ဗုဒၶဂါယာမွရခုိင္ဘုရင္မင္းထီးေက်ာက္စာ

ဗုဒၶဂါယာမွရခုိင္ဘုရင္မင္းထီးေက်ာက္စာ
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

ဒီေက်ာက္စာဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဗီဟာျပည္
ဗုဒၶဂါယာ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ျမတ္၏ ေပ ၄၀ ခန္႔အကြာမွာတည္ရွိျပီးရခုိင္ဘုရင္မင္းထီး
(ေလးျမဳိ႕ေခတ္)တြင္ တည္ထားေသာ ဗ်ာလ္ရုပ္ထုပါ စတူပါေစတီငယ္နဲ႔ အလွဴေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာ ျဖစ္ပါတယ္။မဟာေဗာဓိေက်ာက္စာဆုိျပီး လူသိမ်ားတဲ႔ရခုိင္ေက်ာက္စာတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ရခုိင္ဘုရင္မင္းထီးဟာ အသက္ ၇ ႏွစ္အရြယ္(ေအဒီ ၁၂၈၃)ကတည္းက ထီးနန္းအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တာ ျဖစ္ျပီး ေအဒီ ၁၃၈၉ ထိ နန္းသက္စုစုေပါင္း ၁၀၆ ႏွစ္ျဖင့္ ကမၻာ့နန္းသက္အရွည္ဆုံး ဘုရင္တစ္ပါးအျဖစ္ ဂင္းနစ္မွတ္တမ္းဝင္ထားတဲ႔ ရခုိင္ဘုရင္တစ္ပါးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဘုရင္မင္းထီးလက္ထက္အတြင္းရခုိင္အမ်ဳိးသားဘုရင့္ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ နယ္နိမိတ္ဟာဆုိရင္ အေနာက္ရခုိင္ျပည္(ယခု ဘဂၤလားေဒသ) အိႏၵိယက ျမဳံေထာင္(ၾတိပူရ၊အာသံ ဂဂၤါျမစ္ဝွမ္း တေလွ်ာက္)  အေရွ႕ဖက္မွာေတာ့ ရုိးတစ္ဖက္အလြန္ သရက္ျမဳိ႕အထိနဲ႕ ေမာ္တင္စြန္း ဟုိင္းၾကီးကြ်န္းကေန ပုသိမ္နာဂရစ္အငူအထိ (ယခုဧရာဝတီတုိင္းျဖစ္ေနတဲ႔ ေဒသ)ထိ နယ္နိမိတ္က်ယ္ျပန္႕ခဲ႔ျပီး တရားေစာင့္ေသာ
ရခုိင္ဘုရင္မင္းေကာင္းမင္းျမတ္မ်ားစြာထဲက တစ္ပါးအျဖစ္ ရခုိင္သမုိင္းမွာ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ႔ မင္းတစ္ပါးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

တရားေစာင့္ေသာရခိုင္ဘုရင္မင္းထီးသမုိင္းအက်ဥ္း
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

မင္းထီး၏ဖခင္မင္းဘီလူးသည္ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ႕တို႔ကိုမျပဳ ျပည္သူျပည္သားတို႕ကို ၾကမ္းတမ္းယုတ္မာစြာျပဳမူဆက္ဆံသည္။
မင္းထီးသည္ မင္းဘီလူး၏သားအရင္းျဖစ္သည္။
မင္းထီးကိုဖြားျမင္ေသာအခါေကာင္းေသာအတိတ္နိမိတ္၊စနည္းတေဘာင္တို႕သည္မ်ားစြာေပၚေလသည္။ထိုအျခင္းအရာကိုသိရေသာမင္းဘီလူးသည္ယုတ္မာေသာအႀကံျဖင့္မိမိ၏သားငယ္မင္းထီးအားပုခက္တြင္ထည့္ကာေရသို႔ေမ်ွာလုိက္၏။သို႔ေသာ္ မင္းထီးမွာေသဆံုးျခင္းမရိွေခ် ။
တံငါသည္မ်ားကေတြ႔ရိွၿပီးျပန္ပို႔လာေလသည္။
မင္းဘီလူးသည္ မိမိသားငယ္မင္းထီးအား
ရိုးေခ်ာင္းဖ်ားသို႔လွ်ိဳ႕ဝွက္စြာပို႔ထားလိုက္ေလသည္။ထိုအေၾကာင္းက္ိုနန္းတြင္း၌ မွဴးမတ္တို႔သိရီွၾကေသာအခါအခ်င္းခ်င္း
တိုင္ပင္ၿပီး အမတ္စည္သဘင္ ဦးေဆာင္ကာ
မင္းဘီလူးအားလုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ရန္ စီစဥ္ေလေတာ့သည္။ မင္းဘီလူးသည္ ထိုအခ်င္းအရာအား သိရွိသြားကာ သူ၏ေနာက္လိုက္မ်ားအား ျခံရံလ်က္ ေအာက္အရပ္သို႕ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္သြားေလသည္။

