိဳ႕မ်ားကိုပါ ေအာင္ႏိုင္ခဲ႕သူမ်ား ပါဝင္ခဲ႕ပါတယ္။

ဘေဂၤါ ၁၂ နယ္ အထိ သိမ္းပိုက္ အုပ္ ခ်ဳပ္ ႏိုင္ခဲ႔ရာ စစ္တေကာင္းဟာ ၁၆၆၆ ခုႏွစ္တြင္ မဂိုတို႕ မသိမ္းပိုက္မီ ကာလအထိ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား ပိုင္နက္ထဲတြင္ ရွိခဲ႔တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

ထုိ႕ျပင္ အႏုပညာ၊ သမိုင္းလက္ရာ တန္ဖိုးမ်ား ၾကီးမ်ားလွတဲ႕ ကိုးေသာင္းဘုရား၊ရွစ္ေသာင္းဘုရား(သွ်စ္ေသာင္း)စတဲ႕ ေစတီပုထိုးၾကီးမ်ားနဲ႕ ဘုရားေပါင္းမ်ားစြာ တို႕ကိုလည္း တည္ထားႏိုင္ခဲ႕ပါတယ္။

ရခိုင္ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးမင္း ျဖစ္သူ ေအဒီ ၁၇၈၄ ခု၊ မဟာသမၼတရာဇာမင္း လက္ထက္မွာ အမရပူရျမိဳ႕ နန္းစံ ဘိုးေတာ္ ဗဒံုမင္းက လာေရာက္တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္မွာ ေျမာက္ဦးနန္းဆက္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ႕ရပါတယ္။

▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬ ▬
ကိုးကား စာတမ္း၊ စာအုပ္မ်ား။ ။ မွ်ားေအာင္၏ သမိုင္းထဲမွ ေျမာက္ဦးဘုရားေစတီပုထိုးမ်ားႏွင္႔ ဧည္႕လမ္းညႊန္
မင္းျပားသိန္းဇံ၏ ရခိုင္ညႊန္႔ဖူး ျမိဳ႕ေျမာက္ဦး၏ သုတရတနာမ်ား
၂၀၁၁ ဒီဇင္ဘာထုတ္ ရခိုင္မဂၢဇင္း
ဦးျမင္႕သိန္း( ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန)

၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ၊ မတ္လ ၉ရက္ ( မ်က္ေမွာက္ေခတ္ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးႏွင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနစာတမ္းဖတ္ပြဲ။

Shin Min Khaing