ရခိုင္ မနုဓမၼသတ္က်မ္း

December 31, 2022

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

ရကၡိဳစာ ဆိုတာ ဘယ္လိုလ့ဲ။
ရကၡိဳင္ျပည္ ပ်က္ၿပီးခါစ ၁၇၉၀ ေလာက္မွာ British Surveyor John Murray က ရကၡိဳင္က်မ္းစာ (Arakanese/ Mughi Manuscript) ေတြကို စုခဲ႔ပါတယ္ ။ အ့ဲဒါေတြကို ယခုခါမွာ British Library မွာ သိမ္းလို႕ရွိပါတယ္။ ဒီဟာေတြက အမွန္တကယ္ က်န္ခ့ဲတဲ့ ေနာက္ဆံုး ရကၡိဳင္စာ အေထာက္အထားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

British Library ဆိုတာ သူတို႕ စုေဆာင္းထားတ့ဲ items သန္းေပါင္း ၁၅၀ ေလာက္ထဲက ေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ့ Digitised လုပ္ၿပီးေတာ့ Online Publish လုပ္ပါတယ္။အ့ဲထဲမွာ ဒီ ရကၡိဳင္္က်မ္းစာ ဆိုတာလဲ တစ္ခု အပါ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒ manuscript မွာ မနုဓမၼသတ္က်မ္း( Dharma Śatra of Manu) ရကၡိဳင္မူကို ေရးထားပါတယ္။ အကၡရာပံုကေတာ့ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ရကၡိဳင္စာ ေရးတ့ဲပံု ၂ မ်ိဳးရိွတ့ဲအထဲက တစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။

ရကၡိဳင္စာ ပေဇာင္ပိုင္ဟိခလဲ।မည္သည္ေသွ်ာင္လဲ တစ္ခ်က္ ၾကည့္ကတ္ပါ ပလင္။

http://www.bl.uk /manuscripts/Viewer.aspx ?ref=add_ms_12254_f001r
(ဒီ link မွာ စဆံုး ဖတ္လို႕ ရပါတယ္)

Credit.. Remrat Mog