Skip to main content

Featured

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်)

မာဂီစံ ( ရခိုင်သက္ကရာဇ်) *************************** မာဂီစံ ဆိုသည်မှာ "မာဂီစံ= မာဂ်စံ= မာဂ်သံ= ရခိုင်နှစ်= ရခိုင်သက္ကရာဇ်" ကို ခေါ်ဝေါ်သော စကားရပ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပညာရှင်တစ်ချို့က “မာဂီစံ” ဝေါဟာရ ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ရခိုင်-မြန်မာများကို ဘင်္ဂလီများက “မာဂ် ၊ မောဂ် ၊ Magh, Mogh” မြန်မာဟု ခေါ်ကြောင်း၊ D.GE.Hall က ဆိုထားသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်ပြီး၊ “မာဂီစံ” သက္က ရာဇ် သည် “ 638 A.D” တွင် စတင်ပါသည်။ “ စံ ” ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ “သံ၀စ္ဆရာ= နှစ်”၊ ဟူသော အစ စာလုံး “သံ” ကို နာဂရီ အသံဖြင့် “စံ” ဟု ယူထား သောကြောင့် ဖြစ်သည်၊ ဟု ဦးမောင်မောင် ညွန့် (မန်းတက္ကသိုလ်) က သုတရိပ်မြုံ စာရဂုံ [ မြန်မာ စာပေနှင့် စာပေဝေဖ န်ရေး၊ သမိုင်းနှင့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ စာကြည့်တိုက်ပညာ ပါဠိနှင့် ပိဋကတ်စာပေ] စာအုပ်မှာ ရေးသားဖေါ် ပြထားတာကိုတွေ့ရသည်။ ပါဠိ = သံ၀စ ္ဆရာ= နှစ် သက္ကတ= သံမွတ်သရာ= နှစ် ** “မာဂီစံ”သက္ကရာဇ်ဟူသည် ဘင်္ဂလားအရှေ့ပိုင်း စစ်တကောင်းနယ်သုံး သက္ကရာဇ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်ကို လက်ခံပါသည်။ “မာဂီစံ” သက္ကရာဇ် ဖြစ်ပေါ်သောအချိန် အေဒီ 638 သည် ရခိုင်ဝေသာလီခေတ် အာနန္ဒစန

ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕ သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ ႏွင္​့ ကံ့​ေကာ္​​ေတာဘုရားလကၤာ

ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕ သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ ႏွင္​့ ကံ့​ေကာ္​​ေတာဘုရားလကၤာ
........... ..................

ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕သည္ကား ရခိုင္ျပည္ရွိ ရမၼာ၀တီေခၚ ရမ္းျဗဲကၽြန္း၏ေျမာက္ဘက္ဖ်ားရွိ ဘဂၤလားပင္လယ္ ကမ္းေျခ အနီးတြင္ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ေရွးအခါက ရခိုင္ျပည္ၾကီးတြင္ ၀တီေလးရပ္အပါအ၀င္ တိုင္းၾကီး(၁၂)တိုင္းရွိခဲ့ဘူးေပသည္။ ထိုတိုင္း မ်ားထဲတြင္ ရမၼာ၀တီေခၚ ရမၼာပူရ ကၽြန္းသည္လည္း တိုင္းတတိုင္းအျဖစ္ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။

ရမၼာပူရကၽြန္းအား ေနာက္တနည္း အဆိုတရပ္မွာကား ကႆပဘုရားသခင္လက္ထက္ေတာ္အခါက တပါးေသာေန႕တေန႕တြင္ ဘုရားသခင္သည္ ရဟႏၱာမ်ားႏွင့္ ေကာင္းကင္ခရီး ၾကြေတာ္မူရာတြင္ ရခိုင္ျပည္၏အလယ္ဗဟိုက်ေသာ ပင္လယ္ထဲတြင္ ၀မ္းဘဲငွက္ သ႑ာန္ကဲ့သို႕ ကၽြန္းငယ္တစ္ခုေပၚသို႕ ဆင္းသက္ရပ္နား ေတာ္မူျပီးကၽြန္းငယ္ကားေနာင္ တြင္ ၀မ္းဘဲကၽြန္းဟု အမည္တြင္အ့ံဟု ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ထားခဲ့ေတာ္မူသည္။