ထို႔ေနာက္ မူးမတ္တို႔သည္ အမတ္ႀကီးစည္သဘင္အား ရခုိင္သၾကၠဇ္
(၆၄၃)ခုနွစ္တြင္ နန္းတင္ၾကေလသည္။
စည္သဘင္အမတ္ႀကီးသည္ ထီးနန္းတက္ၿပီးေသာအခါမင္းေဆြမင္းမ်ိဳးတို႔အား စီစစ္၍ ညႇဥ္းဆဲကြပ္ မ်က္ျခင္းျပဳလာေလသည္။
ထို႔ေၾကာင့္က်န္ေသာမင္းေဆြမင္းမ်ိဳးတို႔သည္
ျပည္သူျပည္သားတို႔နွင့္တိုင္ပင္လွ်က္ စည္သဘင္အမတ္အား(၆၄၅)ခုနွစ္တြင္လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ၿပီးရိုးေခ်ာင္ဖ်ားတြင္ ဝွက္ထားေသာ (၇)ႏွစ္သားအ႐ြယ္မင္းထီးအား
ယူေဆာင္လ်ွက္ ေစာစစ္ဟူေသာမိဖုရားနွင့္
ဦးရီေတာ္အနႏၲဘယ၏ရင္ခြင္ပိုက္မင္းအျဖစ္ ထီနန္းအုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ေစေလသည္။

မင္းထီးသည္ရတနာသံုးပါးက္ိုအလြန္ၾကည္ညိဳျမတ္နိုး၏မ်ားစြာေသာေကာင္းမူ႔ကိုျပဳ၏။
မင္းမ်ိဳးမင္းေဆြ မွဴးမတ္ျပည္သူတ႔ိုကိုမ်ားစြာေသာ ခိီ်းေျမွာက္ မ'စ၏အခြန္ အတုတ္ တို႔ကိုလည္း ေလ်ွာ႔ေပါ့၍ေကာက္ခံ၏။ဒါန၊သီလ၊တရားတို႔ကိုလည္းအားထုတ္ေတာ္မူ၏။မိမိနိွင္ငံသို႔ဝင္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္လာေသာ ျမန္မာ၊မြန္ဂုိ၊သက္ တုိ႔အားလည္းတိုက္ခိုက္နိွမ္နင္းေအာင္ျမင္ေတာ္မူေလ၏။ဘုရင္မင္းထီးသည္တရားဥပေဒစိုးမ္ိုးေရးက္ိုအထူးအေလးေပးခဲ့သည္။ဥပေဒျပဳရာတြင္လည္းအထူးပင္တိက်ျပတ္သားမူ႔ရိွေလသည္။

သားမေကာင္းလ်ွင္ အေဖ၊
သမီးမေကာင္းလ်ွင္ အမိ၊
မယားမေကာင္းလွ်င္ လင္၊
တပည့္မေကာင္းလွ်င္ဆရာ၊
က်ြန္မေကာင္းလ်ွင္ အရွင္တို႔တြင္တာဝန္ရိွသည္ဟုျပဌာန္းၿပီး
ေသဒဏ္ထိက်ေစရန္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။
ဤဥပေဒသည္မ်ားစြာျပင္းထန္္သည္ဟုမွတ္ယူနိွင္ေသာ္လည္းဤဥပေဒေၾကာင့္သာတိုင္းျပည္ကိုေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ျပဳျပင္ေပးနိွင္ခဲ့သည္ပင္ျဖစ္သည္။

ဘုရင္မင္းထီးသည္ဥပေဒျပဳသူသက္သက္သာမဟုတ္ဘဲကိုယ္တိုင္လည္း ဥပေဒကုိအထူး
လိုက္နာတတ္သူလည္းျဖစ္သည္။

တစ္ခါေသာ္ မင္းမူထမ္း၊ အမတ္ စသူတို႔သည္ ကြမ္းစားၿပီးလွ်င္ နန္းေတာ္တိုင္မ်ားကို အမွတ္မဲ့သုတ္ေလ့ရွိသည္။ ဘုရင္မင္းထီးျမင္ေသာ္ “ေနာင္ထုံးသုတ္သူကို ေတြ႕လွ်င္သုတ္သည့္ လက္ေခ်ာင္းကိုျဖတ္မည္ ” ဟု အမိန့္ေတာ္မွတ္ေလသည္။ တစ္ေန႕၌ ဘုရင္ကိုယ္တိုင္ လက္ညိုးျဖင့္ ထုံးသုတ္မိ၏။ ျမင္ေသာအမတ္တစ္ပါးက အခ်ိန္နာရီႏွင့္တကြ မွတ္ထား လိုက္ေလ၏။ ထိုထုံးသတ္ရာကို ဘုရင္မင္းထီးျမင္ေသာ္ စစ္ေမးရာ အမတ္ကလည္း ဘုရင္ကိုယ္တိုင္သုတ္ေၾကာင္း အခ်ိန္ႏွင့္တကြ ေလွ်ာက္တင္ေသာအခါ ဘုရင္မင္းထီးသည္ အမ်ားေရွ႕မွာပင္ မိမိ၏ လက္ညိုးကို သန္လ်က္ျဖင့္ ျဖတ္လိုက္ေလသည္။
(ေလာင္းက်က္ၿမိဳ႕အနီး နန္းက်အရပ္တြင္ ဘုရား႐ုပ္တုတစ္ဆူ ရွိေလရာ ေရွးက လက္ယာဘက္တြင္ လက္ေလးေခ်ာင္းသာ ရွိသည္။ လက္ညိုးမပါေခ်။ ထိုဘုရင္ကိုစြဲ၍ လည္ေကာင္း၊ အျပဳအမႈကို အထိမ္းအမွတ္ျပဳ၍လည္ေကာင္း တည္ထားဟန္တူသည္)

