Skip to main content

Featured

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

ရခိုင္ သကၠရာဇ္​ (၁၃)ႏွစ္ ကြာရျခင္းအေၾကာင္းအရင္း

ရခိုင္ သကၠရာဇ္​ (၁၃)ႏွစ္ ကြာရျခင္းအေၾကာင္းအရင္း
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥  ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ 

(ၾသဆာဂါရ)ေလာ (ၾသဆာဂ့ါရ)ေလာ
==========================
**************************************

ရခုိင္သမုိင္းတြင္ သကၠရာဇ္အလုိအားျဖင္႔ (၁၃) ကြာဟေနသည္ကုိ အျငင္းပြါးလွ်က္ရွိၾကသည္။ ယင္းသုိ႔ျဖစ္ရသည္မွာ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာသုေတသီမ်ားက ေမဓပညာေမာ္ကြန္းပါ ( ဓနဥၥ= ၆၀၉) ႏွင္႔ (ေဒါေဒါရသ=၆၂၂) ကြာျခားေနသည္။
ရခုိင္းသမုိင္းအလင္းျပက်မ္း စာမ်က္ႏွာ (၃၄၃) ႏွင့္ (၂၅၂) တို႔မွာ ေမဓပညာေမာ္ကြန္းပါ ( ၾသဆာဂါရ )ကုိ (၂၅၇၀) ဟု အဓိပၸါယ္ ဖြင္႔ဆုိျပသည္။ (ၾသဆာဂါရ)ကုိ ပိဋကတ္သခ်ၤာနည္းျဖင္႔ အဓိပၸါယ္ဖြင္႔လွ်င္ (ၾသ-၀ ၊ ဆာ-၇ ၊ဂါ-၃ ၊ ရ-၂ )=( ၂၃၇၀) သာ အဓိပၸါယ္ ဖြင္႔ဆုိရရွိသည္။ (၂၅၇၀) ဟူ၍ ဖြင္႔ဆုိၾကသည္မွာ “ၾသဆာဂါရ” စာလုံးသည္  “ ၾသဆာဂ့ါရ ” ျဖစ္ျခင္းေၾကာင္႔ဟု သုံးသပ္မိသည္။ “ ၾသဆာဂ့ါရ ”စာလုံးမ်ားကုိ ပိဋကတ္သခ်ၤာနည္းျဖင္႔ အဓိပၸါယ္ဖြင္႔လွ်င္ (၂၅၇၀) ကိန္းကုိ ရရွိသည္။ 
ရခုိ္င္းသမုိင္းသုေတသီတစ္ခ်ိဳ႕က ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာ ကလိယုတ္ႏွစ္ကုိ (၂၅၅၇) ဟုေဖၚျပၾကသည္။
( ၾသဆာဂါရ=၂၅၅၇) ႏွင္႔ ( ၾသဆာဂ့ါရ=၂၅၇၀) သည္ ( ဂါ- ဂ့ါ) တြင္ အဆံပါသည္ႏွင္႔ အဆံမပါသည္ သကၠတစာလုံး မ်ားေၾကာင္႔ (၁၃) ႏွစ္ ကြာဟသြားသည္ဟု ယူဆရသည္။ ထုိေၾကာင္႔ ရခုိင္သမုိင္းတြင္ သကၠရာဇ္ကြာဟ ေနေသာ (၁၃) ႏွစ္ကုိ ဤေမာ္ကြန္းလကၤာတြင္ အေထာက္အထားတစ္ခုအျဖစ္ ေတြ႔ရွိရသည္။ (၂၅၇၀) ဟူေသာ ကိန္းဂဏန္းသည္  ျမတ္ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာ ကလိယုတ္ႏွစ္ျဖစ္သည္။

ကလိယုတ္ႏွစ္၊
=========
************

ကလိယုတ္ႏွစ္ဆုိသည္မွာ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာကလိယုတ္ႏွစ္ + သူရိယစိၾတမင္းၿဖိဳသကၠရာဇ္+ အာနႏၵစျႏၵမင္း(၀ါ)သီရိစျႏၵမင္းၿဖိဳ သကၠရာဇ္ + ယခုေရာက္ဆဲေကာဇာသကၠရာဇ္ ကုိေပါင္းလဒ္ကုိ ကလိယုတ္ႏွစ္ဟုေခၚသည္။    
 
ကလိယုတ္ႏွစ္ႏွင္႔ ပက္သက္၍ ေမဓပညာ-သဂၤါယနာတင္ေမာ္ကြန္းလကၤာ၌  ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္ျပဳသည့္ ကလိယုတ္ႏွစ္ကုိ 