ယခုကာလၾကာ ရွည္လာျခင္းေၾကာင့္ ရမ္းျဗဲကၽြန္းဟူေျပာင္းေရႊ႕ေခၚဆိုၾကေၾကာင္းအဆိုရွိခဲ့ေလသည္။
ထို႕ေနာက္ကာလအလြန္ၾကာျမင့္လာေသာအခါတြင္ ရခိုင္ျပည္အားျမန္မာမင္းတို႕သိမ္းပိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ ေလသည္။ ထိုမွတဖန္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၄-၂၆ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္ ျမန္မာတို႕ ပထမအၾကိမ္ စစ္ပြဲၾကီးျဖစ္ပြားရာ ရခိုင္ျပည္အားအဂၤလိပ္ တို႕သိမ္းယူရရွိသြားေလသည္။

ထိုအခါအဂၤလိပ္တို႕သည္ ရခိုင္ျပည္အားေလးခရိုင္ ျပဳလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေလသည္။ ၄င္းတို႕မွာ (၁) စစ္ေတြခရိုင္၊ (၂) အမ္းခရိုင္၊ (၃) ရမ္းျဗဲခရိုင္၊ (၄) သံတြဲခရိုင္မ်ားပင္ျဖစ္ေပသည္။ ခရစ္ ၁၈၂၉ခုႏွစ္ ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕တြင္ ရခိုင္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္အျဖစ္ခ်ထားျပီး တပ္ျမိဳ႕သဖြယ္ျပဳလုပ္ထားခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရေပသည္။ ခရစ္ ၁၈၃၇ ခုႏွစ္တြင္ အမ္းခရိုင္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ျပီးလ်င္​ ေက်ာက္ျဖဴခရိုင္ အျဖစ္ ေျပာင္းယူအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ ေလ သည္။ ထို႕ေနာက္တဖန္ခရစ္ ၁၈၅၂ ခုႏွစ္တြင္ရမ္းျဗဲ ခရိုင္ကိုဖ်က္သိမ္းျပီး အမ္း ခရိုင္ႏွင့္ ရမ္းျဗဲခရိုင္ႏွစ္ခုကို တခုတည္းအျဖစ္ပူးေပါင္း ေက်ာက္ျဖဴခရိုင္အျဖစ္ ျပဳလုပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။

ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕ဟုေခၚေ၀ၚျခင္းမွာ လွပ ျဖဴေဖြးေသာေက်ာက္စရစ္လံုးငယ္ေပါမ်ားစြာရွိ ျခင္းတို႕ေၾကာင့္ ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕ဟုအမည္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕သည္ကား အလြန္သာယာ လွပျခင္းတို႕ႏွင့္ ျပည့္စံုေပသည္။ ျမင့္ေသာအရပ္မွၾကည့္လွ်င္ ပင္လယ္ေရ ပတ္လည္၀ိုင္းလ်က္ရွိေနေပသည္။ ကံ့ေကာ္ ေတာဘုရားဘက္သို႕သြားရန္ လမ္းတမ်က္ႏွာ သာလွ်င္ကုန္းလမ္းဟူရွိေပသည္။ (ယခုေက်ာက္ျဖဴ ရမ္းျဗဲလမ္းမၾကီးျဖစ္သည္) သို႕ေသာ္ ပင္လယ္ေရ ပတ္လည္၀ိုင္းသည္ကဲ့သို႕ ရွိေနေသာ္လည္း ျမိဳ႕တြင္းရွိေသာက္သံုးရန္ေရမ်ား မွာကားေရခ်ဳိတြင္းမ်ားသာျဖစ္ေပသည္။ လံုး၀ငန္ျခင္း၊ ေနာက္က်ိျခင္းမရွိေပ။