ရာထူးမ်ားခန္႔ထားရာတြင္လည္းအဂတိမလိုက္စားဘဲအရည္အခ်င္းရိွသူကိုရိွသူအေလ်ွာက္ထိုက္တန္စြာခန္႕ထားေလသည္။
ဘုရင္မင္းထီးလက္ထက္တြင္ ဘုရားပုထုိးေစတီမ်ား ေက်ာင္းကန္ဇရပ္မ်ား ေျမာက္မ်ားစြာ လွဴဒါန္းတည္ထားခဲ႕ျပီး ဘာသာသာနာလည္းအလြန္တုိးတက္ထြန္းေျပာင္ခဲ႔သည္။တိုင္းျပည္လံုၿခံဳေရးအတြက္မူလက္နက္အင္အားမ်ားကိုတိုးခ်ဲ႕ခဲ့ေလသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ေအဒီ ၁၂၉၈တြင္မြန္ဂိုတို႔၏ အလံုးအရင္းျဖင့္က်ဴးေက်ာ္မူ႔ကိုေအာင္ျမင္စြာတြန္းလွန္နိွင္ခဲ့ေလသည္။

ထိုစဥ္ေခတ္ၿပိဳင္ပုဂံနိွင္ငံသည္ေအဒီ-၁၂၈၄ခုနွစ္တြင္မြန္ဂိုက်ဴးေက်ာ္မူ႔ကိုမခံနိွင္သျဖင့္ပ်က္စီသြားေလသည္။ဘုရင္မင္းထီးလက္ထက္တြင္ရခိုင္လက္ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာဘဂၤါ၁၂တိုင္းနွင့္
အေရွ႕အေနာက္တိုင္းငယ္မ်ားကိုလက္ေအာင္ခံမ်ားအျဖစ္ျပန္လည္သိမ္းသြင္းနိွင္ခဲ့သည္။
ဘုရင္မင္းထီး၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလသည္
ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၆နွစ္ရွည္ၾကာခဲ့သည္။
မင္းထီးဘုရင္လက္ထက္သည္ေလးၿမိဳ႕ေခတ္တြင္အတိုးတက္ဆံုးျဖစ္ေလသည္။

မင္းထီးဘုရင္အုပ္စိုးစဥ္ကာလကသူေဌးတစ္ေယာက္၏ ကြ်န္မ်ားသည္ႏြားခိုးမႈတစ္ခုတြင္ ဖမ္းမိသျဖင့္သူေဌးသည္ ကြ်န္ရွင္ခံရ၍
အသက္ေသမည္စိုးကာမင္းထီးဘုရင္အားရင္ခြင္ပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာဦးရီးေတာ္အားအသျပာေငြေျမာက္မ်ားစြာေပးကာကြ်န္ရွင္ခံခိုင္းေလသည္။
ဦးရီးေတာ္သည္လည္းမင္းထီးဘုရင္သည္
သူ႕အားအျပစ္ေပးလိမ့္မည္ဟုမထင္သျဖင့္အသျပာေငြအားလက္ခံကာကြ်န္ရွင္ခံပါမည္ဟုကတိေပးလိုက္ေလသည္။အမႈစစ္ေသာအခါ ဘုရင္မင္းထီးသည္ကြ်န္မ်ား၏အရွင္မွာ ဦးရီးေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္းသိရ၍
အမတ္မင္းမ်ားအားထုတ္ျပန္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားကို ဖတ္ခိုင္းေစကာဦးရီးေတာ္အား ကြက္မ်က္လိုက္ေလသည္။
ဘုရင္မင္းထီး အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလက
ရခိုင္ဘုရင့္ႏုိင္ငံသည္တရားေသာမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေသာႏိုင္ငံဟု
ကမ႓ာ့ အလယ္တြင္ ထင္ရွားခဲ့ေလသည္။

ကိုးကား : ရခိုင္သမိုင္းအလင္းျပက်မ္း
ရခိုင္ရာဇဝင္သစ္က်မ္း

Photo-Credit  -Original Uploader