“ သာကီသက် ၊ ေဂါတမဟု ၊ေလာကလူရြာ၊ ျဖစ္လာရြယ္၊ ေဒ၀ါမႏု၊ ကၽြတ္မႈေဟာၾကား၊   ေလးဆယ္႔ငါး၀ါ၊ ျပည့္ေရခါကား၊( ၾသဆာဂါရ)၊ သာခပုဏၰီ ၊ ၿငိမ္းလီနိဗၺာန္။”  
 ေရးစပ္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ 

 ( ၾသဆာဂါရ) ကုိ ပိဋကတ္သခ်ၤာေကာက္နည္းျဖင္႔ေဖၚယူလွ်င္ (၂၅၇၀) ျဖစ္သည္ဟု ရခုိင္သမုိင္းအလင္းျပက်မ္း(စာ ၂၅၂)တြင္ ေဖၚျပထားေလသည္။
ကလိယုတ္ (၂၅၇၀) ကိန္းကုိရန္  ( ၾသဆာဂ့ါရ=၂၅၇၀) ကုိ ရမည္ျဖစ္သည္ ။ ( ၾသဆာဂါရ)  ဆုိလွ်င္ (၂၃၇၀) သာျဖစ္သည္။ 

ဤသုိ႔ျဖစ္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမွာ ေမဓပညာေမာ္ကြန္းသည္ မူလက သကၠတဘာသာျဖင္႔ ရွိခဲ႔သည္ကုိ ေဖၚျပေနသည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ကူးယူၾကသည့္အခါ “ၾသဆာဂ့ါရ” ၌ (ဂါ)စာလုံးမွာ အလယ္က အဆံပါသည္ကုိ သတိမထားခဲ႔မႈေၾကာင္႔ လည္းေကာင္း၊ ပုံႏွိပ္စာလုံးအျဖစ္ေျပာင္းသည့္အခါ  ေဖာင္႔စာလုံး မရွိျခင္းေၾကာင္႔ (ဂါ) ျဖစ္သြားရသည္ဟု ယူဆရသည္။

(၂၅၇၀ ) ဆုိသည္မွာ ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္ျပဳသည့္ ကလိယုတ္ႏွစ္ ကုိဆုိလုိျခင္းျဖစ္ ၿပီး ၊  (သာခပုဏၰီ ) သည္ ကဆုန္လျပည့္ကုိ ဆုိလုိသည္။

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ သုေတသီမ်ားသည္ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာကလိယုတ္ႏွစ္ (၂၅၅၇) ဟုေဖၚျပၾကသည္။  ဤသုိ႔ေဖၚျပၾကသည္မွာ ( ၾသဆာဂ့ါရ) ကုိ ပိဋကတ္သခ်ၤာေကာက္နည္း ေဖၚယူသည့္အခါ (ၾသဆာဂ့ါရ )မွ (ဂ့ါ)  ႏွင္႔ ( ဂါ) ကြဲလြဲသြားျခင္းေၾကာင္႔ (၁၃- ႏွစ္) ကြာသြား ျခင္းျဖစ္သည္ဟုယူဆ၏။

 
ထုိေၾကာင္႔ ယခုေရာက္ဆဲ ကလိယုတ္ႏွစ္ကုိ သိလုိေသာ္ 

ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာကလိယုတ္ႏွစ္ (ၾသဆာဂ့ါရ)  -    ၂၅၇၀ 
သူရိယစိၾတမင္းၿဖိဳသကၠရာဇ္                              -      ၆၂၂ 
အာနႏၵစျႏၵမင္း- သီရိစျႏၵမင္းၿဖိဳ သကၠရာဇ္                  -      ၅၆၀
ယခုေရာက္ဆဲသကၠရာဇ္                                         -    ၁၃၈၀
                                                                    --------
ယခုေရာက္ဆဲ ကလိယုတ္ ႏွစ္                                ၅၁၃၂           ျဖစ္သည္။

             
တစ္နည္း 
ေကာဇာသကၠရာဇ္+  သကၠရာဇ္ႏွစ္ႀကိမ္ျဖိဳခဲ႔ေသာကိန္း + ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာကလိယုတ္ႏွစ္= ေရာက္ရွိကလိယုတ္ႏွစ္။
       ၁၃၈၀ +၁၁၈၂+ ( ၾသဆာဂ့ါရ=၂၅၇၀) +၅၁၃၂  ကလိယုတ္ျဖစ္၏။

တစ္နည္း 
သာသနာႏွစ္ + ေရာက္ရွိေကာဇာသကၠရာဇ္+သကၠရာဇ္ႏွစ္ႀကိမ္ျဖိဳခဲ႔ေသာကိန္း = ေရာက္ရွိ ကလိယုတ္ ႏွစ္။
     ၂၅၆၂  +  ၁၃၈၀ +  ၁၁၈၂ =  ၅၁၃၂  ကလိယုတ္ျဖစ္သည္။

Credit -ေမာင္ျဖဴ (ႀကြီတဲကၽြန္း)