ၾကည္လင္ေအးျမသန္႕စင္ေသာေရခ်ိဳ ေရေကာင္းမ်ားသာျဖစ္ေပသည္။ စားေသာက္ဖြယ္ရာ ဆန္ေရစပါး မ်ားမွာလည္း မရွားမေပါရွိေပသည္။ အထူးသျဖင့္ ပင္လယ္ငါးမ်ားေပါလြန္း အျခားျမိဳ႕ရြာမ်ား မွာကဲ့သို႕ ခ်ိန္တြယ္ေရာင္းခ်ရန္မလိုပဲ ပံုတိုက္ၾကည့္၄င္း၊ ေကာင္ေရအ လုိက္ ေရတြက္၄င္းေရာင္းခ်ေလ့ရွိၾကပါသည္။ ရာသီဥတုမွာလည္းမပူလြန္းမေအးလြန္းျခင္း တို႕ေၾကာင့္ညီမွ်မႈရွိေပသည္။ ပင္လယ္ကမ္းေျချမိဳ႕ျဖစ္ သေဘာၤေရယာဥ္မ်ားအခ်ိန္မေရြး၀င္ ေရာက္ဆိုက္ကပ္သြားႏိုင္သည္။

ရန္သတၱရုနည္းပါးမႈတို႕ေၾကာင့္အရာခပ္သိမ္းအႏၱရာယ္ အေပါင္းကင္းျငိမ္းျခင္းရွိေပသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ လည္းေရာက္ဘူးသူတိုင္းသည္ စိတ္ေအး ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈရွိၾကေပသည္။ သည္တို႕ေၾကာင့္ပင္ ေရွးလူၾကီးမ်ားက  ျမိဳ႕အားထူးဆန္း ေသာ နတ္ကၽြန္းသာဟု​ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကေပသည္။ ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕၏  အက်ယ္အ၀န္းမွာအလ်ား(၂)မိုင္၊ အနံ(၁)မိုင္ခြဲခန္႕ရွိပါသည္။ ျမိဳ႕၏ ေျမမ်က္ႏွာျမင္မွာေတာင္ကုန္းမ်ား ခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ားဟူလံုး၀မရွိပဲစည္မ်က္ႏွာျပင္ကဲ့သို႕ ညီညာျပန္႕ျပဴးလ်က္ရွိေပသည္။
ဤကားေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕၏ သမိုင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ျဖစ္ေပသည္။ ။

ေက်ာက္ျဖဴ ကံ့ေကာ္ေတာ ဘုရားဖြဲ႕လကၤာ
---------------------------------------
ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားမွာ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕မွ ငါးမုိင္ေက်ာ္ ကြာေဝးသည္။
ထုိဘုရားတြင္ ေအာက္ပါလကၤာ (ဘုရားသမိုင္း) ကို ေက်ာက္ျပားတြင္ ေရးသားထားသည္။

သေျပဒီပါ ၊ ကြၽန္းေတာင္ညာထက္ ၊ ရတနာထူေျပာ ၊ စည္ပင္ေပါသည္ ၊ မေနာရမၼာ ၊ ကြၽန္းေအာင္ခ်ာထက္ ၊ ေရွးခါသူေဟာင္း ၊ ေရွးလူေပါင္းတို႔ ၊ ေပ်ာ္ေၾကာင္းလူ႔ေဘာင္ ၊ ေသလာေတာင္ဝယ္ ၊ ေခၚေဆာင္မွန္ကူ ၊ ရြာေက်ာက္ျဖဴထက္ ၊ ေရွးဦးေမာင္ဝမ္း ၊ တည္ထြန္းစဥ္လာ ၊ ရြာခ်ခါဝယ္ ၊ ေခၚရာမရွည္ ၊ ေနသည္လူမ်ား ၊ အရပ္သားႏွင့္ ၊ ေတာင္သားေနခါ ၊ ငသထာဟု ၊ ေခၚရာမွန္စြာ ၊ ကြန္ဆရာသည္ ၊ လင္းခါခ်ိန္ေတာက္ ၊ မုိးလင္းေသာက္က ၊ ျမစ္ဝေယာင္ေယာင္ ၊ ငၿပီေတာင္နား ၊ ကြန္စြန္႔သြားရာ ၊ ငသထာသည္ ၊ ေခၚရာသို႔လိုက္၊ ပိုက္ေလဟူက ၊ ကြန္မွာေထြးယွက္ ၊ ၿငိလ်က္ရွိရာ ၊ စမ္းေလပါက ၊ ျမတ္စြာရုပ္ပြါး ၊ ဆင္းတုအားကို ၊ ေတြ႔ျငားေသာခါ ၊ ျပန္သြားလာေရာက္ ၊ ေၾကာက္စရွင္ဖြယ္ ၊ ျမစ္ပင္လယ္မွာ ၊ ဘယ့္ႏွယ့္ကဲ့သို႔ ၊ ျဖစ္သတို႔ဟု ၊ ပုထုိးတစ္ဆူ ၊ ရွိၾကတံုသား ၊ ရြာသူသိေစ ၊ ေျပာျပေလေသာ္ ၊ ႀကီးေထြေမာင္ဝမ္း ၊ ရပ္သားရြာသူ ၊ ပင့္လာယူေသာ္ ၊ နမူတည္ရာ ၊ ရပ္ခန္းဝါက ၊ ေျပာင္းခါတတည္း ၊ ပင့္ဖိတ္ၾကရာ ၊ မရပါေသာ္ ၊ လြန္သာတပ္ဆြဲ ၊ ႀကိဳးလည္းျပတ္က် ၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ၊ ေတဇာေတာက္ထြန္း ၊ ဘုန္းေရာင္လန္းသည္ ၊ ေနထြန္းပမာ ၊ ေစာျမတ္စြာကို ၊ တကာပေဟ ၊ တည္သည္သကၠရာဇ္ ၊ ႏွစ္၏ေကာဇာ ၊ ၁၄ဝ ၊ စြန္းေရခုနစ္ခု ၊ ရတုေဟမန္ ၊ ေပ်ာ္ညမ္ေသာင္းသည္း ၊ တပို႔တြဲလ ၊ ဆန္းထပုဏၰမီ ၊ ဒိ႒ိေျခာက္ရက္ ၊ ဇီဝွါရက္တြင္ ၊ တည္လ်က္မွန္လွ ၊ ျမတ္ဗုဒၶကို ၊ ေခၚထမည္ေမာ ၊ ဂန္႔ေဂၚေတာဝယ္ ၊ မေနာသည္ညာ ၊ တည္ထားပါသည္ ၊ ေရာင္ဝါေျခာက္သြယ္ ပလင္းေသာဝ္ ။

............................................
Ref: 
ေရႊျဖဴခင္ျမတ္လွ(ကံ႔ေကာ္ေတာ ဘုရားသမိုင္း)
ရခိုင္​ယဥ္​​ေက်းမႈမ်ား ၊ အမွတ္​ (၂)

(ကံ့​ေကာ္​​ေတာဘုရားသမိုင္​းအက်ယ္​ကို ရခိုင္​ယဥ္​​ေက်းမႈမ်ား အမွတ္​(၂)မွာ​ေလ့ ၾကည္​့ရႈႏိုင္​ပါ​ေရ ၊ Admin)

#ရခိုင္​့ဗဟိုျပဳအ​ေတြးအျမင္​နန္​႔သိမွတ္​စရာ
https://www.facebook.com/thecentralconceptionforarakan/

Photo:Internet

Comments